دانشمندان دریافتهاند که چایهای کیسهای حاوی میلیونها ذره میکروپلاستیک و نانوپلاستیک (MNPLs) هستند که ممکن است با هر بار نوشیدن چای وارد بدن شما شوند.
تحقیقات نشان داده است که برخی از پلاستیکها بهراحتی توسط سلولهای دستگاه گوارش جذب میشوند و ممکن است به آسیب دیانای (DNA) منجر شوند. همچنین، کیسههای چای با سطح نامنظم احتمالاً ذرات میکروپلاستیک بیشتری آزاد میکنند.

چایهای کیسهای ذرات پلاستیکی آزاد میکنند
پژوهشی که در شماره نوامبر ۲۰۲۴ مجله کموسفیر منتشر شد، سه نوع کیسه چای تجاری ساختهشده از نایلون، پلیپروپیلن یا سلولز (یک ماده گیاهی) را بررسی کرد.
محققان برای شبیهسازی مصرف معمول چای، کیسههای چای را در آب فرو برده و هم زدند. آنها دریافتند که هر سه نوع کیسه چای در هنگام آمادهسازی، ذرات میکروپلاستیک آزاد میکنند؛ اما پلیپروپیلن بیشترین مقدار و نایلون کمترین مقدار را آزاد کرد.
چای دومین نوشیدنی پرمصرف جهان است و هر کیسه چای پلاستیکی که در دمای دم کردن قرار میگیرد، حدود ۱۱.۶ میلیارد میکروپلاستیک و ۳.۱ میلیارد نانوپلاستیک آزاد میکند. برای مقایسه، مطالعهای در سال ۲۰۲۴ نشان داد که آب قرارگرفته در بطری بهطور میانگین حاوی ۲۴۰,۰۰۰ ذره در هر لیتر است که بیشتر آنها نانوپلاستیک هستند.

میزان آزادسازی ذرات بسته به نوع کیسه چای متفاوت است
ناهمواریهای سطحی کروی و فلسمانند در الیاف کیسههای چای، که احتمالاً ناشی از فرآیند تولید هستند، ممکن است باعث شکسته شدن کیسهها و آزادسازی میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها شوند.
کیسههای چای پلیپروپیلن بیشترین میزان میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها را آزاد کردند و پس از آن کیسههای سلولزی قرار گرفتند. کیسههای نایلونی به دلیل ساختار بافتهشده خود که آنها را در برابر شکستگی و آزادسازی ذرات مقاوم میکند، ذرات کمتری آزاد کردند.
کیسههای چای پلیپروپیلن و سلولزی بینظمیها و نقصهای سطحی بیشتری نشان دادند که احتمالاً به آزادسازی بیشتر ذرات منجر شده است. پلیپروپیلن یک پلاستیک پرکاربرد است که در بستهبندی مواد غذایی و ظروف چندبار مصرف یافت میشود.
نایلون معمولاً در کیسههای چای هرمیشکل با کیفیت بالا استفاده میشود که به دلیل ظاهر شفاف و شبکهمانند خود شناخته میشوند. کیسههای چای هرمی همچنین میتوانند از پلیپروپیلن (PP) ساخته شوند که قابلیت مهروموم حرارتی دارد. در مقایسه با نایلون، پلیپروپیلن احساسی پلاستیکیتر و انعطافپذیری کمتری دارد. بستهبندی کیسههای چای نایلونی ممکن است عباراتی مانند «شبکه نایلونی» یا «مواد بافتهشده» را ذکر کند، در حالی که کیسههای پلیپروپیلن معمولاً بهعنوان «ابریشمی» یا «مهرومومشده با حرارت» برچسب میخورند.
اکثر کیسههای چای با شکلهای سنتی—چهارگوش، کلاسیک یا گرد—از الیاف سلولزی ساخته میشوند که ظاهری شبیه کاغذ و احساسی مشابه ایجاد میکنند. این کیسهها اغلب بهعنوان «زیستتجزیهپذیر» یا «ساختهشده از مواد گیاهی» تبلیغ میشوند. بااینحال، بسیاری از نسخههای جدیدتر شامل پلیپروپیلن برای مهروموم کردن لبهها هستند که بر قابلیت زیستتجزیهپذیری آنها تأثیر میگذارد.
آیدان چارون، مدیر اجرایی روز جهانی زمین در سازمان EarthDay.org که هدف آن «گسترش، آموزش و فعالسازی جنبشهای محیطزیستی در سراسر جهان» است، به اپک تایمز گفت که سایر اجزای کیسه چای نیز ممکن است حاوی پلاستیک باشند. او در ایمیلی نوشت: «اغلب، چسبی که برای چسباندن کیسهها استفاده میشود یا نخ (در صورت وجود) میتواند پلاستیک داشته باشد.»
علاوه بر این، پژوهشی جدید که در شماره فوریه ۲۰۲۵ مجله فود کمیستری منتشر شده است، نشان داد که میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها میتوانند در آب، برگهای چای و کتریهای پلاستیکی نیز وجود داشته باشند. این بدان معناست که هر جنبهای از نوشیدن چای میتواند به مصرف میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها ها منجر شود.
تأثیر پلاستیک بر سلولهای ما
در مقالهای که در مجله کموسفیر منتشر شد، محققان بررسی کردند که چگونه میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها با سلولهای روده تعامل میکنند. آنها سه نوع رده سلولی مشتقشده از سرطان روده بزرگ را مطالعه کردند که در توانایی تولید مخاط متفاوت بودند.
سلولهایی که مخاط تولید میکنند، در مقایسه با سلولهایی که مخاط کمی تولید میکنند یا اصلاً مخاطی تولید نمیکنند، تمایل بیشتری به جذب میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها دارند.
مطالعات قبلی نیز نتایج مشابهی را نشان دادهاند. در یکی از این مطالعات که روی سلولهای ریه انجام شد، مشخص شد هنگامی که ذرات با موسیلاژ (یکی از اجزای اصلی مخاط) ترکیب میشوند، پلاستیکها بهراحتی بیشتری جذب میشوند.
هر سه نوع میکروپلاستیک و نانوپلاستیک ظرف ۲۴ ساعت و با دوز ۱۰۰ میکروگرم در میلیلیتر به هسته سلولها نفوذ کردند. اگرچه هنوز بهطور قطعی تأیید نشده است، اما محققان پیشنهاد میدهند که این امر میتواند به آسیب جدی دیانای، اختلال در فرآیندهای ترمیم و بروز جهشها منجر شود که ممکن است خطر ابتلا به سرطان و اختلالات ژنتیکی را افزایش دهد.
برایان کوک لی، دانشمند علوم غذایی، مشاور صنعت غذا و نویسنده کتاب «۱۵۰ سوال درباره علوم غذایی که پاسخ داده شدهاند»، به اپک تایمز گفت: «مطالعات درباره میکروپلاستیکها و نانوپلاستیکها هنوز در مراحل اولیه قرار دارند؛ اما اثرات بالقوه آنها در صورت جذب توسط سلولهای انسانی شامل آسیب و جهش در مواد ژنتیکی سلولها میشود.»
او افزود: «اثرات آشکارتری بر سلولهای اپیتلیال، مانند سلولهای سیستم گوارشی، مشاهده میشود که ممکن است به بیماریهایی مانند سندرم روده تحریکپذیر منجر شود؛ همچنین در سیستم تنفسی، احتمال دارد مشکلات تنفسی را تحریک یا تشدید کند.»

آیا وجود پلاستیک در مواد غذایی قابل اجتناب است؟
پلاستیکها به دلیل انعطافپذیری، دسترسی گسترده و هزینه پایین، در سراسر جهان استفاده میشوند؛ همین موضوع حذف کامل آنها از محصولات روزمره را برای بسیاری از افراد غیرواقعی میکند.
چالشهایی که تولیدکنندگان در کاهش استفاده از پلاستیک با آن مواجه هستند، به تقاضای مصرفکننده و هزینههای تولید بستگی دارد.
برخی تولیدکنندگان چای به دلیل تقاضای مصرفکننده و وجود جایگزینهای مناسب، موفق به حذف پلاستیک از محصولات خود شدهاند. بااینحال، صنایع دیگر به دلیل محدودیت گزینهها یا موانع فناوری با چالشهای بیشتری روبرو هستند.
برایان کوک لی توصیه میکند که علاقهمندان به چای از محصولاتی که از مواد طبیعی استفاده میکنند بهره ببرند یا به گزینههای چای فلهای روی آورند. جایگزینهایی برای کیسههای چای شامل استفاده از توپ فلزی چای با برگهای چای فلهای یا دستگاه فرنچ پرس هستند.
فراتر از چای، افراد میتوانند با تحقیق در مورد گزینههای بدون پلاستیک برای محصولات خاص، تصمیمات آگاهانهتری بگیرند. برای مثال، بطریهای پلاستیکی آب را با بطریهای فلزی چندبار مصرف جایگزین کنید و برای نگهداری و گرمکردن غذا، از ظروف شیشهای بهجای پلاستیکی استفاده کنید.