سازمان شفافیت بین‌الملل در تازه‌ترین گزارش خود که روز ۲۳ بهمن‌ماه منتشر شد، اقدام به انتشار نتایج رتبه‌بندی شاخص فساد کشورها در سال ۲۰۲۴ کرد و طبق این گزارش ایران در جایگاه ۱۵۱ از ۱۸۰ کشور قرار گرفته است. به طوری که ایران مانند سال‌های گذشته در رده کشورهایی با بالاترین میزان فساد قرار گرفته است.
این در حالی است که عدم الحاق ایران به برخی کنوانسیون‌های بین‌المللی مثل پالرمو و CFT و عدم پیوستن کامل به FATF این احتمال را مطرح می‌کند که رتبه واقعی فساد در ایران حتی وخیم‌تر باشد.
شاخص ادراک فساد (CPI)معیاری جهانی است که فساد در بخش‌های دولتی و همینطور دولتی-خصوصی کشورها را ارزیابی می‌کند. این شاخص سالانه به‌روزرسانی می‌شود و وضعیت کشورهای مختلف از نظر فساد مالی و مدیریتی را نشان می‌دهد. جایگاه یکم به معنی پاک‌ترین کشور و جایگاه ۱۸۰ به معنای فاسدترین کشور است.
این سازمان در گزارش سال ۲۰۲۴ خود تاکید کرد که «سطح فساد در جهان همچنان به شکل نگران‌کننده‌ای بالاست و تلاش‌ها برای کاهش آن با شکست مواجه شده است.» کشورهای پاکستان و عراق در این فهرست، نسبت به ایران در رتبه بهتری قرار گرفتند. این سازمان میزان ادراک فساد در بخش عمومی را بر اساس ۱۳ منبع از جمله بانک جهانی، مجمع جهانی اقتصاد و شرکت‌های خصوصی ارزیابی ریسک و مشاوره، اندازه‌گیری می‌کند.
طبق این گزارش ایران در سال ۲۰۲۴ با کسب ۲۵ امتیاز از ۱۰۰ در رتبه ۱۵۱ جهانی قرار دارد. در نتیجه ایران در رده کشورهای با بالاترین میزان فساد قرار دارد و مشابه سال‌های گذشته، نشان‌دهنده عدم تغییر چشمگیر در وضعیت فساد در کشور است. این وضعیت به وضوح نشان‌دهنده وجود موانع جدی در مبارزه با فساد و ناتوانی دولت در ایجاد شفافیت در امور اقتصادی و سیاسی کشور است.
رتبه ایران در سال ۲۰۲۴ با تغییری جزئی نسبت به سال‌های گذشته، مشابه با کشورهای دیگری است که با بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دست به گریبان هستند. در این رده‌بندی سودان جنوبی با هشت امتیاز پایین‌ترین رتبه را دارد و در کنار آن سومالی با ۹ امتیاز قرار گرفته است. پس از این کشورها، ونزوئلا با ۱۰ امتیاز و سوریه با ۱۲ امتیاز در قعر جدول قرار دارند.
در سوی دیگر جدول کشورهای با سیستم‌های نظارتی قوی و شفاف، جایگاه بسیار بهتری در این شاخص دارند. کشورهایی مانند دانمارک، فنلاند و نیوزیلند به‌طور مداوم در صدر جدول شاخص فساد کشورها قرار دارند. آخرین گزارش نشان می‌دهد که دانمارک با ۹۰ امتیاز، جایگاه نخست خود را در فهرست انتشار یافته سازمان شفافیت بین‌الملل حفظ کرده و پس از آن، فنلاند با ۸۸ و سنگاپور با ۸۴ امتیاز در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. نیوزیلند با کاهش دو امتیازی و رسیدن به امتیاز ۸۳، از رتبه سوم به چهارم رسیده است. این کشورها با داشتن دولت‌های پاسخگو، سیستم قضائی مستقل و نهادهای نظارتی قوی، فساد را به حداقل رسانده‌اند و به عنوان الگوهای جهانی در مبارزه با فساد شناخته می‌شوند.
به عقیده کارشناسان وضعیت نامطلوب اقتصادی و عدم تعامل مثبت با کشورهای صنعتی و قدرتمند از جمله عوامل است که می‌تواند باعث رشد فساد در کشور شود. فقدان خصوصی‌سازی واقعی، در کنار گردش بودجه و سرمایه در نهادهای حکومتی و وابسته به حکومت، و حضور مقامات و خانواده آنان در پروژه‌های ملی و شرکت‌های بزرگ از دیگر فاکتورهای ایجاد فساد هستند.
همچنین ضعف در سیستم قضائی و نظارتی، و در کنار آن وجود رانت‌خواری و نهادهای غیرپاسخگو از دیگر عوامل دخیل در رشد فساد هستند. در نهایت دخالت بیش از حد دولت در اقتصاد و نبود ساز و کار پاسخگویی مقامات به مردم، فضای مناسبی را برای فساد ایجاد می‌کند.
