به گفته جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، سرعت نفس‌گیر ترامپ در هفته‌ها و ماه‌های آتی کاهش نخواهد یافت.
تحلیل خبری
دونالد جی. ترامپ شروعی طوفانی داشته است. اقدامات سریع دولت جدید او واشینگتن دی‌سی را دگرگون کرده و کارمندان دولت را نیز که پایتخت کشور به دست آن‌ها کنترل می‌شود، تحت تأثیر قرار داده است.
وزارت بهره‌وری دولت (دوج) یکی از مهم‌ترین عوامل است. این کمیسیون که به رهبری ایلان ماسک و زیر نظر دفتر اجرایی رئیس‌جمهور فعالیت می‌کند، بر همه چیز- از وزارت بازرگانی گرفته تا اداره هوانوردی فدرال- نظارت خواهد داشت تا دولت را کوچک‌تر و کارآمدتر کند، اما با مخالفت مواجه شده و برخی آن را غیرقانونی می‌دانند.
دسترسی دوج به داده‌های سامانه پرداخت خزانه‌داری باعث شد که دموکرات‌ها در روز ۴ فوریه، با برگه شکایت اتحادیه‌های کارمندان دولتی، سعی کنند وارد ساختمان خزانه‌داری شوند. تجمع دموکرات‌ها و اتحادیه‌ها در روز ۵ فوریه در مقابل وزارت کار- که ماسک قصد بازدید از آن را داشت- با طرح شکایتی مشابه از جانب گروه‌های کارگری همراه شد که خواهان توقف دسترسی دوج به داده‌های این وزارتخانه بودند.
ایجاد تغییرات گسترده در آژانس توسعه جهانی ایالات متحده، که اکنون زیر نظر مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، اداره می‌شود، و ماسک گفته که ترامپ قصد تعطیلی آن را دارد، در اوایل هفته با برگزاری تجمع در مقابل این آژانس همراه شد.
دموکرات‌های کمیته اطلاعات سنا و سناتور آنگوس کینگ (مستقل، مین)، از اعضای کمیته، در نامه‌ای در ۵ فوریه به سوزی وایلز، رئیس دفتر کاخ سفید، نسبت به دسترسی دوج به داده‌های آژانس توسعه جهانی ایالات متحده، وزارت خزانه‌داری و دفتر مدیریت کارکنان ابراز نگرانی کردند.
اقدامات دوج با پیشنهاد کاخ سفید مبنی بر بازخرید ۲ میلیون کارمند دولت از جمله کارکنان آژانس اطلاعات مرکزی (سیا)، که اکنون تحت هدایت جان رتکلیف، گزینه منتخب ترامپ، فعالیت می‌کند، مطابقت دارند. فرمان اجرایی ترامپ امکان چانه‌زنی‌های جمعی را لغو خواهد کرد؛ امری که اتحادیه‌های دولتی اندکی قبل از به قدرت رسیدن ترامپ درباره آن مذاکره کرده بودند.
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین تصمیم دارد که وزارت آموزش- با ۴ هزار و ۴۰۰ کارمند- و آژانس مدیریت اضطراری فدرال- با بیش از ۲۰ هزار نیرو- را منحل کند.
بیش از دوازده سربازرس به همراه کارمندان وزارت دادگستری که در تحقیقات جک اسمیت، بازپرس ویژه پرونده ۶ ژانویه، دخالت داشتند، در هفته‌های نخست ریاست‌جمهوری ترامپ از کار برکنار شدند. اقدام دوم پس از آن انجام گرفت که ترانپ حدود هزار و ۵۰۰ نفر از افراد مرتبط با یورش به ساختمان کنگره آمریکا در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ را عفو کرد یا مجازات آن‌ها را تقلیل داد.
وزارت دادگستری درحال بازپرسی از مأموران اف‌بی‌آی دخیل در تحقیقات پرونده ۶ ژانویه است که به گمانه‌زنی درخصوص اخراج‌های دسته‌جمعی دامن زده است. امیل باو، مدیر موقت اف‌بی‌آی، به مأموران گفته که اگر «صرفاً تابع دستورات بوده و با رعایت اخلاق به وظایف خود عمل کرده‌اند»، از کار برکنار نمی‌شوند.
ترامپ همچنین مجوزهای امنیتی جان بولتون و دیگر مقامات اطلاعاتی را که ایمیل‌های لپ‌تاپ هانتر بایدن را پیش از انتخابات ۲۰۲۰ با استناد به وجود «ردپای عملیات اطلاعاتی روسیه» بی‌اهمیت دانستند، لغو کرد. این افراد از ورود بدون اسکورت به مراکز امنیتی فدرال منع شده‌اند.
بولتون، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه سابق آمریکا، برایان هوک، دستیار پومپئو، و دکتر آنتونی فائوچی نیز از تمهیدات امنیتی دولتی خود محروم شدند.
ترامپ همچنین رئیس اداره حمایت مالی از مصرف‌کننده را برکنار کرد و اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، را به‌عنوان مدیر موقت آن منصوب کرد. همچنین تمام کارمندان هیئت ملی روابط کار و کمیسیون فرصت‌های شغلی برابر در اقدامی بی‌سابقه مرخص شدند. به گزارش نیویورک تایمز، بالغ بر هزار کارمند آژانس حفاظت از محیط‌زیست خبردار شده‌اند که به‌زودی برکنار می‌شوند.
اقدام ترامپ علیه دستور کار تنوع، برابری و شمول نیز با آژانس‌های تأثیرگذار فدرال در دی‌سی سروکار دارد. یک فرمان اجرایی به دفاتر و مناصب تنوع، برابری و شمول فدرال مربوط می‌شود و فرمان دیگر دستور کار تنوع، برابری و شمول را در بخش خصوصی هدف می‌گیرد. نمایندگان جمهوری‌خواه با تنظیم لایحه‌ای جدید به نام «قانون انحلال تنوع، برابری و شمول» از فرمان ترامپ حمایت کردند.
سیاست خارجی و فراتر از آن
سیاست‌های ترامپ در دیگر جبهه‌ها نیز جنجالی بوده‌اند.
صحبت‌های او قبل از مراسم تحلیف در مورد تملک احتمالی گرینلند، کانادا و کانال پاناما، زمینه را برای اقدامات گسترده در حوزه سیاست خارجی از جمله وضع تعرفه‌های گمرکی برای کانادا، مکزیک و کلمبیا مهیا کرد. ترامپ در پی مذاکره بر سر امتیازگیری از این کشورها در نیمکره غربی دستور داد که محدودیت‌های تجاری آن‌ها معلق شوند.
در عین‌حال، چین به تعرفه‌های جدید ترامپ واکنش نشان داده است.
روبیو در سفر به آمریکای مرکزی در روز ۳ فوریه از تصمیم پاناما درخصوص عدم تمدید قرارداد خود در پروژه کمربند و جاده چین استقبال کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا در روز ۳۰ ژانویه به میگن کلی گفت که موضوع تملک گرینلند، در شرایطی که مالک فعلی آن، دانمارک، مخالفِ این کار است، «شوخی نیست.»
رهبر سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، که دانمارک نیز عضو آن است، در روز ۳ فوریه هیچ صحبتی در مخالفت با تغییر مالکیت گرینلند نکرد.
مارک روته، دبیر کل ناتو، در روز ۳ فوریه گفت: «آقای ترامپ این واقعیت را به ما گوشزد کرد که وقتی از قطب شمال صحبت می‌شود، یعنی پای مسائل ژئوپلیتیکی و راهبردی در میان است.»
او افزود: «این مسئله به سوئد، نروژ، ایسلند، گرینلند- و دانمارک- و همچنین کانادا و آمریکا مربوط می‌شود. به‌عنوان یک ائتلاف، بدیهی است که همیشه به بهترین راهکار برای اطمینان از مقابله با این چالش‌ها چشم می‌دوزیم.»
ترامپ در روز ۴ فوریه گفت که آمریکا کنترل نوار غزه را به دست می‌گیرد و فلسطینی‌هایی را که در آن‌جا سکونت دارند، اسکان خواهد داد؛ اظهارنظری که با مخالفت بسیاری از رهبران بین‌المللی مواجه شد.
ترامپ سربازانی را در مرز جنوبی آمریکا مستقر کرده و گارد ملی تگزاس را برای اجرای قوانین مهاجرتی به خدمت گرفته است. تعداد بازداشتی‌های اداره مهاجرت و گمرک افزایش یافته اما هنوز به حد نصاب هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۵۰۰ نفر در روز- که در گزارش واشینگتن پست به آن اشاره شده- نرسیده است. سی‌بی‌اس گزارش داده که بعضی از بازداشتی‌ها در پی تکمیل ۱۰۰ درصدی ظرفیت بازداشتگاه‌ها آزاد شده‌اند.
اقدامات دامنه‌دار دولت دوم ترامپ به‌قدری زیاد و گسترده هستند که فهرست کردن همه آن‌ها کار دشواری است.
ترامپ با یک فرمان اجرایی دستور داد که پرونده‌های مربوط به ترور جان اف. کندی، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، رابرت اف. کندی جونیور و دکتر مارتین لوتر کینگ جونیور از حالت محرمانه خارج شوند. او در فرمانی دیگر دستور راه‌اندازی صندوق ثروت دولتی آمریکا را صادر کرد. کمیسیون ارتباطات فدرال متن کامل یکی از مصاحبه‌های کامالا هریس، معاون وقت رئیس‌جمهور، را منتشر کرد. همچنین با آغاز جلسات توجیهی کاخ سفید برای رسانه‌های جدید، پنتاگون اعلام کرد که دفتر نیویورک تایمز و دیگر منابع خبری فعال در فضای ادرای خود را تعطیل کرده و قصد دارد که هرسال رسانه‌های مختلفی را به‌صورت چرخشی به کار بگیرد.
ترامپ حتی نام خلیج مکزیک را تغییر داد و آن را خلیج آمریکا نامید. گوگل گفته که همین کار را برای کاربران آمریکایی گوگل‌مپ انجام خواهد داد.
آیا ترامپ و تیم او می‌توانند با همین سرعت ادامه دهند؟
جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، در مصاحبه با برایتبارت که در روز ۴ فوریه منتشر شد، سرعت اقدامات دولت را «سرسام‌آور» خواند و افزود که سرعت ترامپ در هفته‌ها و ماه‌های آتی کاهش نخواهد یافت.
ونس گفت: «فکر می‌کنم با همین سرعت ادامه دهیم. فقط اولویت‌ها تغییر خواهند کرد.»
واکنش نمایندگان به اقدامات سریع ترامپ
بیل فاستر، نماینده دموکرات ایلینوی، در تجمع روز ۴ فوریه در مقابل ساختمان خزانه‌داری به اپک تایمز گفت که دسترسی کارمندان دوج به داده‌های پرداخت خزانه‌داری- که آتش اعتراضات را شعله‌ور کرد- بزرگ‌ترین چالشی بوده که در طوفان حوادث جاری با آن مواجه شده است.
این موضوع برای فاستر که جزو اعضای کمیته خدمات مالی بوده و به‌عنوان عضو ارشد یک کمیته فرعی بانکی کلیدی فعالیت دارد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
فاستر گفت: «مسئله فقط تبعات تجاری نیست، بلکه مسئله حریم خصوصی نیز مطرح است.»
آیانا پریسلی، نماینده دموکرات ماساچوست، که در این تجمع حضور داشت، به اپک تایمز گفت که بیش از هرچیزی نگران فشار ترامپ علیه دستور کار تنوع، برابری و شمول است که پنتاگون و دیگر آژانس‌ها را دستخوش تغییر کرده است.
او به اپک تایمز گفت: «پای تولید ناخالص داخلی ما در میان است. تنوع، برابری و شمول، دستور کار خوبی است. تنوع، برابری و شمول، قانونی است؛ برخلاف تبعیض.»
گلن آیوی، نماینده دموکرات مریلند، در تجمعی دیگر در رابطه با دوج که در روز ۵ فوریه در مقابل وزارت کار برگزار شد، نتوانست یکی از اقدامات ترامپ را به‌عنوان گزینه اول فهرست چالش‌های خود عنوان کند.
او به اپک تایمز گفت: «اقدامات زیادی انجام گرفته است. نکته این است که باید دولت ترامپ را به تبعیت از قانون و پیروی از قانون اساسی واداریم.»
بسیاری از دموکرات‌ها و متحدان آن‌ها سعی دارند که تغییرات بزرگ را متوقف یا ملغی کنند، اما بسیاری از جمهوری‌خواهان خوشحال هستند.
رالف نورمن، نماینده جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی، تعرفه‌های ترامپ و اقدامات مربوط به تنوع، برابری و شمول را مورد تمجید قرار داد، اما تغییر کارمندان را بزرگ‌ترین اقدام ترامپ دانست.
نورمن در پیامی مکتوب به اپک تایمز گفت: «اثرگذارترین اقدامی که ترامپ انجام داده، استخدام افراد شایسته برای مدیریت آژانس‌های مختلف به‌ویژه اف‌بی‌آی، دادستانی کل و وزارت امور خارجه بوده است.»
سنا با گزینه‌های ترامپ برای وزارت امور خارجه و دادستانی کل- مارکو روبیو و پم باندی- موافقت کرد. کش پاتل، گزینه ریاست اف‌بی‌آی، در انتظار رأی‌گیری کمیته قضایی سنا است تا به تأیید نهایی برسد. باو، مدیر موقت اف‌بی‌آی، در پرونده جنایی نیویورک در سال ۲۰۲۴ از ترامپ در برابر اتهام پرداخت حق‌السکوت به استورمی دنیلز دفاع کرده بود.
مایک جانسون (جمهوری‌خواه، لوئیزیانا)، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، در کنفرانس مطبوعاتی روز ۵ فوریه گفت که اقدامات برق‌آسای ترامپ، که انحلال احتمالی وزارت آموزش را نیز شامل می‌شود، مغایرتی با اختیارات قوه مقننه ندارند.
جانسون گفت: «بازوی اجرایی دولت در نظام ما می‌تواند نحوه عملکرد نهادهای اجرایی را ارزشیابی کند.»
جانسون افزود: «افراطی به نظر می‌رسد. اما نیست. من به این کار نظارت می‌گویم.»
