تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که چرا لوبیا قرمز شبیه کلیۀ انسان است؟ در این مقاله می‌خوانید که طبیعت سرنخ‌هایی را برای‌مان گذاشته است تا بفهمیم چگونه باید مواد مغذی موردنیاز بدنمان را تأمین کنیم.
انسان‌ها به مدت هزاران سال در طبیعت به دنبال داروهایی برای تسکین دردها و درمان بیماری‌های‌شان می‌گشتند. به جرأت می‌توان گفت نوعی طراحی زیستی دقیق و هوشمندانه وجود داشت که به درمانگران باستانی اجازه می‌داد تا با توجه به ظاهر گیاهان به ویژگی‌های درمانی‌شان پی ببرند. شباهت ظاهری بعضی گیاهان به اندام‌های بدن سرنخ ارزشمندی برای یافتن گیاهان مفید جهت درمان اندام‌های مختلف بدن بود.
دیوسکوریدوس از طبیبان روم باستان در سال ۶۵ پس از میلاد گفته است: «گیاه اسکورپیوس یا دم‌عقربی شبیه دم عقرب و برای درمان نیش عقرب مفید است.»
تصور عمومی تا قرون وسطی بر این بود که «آن‌چه شبیه به چیز دیگری باشد، می‌تواند برای چیزی که به آن شباهت دارد، مفید باشد»، یا گیاهی که شبیه به اندامی از بدن است، برای درمان بیماری آن اندام مناسب است. عموم طبیبان و مردم چنین باوری داشتند و بسیاری فکر می‌کردند که خداوند عامدانه نشانه‌هایی را در برگ‌ها، گل‌ها یا ریشه‌های گیاهان به‌جا گذاشته است تا در درمان بیماری‌ها به بشر کمک کند.
توجه کردن به شکل گیاهان برای یافتن سرنخ‌هایی دربارۀ ویژگی‌های درمانی‌شان مفهومی است که از دوران باستان در فرهنگ‌های سراسر جهان، از جمله گیاه‌درمانی بومیان آمریکا، آیورودای هندیان، طب سنتی چینی، طب یونانی و گیاه‌درمانی آفریقاییان وجود داشته است.
درک این تقارن رویکردی شهودی را برای بهره‌گیری از مفهوم «غذا به مثابه دارو» در اختیارمان قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که انتخاب مواد غذایی چگونه بر رفاه و سلامتی‌مان اثر می‌گذارد.
در ادامه با چند نمونه از خوراکی‌هایی آشنا می‌شوید که شبیه به اندام‌های بدن هستند و تحقیقات فراوان انجام‌شده گواه مفید بودنشان برای آن اندام‌ها است.
مواد غذایی بررسی‌شده و عضوی از بدن که به آن شباهت دارند
گردو: مغز
حتماً متوجه شده‌اید که گردو شبیه مغز است. در یک کارآزمایی کنترل‌شدۀ تصادفی شش‌ماهه که به تازگی در نشریۀ معتبر لنست منتشر شده، ثابت شده است که خوردن ۳۰ گرم گردو در روز موجب بهبود هوش و توجه در نوجوانان می‌شود.
پژوهشی دیگر که در نشریۀ نوتریئنتز منتشر شده است، مؤید مفید بودن گردو برای حافظه و شناخت است. همچنین پژوهشگران این نکته را مطرح کرده‌اند که آجیل در برابر التهاب و تنش اکسایشی از مغز محافظت می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در گردو نقش مهمی در مقابله با زوال شناختی ناشی از پیری دارند و احتمال ابتلا به بیماری‌های نورودژنراتیو یا تخریب‌کنندۀ عصب مانند آلزایمر را کاهش می‌دهند.
سیب‌زمینی شیرین: لوزالمعده
سیب‌زمینی شیرین شبیه لوزالمعده، یعنی اندامی است که انسولین و آنزیم‌های گوارشی را برای کمک به تثبیت قند خون و هضم چربی‌ها ترشح می‌کند.
جالب است بدانید که پژوهش‌های جانوری نشان می‌دهند مواد مغذی کم‌کربوهیدرات موجود در سیب‌زمینی شیرین مانند پتاسیم، بتا ـ کاروتن و ویتامین ب۶ تنظیم‌کنندۀ طبیعی گلوکز هستند و به این ترتیب بار کاری لوزالمعده را کاهش می‌دهند.
آووکادو: رحم
آووکادو که شبیه رحم زنان است، بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده در دانشگاه کالیفرنیا ـ لس‌آنجلس برای اندام تناسلی مفید است. جالب این که تقریباً ۹ ماه طول می‌کشد تا شکوفه‌های درخت آووکادو به میوه تبدیل شوند.
آووکادو سرشار از چربی‌های تک‌غیراشباعی است که در تولید هورمون نقش دارند. این چربی‌های سالم اجزای تشکیل‌دهندۀ ضروری برای تولید هورمون‌های جنسی، از قبیل استروژن، پروژسترون و تستوسترون هستند. به‌علاوه آن‌ها منبع طبیعی غنی از فولات (فولیک اسید) هستند که به تکثیر DNA برای بارداری کمک می‌کنند و خطر ابتلا به سرطان دهانۀ رحم را کاهش می‌دهند.
گوجه‌فرنگی: قلب
گوجه‌فرنگی نصف‌شده شکلی شبیه به چهار حفرۀ قلب دارد. در پژوهشی که دربارۀ اثر مصرف گوجه‌فرنگی در کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی ـ عروقی در نشریۀ فود کمیستری منتشر شده است، علت مفید بودن گوجه‌فرنگی برای قلب دارا بودن مقدار زیادی لیکوپن ذکر شده است.
بر اساس پژوهش منتشرشده در سال ۲۰۲۱، چون لیکوپن ترکیبی محلول در چربی است، خوردن گوجه‌فرنگی با چربی سالمی مانند روغن زیتون یا آووکادو موجب می‌شود مقدار لیکوپن دریافتی بدن در حد معناداری افزایش پیدا کند.
زنجبیل: معده
هرچند شکل تمام زنجبیل‌ها یکسان نیست، می‌توان گفت که شکل کلی زنجبیل شبیه معدۀ انسان است. زنجبیل بیشترین فواید را برای اندام‌های گوارشی، به‌ویژه معده و روده‌ها دارد. استفاده از زنجبیل در پزشکی قدمتی هزاران ساله دارد و سال‌هاست که پزشکان زنجبیل را برای درمان حالت تهوع و استفراغ توصیه می‌کنند.
در مقالۀ مروری نظام‌مند منتشرشده در نشریۀ نوتریئنتز به این نکته اشاره شده است که از خاصیت ضدتهوع زنجبیل برای رفع تهوع و ویار بارداری، کنترل بیماری حرکت، برطرف کردن عوارض جانبی شیمی‌درمانی و کاهش احتمال ابتلا به سرطان رودۀ بزرگ بهره گرفته شده است. پزشکان معتقداند ترکیبات اصلی زنجبیل، یعنی جینجرول، شوگائول، زینجیبرن و زینجرون ایجادکنندۀ اثرات مفید این گیاه هستند.
لوبیا قرمز: کلیه
لوبیا قرمز که به دلیل شباهتش به کلیه، با نام لوبیای کلیوی نیز شناخته می‌شود، منبعی غنی از فیبر است و به کاهش کلسترول کمک می‌کند.
در پژوهشی که در زمینۀ کاهش کلسترول انجام و در نشریۀ لیپیدز منتشر شد، موش‌ها به مدت چهار هفته با غذاهای تهیه‌شده از لوبیا قرمز تغذیه شدند. میزان آنزیم کاهش‌دهندۀ کلسترول به نام کلسترول ۷ـ آلفاـ هیدروکسیلاز در موش‌های تغذیه‌شده با لوبیا قرمز در حد معناداری بالاتر از موش‌های دریافت‌کنندۀ رژیم سلولزی بود. در پژوهش دیگری که در سال ۲۰۲۴ منتشر شد، ویژگی‌های مفید لوبیا قرمز به آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندش مانند گلوتاتیون، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ـ Sـ ترنسفراز نسبت داده شده است که عملکرد کلیه و کبد را بهبود می‌دهند.
زیتون: تخمدان
اگر بفهمید که زیتون چقدر شبیه تخمدان است، نگاه‌تان به زیتون شاید دیگر مثل قبل نشود. اندام تناسلی زنانه دقیقاً همان بخشی از بدن است که زیتون و روغن زیتون برای آن سودمند است. بر اساس یک پژوهش ایتالیایی قدیمی، بانوانی که مقدار فراوانی روغن زیتون در رژیم غذایی روزانه‌شان داشتند، ۳۲ درصد کمتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به سرطان تخمدان بودند. دلایل این اثرگذاری مشخص نیست، اما چربی‌های سالم روغن زیتون احتمالاً ژن‌های مستعد سرطانی شدن را سرکوب می‌کنند.
به‌علاوه در مقالۀ مروری گستردۀ منتشرشده در نوتریئنتز به این نکته اشاره شده است که روغن زیتون فواید دیگری نیز برای سلامت بانوان دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان مقابله با سرطان سینه و پوکی استخوان پس از یائسگی را نام برد.
هویج: چشم
تکه‌های هویج خردشده شبیه به عنبیه و مردمک چشم انسان است و از قضا هویج برای چشم مفید است. بر اساس نتایج پژوهش منتشرشده در سال ۲۰۲۱، کاروتنوئیدهای لوتئین و زآگزانتین عامل‌هایی ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هستند که از چشم‌ها در برابر کاهش قدرت دید ناشی از اکسایش محافظت می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها التهاب هر قسمتی از بدن را که دارای رگ‌های خونی ظریف و پیچیده باشد، کاهش می‌دهند. چشم نیز چنین خصوصیتی دارد و به همین دلیل آنتی‌اکسیدان‌های هویج برای کاهش آسیب اکسایشی احتمالی مفید هستند.
هویج سرشار از بتا ـ کاروتن، یعنی ترکیبی است که بدن آن را به ویتامین آ تبدیل می‌کند؛ همان‌طور که می‌دانید این ویتامین برای حفظ قدرت بینایی لازم است. همچنین بتا ـ کاروتن برای پیشگیری از بروز انواع مشکلات چشمی مانند نابینایی، تباهی لکۀ زرد ناشی از بالا رفتن سن و بیماری پیشروندۀ چشمی سودمند است که می‌تواند به شب‌کوری منجر شود.
جینسینگ: عصب‌ها
جینسینگ گیاهی شبیه به سیستم عصبی مرکزی است که به دلیل داشتن فواید متعدد برای مغز برای این بخش از بدن مفید است.
بر مبنای نتایج مقاله‌ای مروری که در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، جینسنوزیدها و دیگر ترکیبات فعال موجود در جینسینگ از عصب‌ها محافظت می‌کنند و موجب بهبود عملکرد شناختی و حافظه می‌شوند. در نتیجه رشد سلول‌های مغزی و بقای نورون‌ها افزایش می‌یابد.
کرفس: استخوان
کرفس سبزی پرطرفداری است که از دیرباز در چین مصرف شده است و شباهتش به استخوان‌های انسان بیانگر مغذی بودنش برای استخوان‌هاست.
بر اساس نتایج مطالعات متعدد منتشرشده در نشریۀ فانکشنال فودز، کرفس حاوی دو نوع فلاونوئید به نام‌های آپیژنین و لوتئولین است. این فلاونوئیدها به دلیل داشتن ویژگی‌های ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی اثر چشمگیری بر جلوگیری از تجزیۀ سلول‌های استخوانی دارند و از طریق مقابله با تحلیل استخوان از پوکی استخوان پیشگیری می‌کنند. نتایج یک مطالعه حکایت از آن دارد که آپیژنین موجود در کرفس برای بازسازی استخوان‌ها مفید است.
بنابراین اگر به شکل، رنگ و تنوع مواد غذایی مصرفی توجه کنید، نیازهای بدن به مواد مغذی مختلف را بهتر می‌توانید تأمین کنید.
