در پی آغاز مذاکرات جمهوری اسلامی و آمریکا در عمان، یک منبع آگاه عمانی به خبرگزاری رویترز اعلام کرد که هدف اصلی این گفت‌وگوها کاهش تنش‌های منطقه‌ای، تبادل زندانیان و دستیابی به توافق‌های محدود برای کاهش تحریم‌ها در ازای کنترل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است.
این در حالی است که پیشتر مقامات جمهوری اسلامی تأکید کرده‌اند که هدف اصلی مذاکرات، «برنامه هسته‌ای و لغو تحریم‌ها» است، و این موضع نشان‌دهنده اختلافات موجود در تعریف هدف نهایی از گفت‌وگوهاست.
جمهوری اسلامی بر این باور است که پیشرفت در مذاکرات باید منجر به کاهش تحریم‌ها و احیای منافع اقتصادی کشور شود، در حالی که ایالات متحده به دنبال محدودسازی و کنترل بیشتر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به عنوان پیش‌شرط برای هرگونه توافق است.
خبرگزاری رویترز همچنین به نقل از یک «مقام ایرانی» گزارش داد که «مدت زمان مذاکرات، که صرفاً بر سر موضوع هسته‌ای است، بستگی به جدیت و حسن نیت طرف آمریکایی دارد.»
بقایی: هدف ما از مذاکره صرفا موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌هاست
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در حاشیه مذاکرات مسقط تأکید کرد که هدف اصلی جمهوری اسلامی از مذاکره با واشینگتن تنها تمرکز بر موضوع هسته‌ای، رفع تحریم‌ها و تأمین منافع ملی است.
او همچنین، گزارش خبرگزاری رویترز که به نقل از مقامات عمانی هدف اصلی گفت‌وگوها را کاهش تنش‌های منطقه‌ای، تبادل زندانیان و دستیابی به توافق‌های محدود برای کاهش تحریم‌ها در ازای کنترل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی عنوان کرده بود، «بی‌مبنا» خواند.
بقایی در ادامه افزود که «مذاکرات امروز صرفا یک شروع است و انتظار نداریم که چندان طولانی باشد.»
اختلاف روایت‌ها پیش از مذاکرات مسقط؛ جمهوری اسلامی از «پیروزی» و آمریکا از «برچیدن» برنامه هسته‌ای میگفت
در حالی‌که گفت‌وگوهای هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و آمریکا، در پایتخت عمان آغاز شده است، مقامات جمهوری اسلامی از پیش، این مذاکرات را «نشانه پیروزی» توصیف کرده‌اند؛ این در حالی است که مقامات آمریکایی با لحنی محتاطانه، هدف اصلی خود را «برچیدن کامل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی» عنوان کرده‌اند.
محمدحسین رنجبران، مشاور ارشد عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی، در آستانه گفت‌وگوهای روز شنبه ۲۳ فروردین، مسقط مدعی شد که «چه مذاکرات به نتیجه برسد، چه شکست بخورد و چه ادامه یابد، جمهوری اسلامی پیروز شده است». او با استناد به آن‌چه «مذاکره غیرمستقیم از موضع عزت» خواند، گفت که جمهوری اسلامی «حسن نیت خود را به دنیا نشان داده» و از موضع ضعف وارد مذاکره نشده است.
رنجبران اما در عین حال نسبت به دستیابی به توافق ابراز تردید کرد و گفت رسیدن به نتیجه «بعید» به نظر می‌رسد.
عباس عراقچی، که به نمایندگی از جمهوری اسلامی در مسقط حضور دارد، با بدر البوسعیدی، وزیر خارجه عمان، دیدار و گفت‌وگو کرد. بر اساس گزارش‌ها، عراقچی مواضع رسمی جمهوری اسلامی را به طرف عمانی تحویل داده تا برای انتقال به هیأت آمریکایی استفاده شود.
عراقچی در این دیدار بار دیگر توپ را به زمین واشینگتن انداخت و گفت: «نیت ما رسیدن به توافق شرافتمندانه از موضع برابر است. اگر طرف مقابل نیز با همین نیت وارد شود، امکان تفاهم اولیه وجود دارد.»
مقامات جمهوری اسلامی تأکید کرده‌اند که مذاکرات غیرمستقیم خواهد بود؛ به این معنا که پیام‌ها میان طرفین از طریق میانجی عمانی رد و بدل می‌شود.
هم‌زمان با این تحرکات دیپلماتیک، حسین شریعتمداری، نماینده رهبر جمهوری اسلامی در روزنامه کیهان، نیز در یادداشتی مدعی شد که نتیجه مذاکرات از پیش روشن است: «یک بر هیچ به نفع جمهوری اسلامی.»
شریعتمداری با تاکید بر غیرمستقیم بودن گفت‌وگوها، افزود که تنها نتیجه واقعی این مذاکرات برای آمریکا، «ناکامی در تحمیل خواسته‌های باج‌خواهانه» خواهد بود.
در مقابل، استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا، در مصاحبه‌ای با وال‌استریت جورنال گفت که هدف اولیه دولت بایدن «برچیدن کامل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی» است. او با صراحت اعلام کرد که «خط قرمز» واشینگتن، جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح اتمی است.
ویتکاف البته در اظهاراتی سنجیده‌تر افزود که با وجود موضع سختگیرانه، «راه‌هایی برای مصالحه وجود دارد» و درها به روی مذاکره باز است.
همچنین، ولی‌الله بیاتی، سخنگوی کمیسیون امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به مذاکرات پیش‌رو گفت که «آمریکا و اسرائیل نه تنها ناجی ملت ایران نیستند، بلکه هیچ‌گونه قصدی برای کمک به ما ندارند.»
او افزود: «در جریان گفت‌وگوها، نباید حتی به‌اندازه ذره‌ای از اصول انقلاب، از جمله پیشرفت‌های هسته‌ای، توانمندی در حوزه موشک‌های دوربرد و مأموریت صدور انقلاب، عقب‌نشینی کنیم.»
در حالی که رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی و مقامات آن از «غیرمستقیم بودن» مذاکرات سخن می‌گویند، مقامات آمریکایی تاکنون درباره این مسأله سکوت کرده‌اند. این ابهام در ماهیت مذاکرات، بار دیگر بر پیچیدگی روابط تهران و واشینگتن و بی‌اعتمادی عمیق میان دو طرف تأکید دارد.
این دور از مذاکرات در شرایطی برگزار می‌شود که جمهوری اسلامی با بحران‌های شدید داخلی، از جمله اعتراضات گسترده مردمی، فشار اقتصادی و انزوای بین‌المللی مواجه است. در این میان، دولت آمریکا نیز با افزایش فشار کنگره برای مهار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و پاسخ‌گویی به متحدان منطقه‌ای‌اش درگیر است.
