براساس مطالعهای که روی بررسی آسیبهای وارده به اندام احشایی کلیه تمرکز داشت، سفر به فضا از پیشرفت بشر حکایت دارد اما در عینحال برای بدن زیانبار است.
ژورنال علمی نیچر کامیونیکیشنز مطالعهای را با عنوان «بیماری کلیوی کیهانی: مطالعه یکپارچه پانومیک، فیزیولوژیک و مورفولوژیک اختلال عملکرد کلیه بر اثر سفرهای فضایی» منتشر کرد.
این مطالعه که در ۱۱ ژوئن منتشر شد، روی بررسی اثرات ریزگرانش و تشعشعات کیهانی کهکشانی بر بدن با استفاده از دادههای بیولوژیک موشها و انسانها تمرکز دارد.
در این مطالعه از ۱۱ موش آزمایشگاهی و ۵ انسان که در معرض سفرهای فضایی بودند نمونهبرداری شد. همچنین از یک موش صحرایی در معرض ریزگرانشِ شبیهسازیشده و چهار موش آزمایشگاهی دیگر در معرض تشعشعات کیهانی نمونهبرداری شد.
دانشمندان جهت بررسی نقش تشعشعات در ایجاد آسیب بافتی و اختلال بیبازگشتِ عملکرد کلیه، از آمار فیزیولوژیک و کالبدشناخی ۲۰ انسان و موش در سفرهای فضایی استفاده کردند.
آنها همچنین نمونههای پلاسما و ادرار ۶۶ فضانورد ایستگاه فضایی بینالمللی را به مدت ۱۸۰ روز مورد آزمایش قرار دادند.
براساس این مطالعه، دانشمندان ایستگاه فضایی بینالمللی که در مدار پایین زمین شناور هستند، ممکن است طی چند هفته پس از شروع سفر دچار انحطاط اسکلتی-عضلانی و مشکلات عصبی، چشمی و قلبی عروقی شوند.
در این مطالعه گفته شد که اختلالات اندامهای داخلی بر اثر حضور در مدار پایین زمین قابل تشخیص نیستند، زیرا علائم قابل رؤیت ندارند و تحقیقات کمی درباره آنها انجام گرفته است.
براساس این مطالعه، آنچه میدانیم این است که فضانوردان به شکل عجیبی مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند.
در این مطالعه آمده است که فضانوردان یک سال پس از سفر به فضا دو تا هفت برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار میگیرند و احتمال ابتلای فضانوردان در حین سفر دو برابر میشود.
این مطالعه به یکی از سفرهای فضایی شوروی اشاره میکند که فضانورد آن دچار علائم سنگ کلیه میشود، تا جاییکه مأموریت تا مرز لغو شدن پیش میرود. با اینحال، فضانورد توانست سنگها را درست قبل از خروج اضطراری فضاپیما از مدار رد کند.
براساس این مطالعه، ریزگرانش- کاهش نیروی گرانش که باعث بیوزنی افراد و اشیاء شناور در فضا میشود- میتواند زیستشیمیِ تشکیل سنگ کلیه را تغییر دهد یا آن را تسریع کند.
ریزگرانش همچنین باعث کانیزدایی استخوان میشود.
در این مطالعه آمده است که سطح الکترولیت و مایعات بدن در جریان سفر فضایی تحت تأثیر تغییر فشار خون و سطح پتاسیم قرار میگیرد و به ایجاد سنگ کلیه منجر میشود.
اما ریزگرانش تنها دلیل موجود نیست: تشعشعات فضایی هم در این مسئله دخیل هستند.
براساس این مطالعه، تشعشعات فضایی از سه پدیده کهکشانی نشأت میگیرند: خروج جرم از تاج خورشیدی، طوفان خورشیدی و تشعشعات کیهانی کهکشانی.
تشعشعات فضایی ممکن است سرطانزا هم باشند. گفته میشود دانشمندانی که در سفر رفت و برگشت یک میلیارد مایلی به مریخ شرکت میکنند، در معرض خطر هستند.
اکتشاف انسان در مریخ
ناسا برای اکتشاف انسان روی مریخ هدفگذاری کرده است، زیرا مریخ را یکی از معدود مکانهای منظومه شمسی میداند که پیشتر حیات روی آن جریان داشته است.
ناسا در وبسایت خود نوشت: «هرآنچه که درباره سیاره سرخ میآموزیم، اطلاعات بیشتری درباره گذشته و آینده زمین به ما میدهد و کمک میکند که بفهمیم آیا در آنسوی زمین نیز حیاتی وجود داشته است یا خیر. مریخ، بهمانند ماه، مقصدی غنی برای اکتشافات علمی و الهامبخش فناوریهایی است که انسان را قادر میسازند دور از زمین به سیاحت و اکتشاف بپردازد.»
ناسا اعلام کرد که قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ فضانوردان خود را به این سیاره سرخ بفرستد و هماکنون در حال مهندسی پیشرانههای پیشرفتهای است که سفر رفت و برگشت به مریخ را طی دو سال امکانپذیر میکنند.
ناسا در حال توسعه گزینههای مختلف از جمله پیشرانه هستهای الکتریکی و پیشرانه حرارتی هستهای است که هردو از شکافت هستهای استفاده میکنند اما با یکدیگر تفاوت دارند. پیشرانه هستهای الکتریکی کارآمدتر است اما نیروی رانش زیادی تولید نمیکند. در مقابل، پیشرانه حرارتی هستهای «توان» بسیار بیشتری را فراهم میکند.
از این گذشته، ناسا در حال ساخت یک فرودابزار بادی است که امکان پرتاب فضاپیمای سنگینتر را فراهم میکند و وجود آن برای ورود به جو ضروری است.
ناسا همچنین در حال کار بر روی یک سپر حرارتی بادی است که نسبت به سپرهای انعطافناپذیر جایِ کمتری را در پیشرانه اشغال میکنند. این فناوری میتواند فضاپیما را در هر سیارهای که دارای جو است فرود بیاورد. این سپر قبل از ورود به جو مریخ برای فرود ایمن فضانوردان و محمولهها منبسط میشود و خودش را باد میکند.
ناسا همچنین اعلام کرد که در حال ساخت لباسهای منعطفتر و سازگارتر و آزمایشگاههای سیار است تا فضانوردان در حین گشتوگذار در سیاره به آزمایش بپردازند.
اپک تایمز برای اظهار نظر با نویسنده ارشد این مطالعه و ناسا تماس گرفت و پرسید که چه تحقیقاتی درباره اثرات زیانبار سفرهای فضایی بر انسانها انجام گرفته است.