درمان‌های سنتی چینی، دمنوش‌های گیاهی و تکنیک‌های طب سوزنی به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کنند. در ادامه از پیشنهادات کارشناسان طب سنتی چینی برای بهبود سلامت کلیه‌ها می‌گوییم.
کلیه‌ها حکم فیلترهای بدن را دارند و بی‌سر و صدا از تندرستی حمایت می‌کنند. با این‌حال، خیلی‌ها از روی ناآگاهی به مرور زمان به آن‌ها لطمه می‌زنند. با شناخت علائم اولیه بیماری کلیوی و اتخاذ راهکارهای ساده رژیمی و ماساژدرمانی می‌توان به پیشگیری از نارسایی کلیه و کاهش احتمال نیاز به دیالیز کمک کرد.
بعضی‌ها ممکن است کلیه‌ها را اندامی «بی‌علامت» بدانند، زیرا علائم اولیه بیماری کلیوی معمولاً نامحسوس هستند یا از آن‌ها چشم‌پوشی می‌شود. وقتی علائم ظاهر می‌شوند، یعنی بیماری به مرحله پیشرفته خود رسیده است.
علائم اولیه بیماری کلیوی
لین یوان-چوان، مدیر کلینیک پزشکی چینی لین یوان-چوان در تایوان، در برنامه «شی هلث» درباره علائم هشداردهنده بیماری کلیوی صحبت کرد. این علائم عبارتند از:
- کف کردن ادرار: کف کردن مداوم یا زیاد ادرار ممکن است نشانه مشکل کلیوی باشد.
- ادم (ورم): ورم کلی به‌ویژه در اطراف پلک‌ها، صورت و دیگر اندام‌ها می‌تواند نشانه آسیب کلیوی باشد.
- فشار خون بالا: مطالعات نشان می‌دهند که اکثر بیماران کلیوی فشار خون بالا دارند. فشار خون بالا به شیوع بیماری مزمن کلیوی دامن می‌زند. بیماری مزمن کلیوی نیز باعث تشدید فشار خون شده و یک چرخه ویرانگر ایجاد می‌کند.
- کم خونی: تحقیقات نشان می‌دهند که کمخونی در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی پیشرفته شایع‌تر است. کمخونی ناگهانی در افرادی که سابقه قبلی ندارند، می‌تواند نشانه تضعیف عملکرد کلیه و کاهش اریتروپوئیتین باشد؛ هورمونی که مسئول افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون است.
- خستگی: خستگی مدام یا احساس درماندگی- حتی بدون فعالیت فیزیکی سنگین- می‌توانه نشانه تضعیف عملکرد کلیه باشد.
لین توصیه می‌کند درصورت بروز این علائم، فوراً به فکر مراقبت‌های پزشکی باشید و برای یک ارزیابی دقیق سراغ آزمایش‌های تشخیصی بروید.
علل شایع آسیب کلیوی
به گفته لین، تایوان بالاترین نرخ دیالیز را در کل جهان دارد که عمدتاً به عادت‌های غذایی مربوط می‌شود. او بر چند عامل رایج که به سلامت کلیه‌ها آسیب می‌زنند تأکید دارد.
پلاستی‌سایزرها
پلاستی‌سایزرهای موجود در مواد غذایی خطرات جدی برای سلامتی دارند. یک مطالعه هم‌گروهی نشان داد که قرار گرفتن در معرض پلاستی‌سایزرها، خطر آسیب کلیوی، تومورهای بدخیم، سندرم متابولیک و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. مطالعه دیگری نشان داد که استفاده مداوم از ظروف پلاستیکی یا گرم کردن غذاهای دارای بسته‌بندی پلاستیکی در مایکروویو با افزایش سطح متابولیت‌های فتالات (فرآورده حاصل از تجزیه پلاستی‌سایزرها) در ادرار ارتباط مستقیم دارد.
فلزات سنگین در غذاهای دریایی
مطالعات نشان می‌دهند که فلزات سنگین مانند آرسنیک، کادمیم، سرب و جیوه به کلیه‌ها آسیب می‌زنند. ماهی‌های بزرگ‌تر مانند ماهی تن حاوی فلزات سنگین بیشتری هستند و خطر آسیب کلیوی در مصرف‌کنندگان این ماهی‌ها بیشتر است. انتخاب ماهی‌های کوچک‌تر می‌تواند قرار گرفتن در معرض این فلزات را کاهش دهد، زیرا ماهی‌های کوچک معمولاً حاوی فلزات سنگین کمتری هستند.
مصرف نادرست دارو
اتکای بیش از اندازه به داروهای طب غربی و طب سنتی چینی می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند. نتایج یک بررسی نشان داد که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپرین)، خطر آسیب حاد کلیوی را به‌ویژه در بیماران سالمند و مبتلایان به بیماری‌های مزمن افزایش می‌دهد.
به همین ترتیب، گفته می‌شود که مصرف نادرست استروئیدها باعث آسیب حاد کلیوی و افزایش خطر بیماری مزمن کلیوی می‌شود.
دیابت و فشار خون بالا
عارضه‌های مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا به‌تدریج باعث نارسایی کلیه می‌شوند. برای کاهش خطر باید قند خون و فشار خون خود را به دقت کنترل کنید و از معاینات منظم کلیه غافل نشوید.
استفاده از طب سنتی چینی برای بهبود عملکرد کلیه
وقتی کلیه‌ها آن‌قدر ضعیف می‌شوند که دیگر نمی‌توانند مواد زائد متابولیک را به‌طور مؤثر از بدن بیرون کنند، بیمار به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند. لین گفت: «فرقی نمی‌کند در مراحل اولیه یا پیشرفته بیماری باشید، طب سنتی چینی به بهبود عملکرد کلیه‌ها کمک کرده و نیاز به انجام دیالیز را به تعویق می‌اندازد.»
لین از پرونده یک بیمار مبتلا به نارسایی کلیه می‌گوید که نرخ تصفیه گلومرولی او به ۲۹.۷ میلی لیتر در دقیقه بر ۱.۷۳ متر مربع (حجم خون تصفیه‌شده در دقیقه در نقاط مختلف بدن) رسیده بود که بسیار کمتر از حد طبیعی است. برای آن‌که درک بهتری از این موضوع پیدا کنید، باید بدانید که نرخ تصفیه گلومرولی بین ۲۹ تا ۱۵ از یک بیماری کلیوی مرحله ۴ یا ضعف کلیه‌ها حکایت دارد. بیمار پوست زردرنگ و کمخونی داشت. نرخ تصفیه گلومرولی او پس از یک ماه درمان به ۳۶.۵ و پس از سه ماه درمان به ۴۵.۸ رسید.
یک مطالعه هم‌گروهی گذشته‌نگر نشان داد که افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی متوسط تا پیشرفته که از داروهای گیاهی طب ستنی چینی استفاده می‌کردند، نسبت به گروه کنترل نرخ بقای بالاتری داشتند و تقریباً ۴۰ درصد کمتر در معرض خطر پیشرفت بیماری بودند.
دمنوش‌های گیاهی برای مراقبت از کلیه
در طب سنتی چینی از گَوَن برای تقویت چی یا همان انرژی حیاتی بدن استفاده می‌شود. یک مطالعه اصولی نشان داد که گَوَن می‌تواند سطح بالای پروتئین موجود در ادرار را در افراد مبتلا به بیماری کلیوی دیابتی به حداقل برساند. با این‌حال، برای تأیید فواید گَوَن به انجام آزمایشات بیشتر نیاز داریم.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد که گوجی‌بری از کلیه‌ها محافظت کرده و به جلوگیری از نارسایی حاد کلیه کمک می‌کند.
لین می‌گوید با توجه به این‌که گوجی‌بری به‌طور طبیعی شیرین است، دیابتی‌ها باید در حد اعتدال گوجی‌بری بخورند. او به دیابتی‌ها توصیه می‌کند که به‌جای آن از دمنوش کاکل ذرت و چنار استفاده کنند، زیرا هم از سلامت کلیه‌ها و هم از قند خون محافظت می‌کند.
لین برای مراقبت روزانه از کلیه‌ها دو دمنوش گیاهی و دو نقطه طب فشاری را برای ماساژ توصیه می‌کند.
دمنوش گَوَن و گوجی‌بری: دستور تهیه
ترکیبات تشکیل‌دهنده:
- هزار میلی‌لیتر آب
- ۱۵ گرم ریشه گَوَن
- ۱۵ گرم گوجی‌بری
دستور تهیه:
- گوجی‌بری و ریشه گَوَن را بشویید.
- ترکیبات را داخل قابلمه بریزید.
- آن را به مدت ۱۵ دقیقه روی حرارت متوسط بجوشانید.
- مخلوط را از صافی عبور دهید. دمنوش شما آماده نوشیدن است. درصورت تمایل می‌توانید گوجی‌بری پخته‌شده را میل کنید.
دمنوش کاکل ذرت و چنار: دستور تهیه
تحقیقاتی که روی موش‌ها انجام گرفته نشان می‌دهند که عصاره گیاه پلانتاگو اسیاتیکا ال. (گیاه چنار) به کاهش سطح قند خون و کلسترول کمک می‌کند.
مطالعه حیوانی دیگری در سال ۲۰۱۷ نشان داد که عصاره کاکل ذرت به ترمیم سلول‌های بتای انسولین‌ساز پانکراس کمک می‌کند و ترشح انسولین را در موش‌ها افزایش می‌دهد و باعث تنظیم قند خون می‌شود.
در ادامه دستوری را در اختیارتان می‌گذاریم که در آن از کاکل ذرت و چنار استفاده شده است.
ترکیبات تشکیل‌دهنده:
- هزار و ۵۰۰ میلی‌لیتر آب
- ۱۵۰ گرم چنار تازه (اگر از چنار خشک استفاده می‌کنید، این مقدار را نصف کنید)
- ۳۵ گرم کاکل ذرت تازه (اگر از کاکل ذرت خشک استفاده می‌کنید، این مقدار را نصف کنید)
دستور تهیه:
- ترکیبات تشکیل‌دهنده را کاملاً بشویید و چنار را در قطعات کوچک‌تر برش دهید.
- ترکیبات را داخل قابلمه بریزید.
- آن را بجوشانید و سپس حرارت را کم کنید. اجازه دهید ۴۵ دقیقه دیگر هم بجوشد.
- مخلوط را از صافی عبور دهید. دمنوش شما آماده نوشیدن است.
نقاط طب سوزنی که از سلامت کلیه‌ها حمایت می‌کنند
براساس طب سنتی چینی، چی (انرژی) از طریق مریدین‌ها در بدن جریان پیدا می‌کند. تحریک نقاط خاص طب سوزنی که روی این مریدین‌ها قرار دارند، عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد.
تحقیقات نشان می‌دهند که طب سوزنی فواید زیادی برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی دارد:
- بهبود عملکرد کلیه
- کاهش پروتئین مازاد در ادرار
- کنترل بهینه فشار خون و کمخونی
- تسکین علائم رایج مانند درد، خارش اورمیک (بی‌وقفه)، بی‌خوابی و خستگی
طب سوزنی می‌تواند در بهبود سلامت کلیه‌ها مؤثر باشد، اما مستلزم تکنیک مناسب است و باید به دست متخصصان طب سنتی چینی یا متخصصان طب سوزنی مجاز انجام شود.
بیماران می‌توانند با ضربه زدن آرام به دو نقطه زیر سلامت کلیه‌های خود را در خانه بهبود دهند.
نقطه گوان‌یوان
تحریک این نقطه، کلیه‌ها را سرشار از چی کرده و عملکرد مثانه را تقویت می‌کند.
نقطه شن‌شو
تحریک این نقطه در ساعات صبح عملکرد کلیه‌ها را بهبود می‌بخشد و درد کمر را به حداقل می‌رساند.
تکنیک ضربه‌ای
صاف بایستید و زانوهای خود را کمی خم کنید. دست‌ها را به نرمی در هم گره بزنید. با هردو دست به‌طور متناوب به نقطه گوان‌یوان ضربه وارد کنید. ضربه‌ها باید صدای مشخصی تولید کنند. هرروز ۳۶ مرتبه به این نقطه ضربه بزنید.
سپس به دو نقطه شن‌شو در ناحیه کمر ضربه وارد کنید. از دست چپ برای ضربه زدن به شن‌شوی سمت راست و از دست راست برای ضربه زدن به شن‌شوی سمت چپ استفاده کنید و به هرکدام ۳۶ مرتبه ضربه بزنید.
وسواس به خرج ندهید. ضربه زدن به اطراف نقاط طب سوزنی نیز برای دستیابی به نتیجه مطلوب کفایت می‌کند.
شاید نام بعضی از گیاهانی که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم به گوش‌تان نخورده باشد، اما همگی در فروشگاه‌های مواد غذایی سلامت‌محور و فروشگاه‌های مواد غذایی آسیایی یافت می‌شوند. با توجه به این‌که شیوه‌های درمانی در افراد مختلف نتیجه متفاوتی دارند، برای دریافت راهنمایی با متخصصان مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
