آلودگی، اخطارهای دولتی و فراخوان‌ها بخشی از بحران عظیمی هستند که شرکت‌های سازنده قطره‌های چشم بدون نسخه در سال گذشته با آن گریبان گیر بوده‌اند.
اما ورای هرج‌ومرج رسانه‌ای، پرسش عمیق‌تری نهفته است: آیا قطره چشم اساساً تأثیری دارد، یا اینکه صرفاً مرهمی سطحی برای مشکل بینایی ریشه‌دار و وخیم‌تر است؟
کم‌اهمیت جلوه دادن خطر قطره‌های چشمی
دکتر تیموتی جانتوس، استادیار رشته آناتومی چشم‌پزشکی در دانشگاه «نورث‌وسترن یونیورسیتی» در مصاحبه با اپک تایمز گفت: «خطرناک بودن قطره‌های چشم بدون نسخه در بیشتر مواقع بر افراد پوشیده است». او گفت: «با این حال اخطارهای اخیر نشان می‌دهند که قطره‌های چشم آلوده، امکان ایجاد عفونت‌های وخیم را داشته و حتی در موارد نادر منجر به مرگ می‌شوند.»
دکتر جانتوس افزود که با وجود نادر بودن چنین مشکلات جدی و ابعاد فروش بالای قطره‌های اشک مصنوعی، نباید آن‌ها را کاملاً بی‌خطر در نظر گرفت و باید نسبت به مشکلات آن‌ها آگاه بود.
درخواست برای قوانین سخت‌گیرانه
در مقاله‌ای که با همکاری دکتر جانتوس نوشته شده و در مجله «جاما افتالمولوژی» به چاپ رسیده، سهل‌انگاری سازمان غذا و دارو به‌عنوان دلیل فراخوان‌های اخیر قطره‌های چشم عنوان شده است. دکتر جانتوس افزود که سازمان غذا و دارو صرفاً دستورالعمل‌هایی برای فرایند تولید را ارائه کرده، و اجرای آن‌ها را بر عهده شرکت‌ها می‌گذارد. بازرسی‌های سازمان غذا و دارو نیز فاقد نظم مشخص است.
او گفت: «این سیستم [بازرسی] به‌طور واضح منجر به ورود محصولات خطرناک به بازار شده است.»
طبق گفته دکتر جانتوس، سازمان غذا و دارو باید به جای منفعل بودن، نقش فعالانه‌ای را در اعمال دستورالعمل‌های تولید، پیش از ورود محصول به بازار ایفا کند. بازرسی‌های سخت‌گیرانه‌تر از خطوط تولید اگرچه چالش‌برانگیز بوده، اما گام اول و واجبی در این مسیر هستند.
بررسی مشکل به‌صورت ریشه‌ای
به گفته دکتر ریچاردسون، قطره‌های چشم بدون نسخه در بیشتر موارد دلیل اصلی خشکی یا خارش چشم را برطرف نمی‌کنند.
او گفت: «قطره‌های چشمی می‌توانند علائم را بهبود دهند، اما هدف اصلی [بیمار] باید درک دلیل اصلی بروز این علائم، و تغییر سبک زندگی برای از بین بردن وابستگی به این محصول باشد». این تغییرات می‌توانند شامل مصرف مکمل‌های خوراکی برای درمان خشکی چشم، تغییر رژیم غذایی برای مقاومت در برابر حساسیت، تغییرات در محل کار و استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌زا و تصفیه هوا برای کاهش قرمزی مزمن چشم باشند.
وی افزود: «تنها در شرایط ضروری باید به داروهایی روی آورد که کمترین مواد نگه‌دارنده را داشته، و در عین حال باید دلیل کلی بروز بیماری را برطرف کرد».
شیوع بیماری خشکی چشم
بیشترین مورد مصرف قطره‌های چشم برای درمان بیماری خشکی چشم بوده، که امروزه بیش از ۱۶ میلیون آمریکایی را درگیر کرده است. خشکی چشم به دلیل گرفتگی یا انسداد مجرای اشکی بروز پیدا می‌کند.
برخی از عوامل این بیماری شامل نور صفحه‌نمایش، مصرف دارو، تغییرات هورمونی، رژیم غذایی نامناسب و کشیدن سیگار هستند. متخصصان بینایی در بیشتر موارد قطره‌های اشک مصنوعی را برای کاهش خارش و خشکی چشم تجویز می‌کنند. با این حال برخی پزشکان و محققان باور دارند که استفاده از قطره برای درمان خشکی چشم صرفاً یک راهکار سطحی بوده، و دلیل اصلی بیماری را برطرف نمی‌کند.
یک گزارش در سال ۲۰۱۹ در مجله «آنتی‌بایوتیکز» نشان داد که خشکی چشم نوعی بیماری خودایمنی/التهابی بوده که به خاطر به‌هم‌ریختگی سیستم ایمنی بروز پیدا می‌کند. مطالعه [این بیماری] بر روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داد که بازیابی توان سیستم ایمنی بدن، گامی اساسی در بهبود بیماری است.
جستجو‌ی عامل ریشه‌ای
مواد آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب موضعی موجود در قطره‌های چشمی، بخش بزرگی از فرایند درمان بیماری خشکی چشم را شکل می‌دهند. با این حال نویسندگان مقاله منتشر شد در مجله «آنتی‌بایوتیکز» به ما گوشزد می‌کنند که «به جای اینکه صرفاً میزان التهاب را در بیماری خشکی چشم کنترل کنیم، باید به دنبال تعیین و برطرف کردن منشأ التهاب باشیم».
متخصصان بر رابطه بین بیماری خشکی چشم، تعادل در نسبت باکتری‌های موجود در روده و میکروبیوم چشم – یعنی بافت شفاف متشکل از ریزاندامگان که قسمت سفید چشم را پوشش داده – تأکید می‌کنند. مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان خشکی چشم می‌تواند سلامت میکروبیوم چشم را مختل کند.
تعادل نسبت باکتری‌های موجود در محیط چشم نقش حیاتی را در سلامت سطح بیرونی چشم بازی می‌کند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند این تعادل را برهم زده و منجر به عفونت شوند. این مسئله سپس منجر به تکثیر میکروب‌های مضر در سطح چشم و غیرفعال شدن سیستم ایمنی چشم می‌شود. درنهایت، سیستم ایمنی معیوب چشم منجر به بروز عوارض جانبی ناخوشایند خواهد شد.
محققان احتمال می‌دهند که با توجه به نقش برهم خوردن تعادل میکروبیوم در بروز مشکلات خودایمنی و بیماری خشکی چشم، می‌توان با پژوهش‌های بیشتر رابطه مشابهی را در سایر بیماری‌های مزمن مشاهده کرد.
بدن سالم، چشم سالم
محققان باور دارند که حفظ سلامت میکروبیوم چشم با مصرف غذاهای فراسودمند و پروبیوتیک‌ها، می‌تواند «کلید گمشده» درمان بیماری خشکی چشم باشد. در صورت وجود رابطه بین خشکی چشم و اختلالات التهابی، می‌توان با تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای ضدالتهاب این بیماری را بهبود داد.
به گفته دکتر ریچاردسون، وابستگی شدید ما به صفحات نمایش در زندگی امروزی منجر شده تا کمتر پلک بزنیم، و در نتیجه خستگی و خشکی چشم را تجربه کنیم. او افزود: «تغییرات سبک زندگی، مثل استراحت بین کار با صفحه‌نمایش یا رژیم غذایی غنی شده از امگا-۳ می‌تواند علائم بیماری را در طول روز کاهش دهد.»
نگاه کردن به صفحات نمایش با عینک‌های مسدود کننده نور آبی نیز می‌تواند کاهش خستگی چشم را به همراه داشته باشد؛ اگرچه تأثیرگذاری آن‌ها محل بحث بوده است.
دکتر ریچاردسون اشاره کرد که چشمان ما نیز مانند سایر قسمت‌های بدن به ویتامین نیاز دارند. [به این ترتیب] رژیم غذایی غنی از مواد مغذی یا مصرف مولتی‌ویتامین‌های باکیفیت می‌تواند سلامت چشم را افزایش دهد.
او افزود: «کلید درمان مشکلات چشم، شناسایی مشکل اصلی با مراجعه به چشم‌پزشک و استفاده از روش درمانی با توجه به نیازهای بیمار است».
