دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، با تکرار تهدید اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی، کشورهای عضو بریکس را از جایگزینی دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره جهانی برحذر داشت. این هشدار تنها چند هفته پس از پیروزی او در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر مطرح شد.
ترامپ در بیانیه‌ای در پلتفرم تروث سوشال نوشت: «ما از این کشورهایی که خصمانه رفتار می‌کنند، تعهد خواهیم گرفت که نه یک ارز جدید بریکس ایجاد کنند، نه از هیچ ارز دیگری برای جایگزینی دلار قدرتمند آمریکا حمایت کنند؛ در غیر این صورت، آن‌ها با تعرفه ۱۰۰ درصدی مواجه خواهند شد.» این بیانیه شباهت زیادی به اظهارات پیشین او در ۳۰ نوامبر داشت.
ترامپ در پستی در ۳۰ نوامبر در تروث سوشال نوشته بود: «این تفکر که کشورهای بریکس سعی کنند از دلار فاصله بگیرند و ما هم بایستیم و تماشا کنیم، راه به جایی نمی‌برد. ما از کشورهای بریکس می‌خواهیم نه ارز جدیدشان را راه بیاندازند و نه ارز دیگری را جایگزینِ دلار قدرتمند آمریکا کنند، اگرنه با تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی مواجه می‌شوند یا باید با فروش کالاهای خود در اقتصاد فوق‌العاده آمریکا خداحافظی کنند.»
روسیه در واکنش به این تهدید اعلام کرد که هرگونه تلاش آمریکا برای وادار کردن کشورها به استفاده از دلار، نتیجه‌ای معکوس خواهد داشت.
کشورهای بریکس- که با برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی شکل گرفت و مصر، اتیوپی، ایران و امارات متحده عربی بعداً به آن ملحق شدند- با هم متحد شده‌اند تا اقتصاد آمریکا و اتحادیه اروپا را به تعادل بکشند. در آخرین نشست بریکس که در ماه اکتبر در کازان روسیه برگزار شد، حدود ۴۰ کشور حضور داشتند.
این گروه هنوز ارز مشترکی ندارد، اما پس از تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل جنگ در اوکراین، بحث‌های مربوط به ایجاد یک ارز جایگزین سرعت بیشتری گرفته است.
ترامپ در ادامه موضع‌گیری خود تأکید کرد: «هیچ شانسی وجود ندارد که بریکس دلار آمریکا را در تجارت بین‌المللی یا هر جای دیگری جایگزین کند و هر کشوری که چنین تلاشی کند، باید به تعرفه‌ها سلام و از آمریکا خداحافظی کند!»
تهدید تعرفه‌ای علیه مکزیک و کانادا
هم‌زمان با هشدار ترامپ به کشورهای بریکس، کانادا و مکزیک نیز منتظر تصمیم او درباره اعمال تعرفه‌های ۲۵ درصدی از اول فوریه هستند. ترامپ قصد دارد از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزاری برای تحت‌فشار گذاشتن این دو کشور جهت جلوگیری از ورود غیرقانونی مواد مخدر، به‌ویژه فنتانیل، و مهاجرت غیرقانونی به آمریکا استفاده کند.
با وجود تلاش کشورهای بریکس برای کاهش وابستگی به دلار، سلطه جهانی این ارز در حال تقویت است. دلیل این مسئله را می‌توان در اقتصاد قدرتمند ایالات متحده، سیاست‌های پولی سخت‌گیرانه و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی جست‌وجو کرد.
بخشی از قدرت دلار آمریکا به جایگاه آن به‌عنوان ارز اصلی در خرید و فروش بین‌المللی نفت بازمی‌گردد. بریکس و شرکای آن شامل چند کشور تولیدکننده سوخت فسیلی است و فاصله گرفتن از دلار آمریکا و استفاده از ارز مشترک می‌تواند جایگاه دلار را به‌عنوان ارز رایج در خرید و فروش نفت متزلزل کند.
مطالعه‌ای که سال گذشته توسط مرکز ژئواکونومیک شورای آتلانتیک انجام شد، نشان داد که دلار آمریکا همچنان ارز اصلی ذخیره جهانی است و نه یورو و نه کشورهای بریکس تاکنون موفق به کاهش وابستگی جهان به آن نشده‌اند.
واژه بریک (BRIC) در سال ۲۰۰۱ توسط جیم اونیل، اقتصاددان ارشد وقت گلدمن ساکس، مطرح شد. این مفهوم بر پتانسیل رشد اقتصادی برزیل، روسیه، هند و چین تأکید داشت.
این بلوک در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان یک باشگاه غیررسمی شکل گرفت تا بستری برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت رهبری آمریکا و متحدان غربی آن باشد. آفریقای جنوبی نخستین کشوری بود که در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و نام آن به بریکس (BRICS) تغییر یافت.
