سه قدرت اروپایی در نامه‌ای خطاب به شورای امنیت سازمان ملل متحد، جزئیات نقض توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ توسط ایران را شرح داده‌اند، گامی که دیپلمات‌ها می‌گویند با هدف فشار بر تهران برای حل دیپلماتیک این مسئله و اجتناب از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل متحد صورت گرفته است.
در نامه بریتانیا، فرانسه و آلمان که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است، به صراحت تهدیدی مبنی بر «بازگشت» تحریم‌های سازمان ملل وجود ندارد، اما اشاره شد که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که توافق هسته‌ای را تضمین می‌کند، در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی خواهد شد.
قدرتهای اروپایی در این نامه با اشاره به توافق ۲۰۱۵ که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نامیده می‌شود، نوشته‌اند که تشدید تنش هسته‌ای ایران، برجام را بی‌اعتبار کرده و ارزش آن را کاهش داده است.
یک منبع آگاه به این نامه گفت که «هدف این است که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران را که غیرقابل قبول شده و در حال بدتر شدن است، ارزیابی کنیم و فشار درون شورای امنیت را افزایش دهیم.»
تصمیم ایران برای «اقدامات اصلاحی»
نامه تروئیکای اروپایی که تاریخ آن سوم ژوئن بود، به گزارش ماه گذشته دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل اشاره می‌کند که به پیشرفت‌های هسته‌ای ایران که توافق ۲۰۱۵ را نقض می‌کند، از جمله افزایش ذخایر و نرخ تولید اورانیوم غنی‌شده بالا اشاره دارد.
سفیر ایران در سازمان ملل طی نامه‌ای در پنجم ژوئن که رویترز مشاهده کرد، گفته است که «تصمیم ایران برای اتخاذ اقدامات اصلاحی، در واکنش به خروج غیرقانونی یکجانبه ایالات متحده و کاملاً مطابق با حق ذاتی آن بود».
سفیر ایران در نامه خود مواضع اروپا را رد کرد و به دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا اشاره کرد که در سال ۲۰۱۸ توافق هسته‌ای را زیر پا گذاشت و تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده را مجدداً علیه ایران اعمال کرد و استدلال کرد که ایران به حقوق خود برای گسترش فعالیت هسته‌ای تاکید دارد.
هدف قدرتهای اروپایی از افزایش فشارها بر ایران
تلاش بریتانیا، فرانسه و آلمان برای افزایش فشار بر ایران در این هفته در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز قابل مشاهده بود، به‌طوری که علیرغم ملاحظات ایالات متحده، آنها قطعنامه‌ای در انتقاد از ایران به اجرا گذاشتند.
توافق برجام که با تروئیکای اروپایی، چین، روسیه و ایالات متحده منعقد شد، توانایی ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را محدود کرد، فرآیندی که می‌تواند منجر به تولید سلاح هسته‌ای شود. در مقابل، آمریکا، سازمان ملل و اتحادیه اروپا تحریم‌های ایران را کاهش دادند.
دیپلمات‌های غربی و دیگر منابع مطلع از نامه تروئیکای اروپایی گفتند که هدف آنها افزایش فشار بر ایران در داخل شورای امنیت و خرید زمان برای یک راه‌حل دیپلماتیک قبل از انقضای توافق هسته‌ای و ممانعت از «بازگشت فوری» به اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در سال آینده است.
احتمال بازگشت فوری تحریم‌های سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای ایران
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، دو بار در سال – به طور سنتی در ژوئن و دسامبر – در مورد اجرای قطعنامه ۲۰۱۵ به شورای سازمان ملل گزارش می‌دهد. شورای امنیت قرار است در ۲۴ ژوئن گزارش بعدی او را بررسی کند.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن غیرانتفاعی کنترل تسلیحات به رویترز گفت که نامه قدرتهای اروپایی ممکن است راهی برای ایجاد زمینه برای «بازگشت فوری» تحریم‌های سازمان ملل باشد، اگرچه او تاکید کرد که راه حل دیپلماتیک هنوز امکان‌پذیر است.
تصویب قطعنامه جدید توسط شورای حکام آژانس انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی
در روزهای گذشته، پیش‌نویس قطعنامه‌ای که تروئیکای اروپایی، شامل بریتانیا، فرانسه و آلمان روز دوشنبه برای رای‌گیری به شورای حکام ناظر هسته‌ای سازمان ملل ارائه داد، مجدداً حکومت ایران را تحت فشار قرار داد تا درباره آثار اورانیوم یافت‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده توضیح دهد و همچنین موضوعاتی مانند ممانعت از ورود بازرسان را مطرح می‌کند.
یک روز بعد و با افزایش احتمال تصویب قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهران، مسکو و پکن در روز چهارشنبه بیانیه مشترکی در رابطه با برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صادر کردند.
عصر روز چهارشنبه پنجم ژوئن، شورای حکام آژانس انرژی اتمی علیرغم مخالفت چین و روسیه، قطعنامه پیشنهادی بریتانیا، فرانسه و آلمان علیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را تصویب کرد.
این شورا در مصوبه خود که ۲۰ نفر از اعضا به آن رای موافق و ۱۲ عضو رای ممتنع دادند، از جمهوری اسلامی خواسته است که بدون اتلاف وقت با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و مانع از بازدید و نظارات بازرسان این آژانس به فعالیت‌های هسته‌ای خود نشود.
تنش‌ها با ایران از زمانی که گروه شبه‌نظامی حماس مورد حمایت حکومت ایران در هفتم اکتبر به جنوب اسرائیل حمله کرد، افزایش یافته است.
در این بازه زمانی نیروهای نیابتی حکومت ایران به اهداف ایالات متحده، اسرائیل و دیگر کشورهای غربی حمله کردند و تهران به برنامه هسته‌ای خود سرعت بخشیده و توانایی ناظر هسته‌ای سازمان ملل را برای نظارت محدود کرده است.
