هفته آینده، چهره‌های اصلی عرصه سیاست جهانی راهی کانادا می‌شوند تا در نشست گروه ۷ شرکت کنند؛ نشستی که پیش از آغاز نیز با حواشی و روایت‌های بسیاری همراه شده است.
در میان رهبران کشورهای عضو گروه ۷، تغییرات قابل توجهی رخ داده و پنج کشور با نخست‌وزیران یا رؤسای دولت جدید در این اجلاس حاضر می‌شوند. این یعنی ترکیب شرکت‌کنندگان نسبت به سال گذشته تا حد زیادی دگرگون شده است.
تنها امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، از رهبران حاضر در نشست پیشین هستند که امسال نیز در اجلاس شرکت خواهند کرد. این نشست از ۱۵ تا ۱۷ ژوئن (۲۵ تا ۲۷ خرداد) در کاناناسکیس، استان آلبرتا برگزار می‌شود.
طی سال گذشته، دولت‌های بریتانیا و آلمان تغییر کرده‌اند و در ژاپن نیز رهبری حزب حاکم با رأی‌گیری داخلی عوض شده است.
در داخل کشور کانادا، نخست‌وزیر مارک کارنی که پیش از ورود به عرصه سیاست، چهره‌ای شناخته‌شده در محافل و نهادهای بین‌المللی بود، اکنون مسئولیت میزبانی نشست گروه ۷ را بر عهده دارد. او باید علاوه بر اطمینان از برگزاری منظم و موفق اجلاس، در تقویت برخی روابط کلیدی نیز تلاش کند.
مهم‌ترین انتخابات اخیر در میان کشورهای گروه ۷، بدون تردید، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده بوده است. تقویت رابطه با واشنگتن یکی از اولویت‌های اصلی کارنی و سایر رهبران در این نشست خواهد بود. ترامپ با سیاست‌های تعرفه‌ای خود قواعد تجارت جهانی را به چالش کشیده و در برخی موضوعات بین‌المللی رویکردی متفاوت از دولت پیشین اتخاذ کرده است.
کانادا نیز با وجود اتحاد دیرینه با آمریکا از تبعات این سیاست‌ها در امان نمانده و تاکنون هدف سه بسته تعرفه‌ای مختلف از سوی دولت ترامپ قرار گرفته است.
دیپلماسی در سطح بالا
با این حال، رابطه کانادا و آمریکا پس از انتخابات فدرال کانادا تغییراتی به خود دیده است. مارک کارنی در اوایل ماه مه سفری نسبتاً مثبت به کاخ سفید داشت، هرچند این دیدار پیشرفتی ملموس در حوزه تجارت به همراه نداشت. با این حال، دو رهبر از آن زمان تاکنون در تماس مستقیم درباره این موضوع باقی مانده‌اند.
مدتی کوتاه پس از این دیدار، هر دو طرف اعلام کردند که کانادا در حال مذاکره برای پیوستن به برنامه جدید دفاع هوایی دونالد ترامپ موسوم به «گنبد طلایی» است؛ پروژه‌ای بزرگ برای مقابله با تهدیدهای موشکی مدرن.
در آستانه نشست گروه ۷ و اجلاس پیش‌روی ناتو در لاهه در پایان ماه جاری، کارنی اعلام کرد که کانادا در سال ۲۰۲۶ به سقف بودجه دفاعی ناتو خواهد رسید؛ چند سال زودتر از وعده دولت پیشین. این تصمیم پاسخی است به انتقادهای دیرینه ترامپ که همواره متحدان ناتو را به عدم ایفای نقش کافی متهم کرده بود. همچنین، ترامپ پیش‌تر در اظهاراتی طعنه‌آمیز گفته بود که حمایت نظامی «رایگان» از کانادا بخشی از دلایل او برای تبدیل این کشور به ایالت پنجاه‌و‌یکم آمریکا است.
در هفته‌های اخیر، لحن ترامپ در قبال کانادا نرم‌تر شده است؛ چراکه او هم‌اکنون با بحران‌هایی در چند جبهه مواجه است؛ مسائلی که برخی از آن‌ها در همین نشست گروه ۷ مستقیماً با رهبران دیگر کشورها مطرح خواهد شد؛ کشورهایی که خود نیز چالش‌هایی مشابه با ایالات متحده دارند. برای نمونه، وضعیت مکزیک شباهت زیادی به کانادا دارد، به‌ویژه با توجه به تعرفه‌هایی که ترامپ در راستای مبارزه با فنتانیل بر این کشور اعمال کرده است.
کلودیا شاینباوم، رئیس‌جمهور مکزیک، این هفته اعلام کرد که در نشست گروه ۷ شرکت خواهد کرد و در حاشیه آن، قصد دارد نخستین دیدار دوجانبه حضوری خود با ترامپ را برگزار کند.
علاوه بر مسائل مربوط به تعرفه‌ها، شاینباوم در ماه‌های اخیر به‌صراحت با طرح ایالات متحده برای استفاده از نیروی نظامی در مقابله با کارتل‌های مواد مخدر داخل مکزیک مخالفت کرده است. واشنگتن، و سپس اتاوا، در اوایل امسال شماری از این کارتل‌ها را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دادند و مبارزه با قاچاق فنتانیل یکی از اولویت‌های اصلی ترامپ در این دوره است.
شاینباوم در اوایل ماه مه اعلام کرد که در پاسخ به پیشنهاد ترامپ مبنی بر اعزام ارتش آمریکا برای مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر مکزیکی، به او گفته است که «حاکمیت ملی مقدس است.» او تأکید کرد: «ما هرگز حضور نیروهای نظامی ایالات متحده در خاک خود را نخواهیم پذیرفت.»
یکی دیگر از حوزه‌های تنش، به لایحه بودجه‌ای گسترده مربوط می‌شود که ترامپ ارائه داده و در آن پیشنهاد شده است تا ۳.۵ درصد مالیات بر حواله‌های مالی بین‌المللی که از سوی افراد غیرشهروند از آمریکا ارسال می‌شود، اعمال شود. تعداد زیادی از شهروندان مکزیکی، چه به‌صورت قانونی و چه غیرقانونی، در ایالات متحده مشغول به کار هستند و بخشی از درآمد خود را برای خانواده و دوستانشان به مکزیک ارسال می‌کنند. طرح فعلی ترامپ برای سرکوب مهاجرت نیز یکی دیگر از مسائل مناقشه‌برانگیز میان دو کشور است که به‌شدت بر مکزیک تأثیر می‌گذارد.
سفر مودی
دعوت از رهبران کشورهای خارج از گروه ۷، بخشی متداول از این نشست‌هاست. سال گذشته در ایتالیا، چهره‌هایی مانند پاپ فرانسیس فقید و رهبران کشورهایی چون ترکیه، آرژانتین، برزیل، هند و اوکراین در نشست گروه ۷ حضور یافتند.
برخی از این چهره‌ها امسال نیز با دعوت مارک کارنی، که ریاست دوره‌ای گروه ۷ را بر عهده دارد، در نشست کانادا حضور خواهند داشت.
در این میان، دعوت از نخست‌وزیر هند، نارندرا مودی، یکی از غافلگیرکننده‌ترین تصمیمات بود؛ به‌ویژه با توجه به تنش‌های شدید میان اتاوا و دهلی‌نو.
کانادا دولت هند را متهم کرده است که در اقدامات جنایی خشونت‌آمیز در خاک کانادا، از جمله در ماجرای قتل هاردیپ سینگ نیجار، فعال حامی «خالصتان» در ونکوور در ژوئن ۲۰۲۳، نقش داشته است. کانادا بیشترین جمعیت سیک‌های خارج از هند را دارد و بخشی از آن‌ها خواستار تشکیل کشور مستقلی به نام «خالصتان» در ایالت پنجاب هند هستند.
اتاوا سال گذشته شماری از دیپلمات‌های هندی از جمله کمیسر عالی هند را به‌دلیل آنچه ارتباط با اقدامات مجرمانه خوانده شده بود، اخراج کرد. دهلی‌نو در واکنش، این اتهامات را سیاسی خوانده و کانادا را به حمایت از تجزیه‌طلبان خالصتانی و فراهم کردن فضای فعالیت برای آن‌ها علیه هند متهم کرده است.
آنیتا آنانْد، وزیر خارجه کانادا، در پاسخ به پرسش خبرنگاران در تاریخ ۱۰ ژوئن مبنی بر اینکه آیا دعوت از مودی تلاشی برای عادی‌سازی روابط با هند است، گفت: «میان نهادهای قضایی دو کشور، گفت‌وگویی در جریان است.» او افزود: «کانادا میزبان رهبران جهانی برای گفت‌وگو درباره امنیت انرژی و ثبات است و از همین رو حضور همه کشورهایی که دعوت شده‌اند، در این نشست اهمیت دارد.»
سفر نارندرا مودی به کانادا احتمالاً باعث افزایش حجم کاری نهادهای امنیتی مسئول تأمین امنیت نشست خواهد شد.
افراط‌گرایان خالصتانی در بمب‌گذاری هواپیمای ایر ایندیا در سال ۱۹۸۵ که مرگبارترین حمله تروریستی تاریخ کانادا به شمار می‌رود، مسئول شناخته شده‌اند.
در تحولی تازه‌تر، وزیران کانادایی در ژوئیه ۲۰۲۳ نسبت به امنیت دیپلمات‌های هندی در کانادا ابراز نگرانی کردند؛ آن‌هم پس از آنکه پوسترهای تبلیغاتی برای یک تجمع طرفداران خالصتان در تورنتو، شعار «هند را بکش» را نمایش می‌دادند. این تجمع در واکنش به قتل هاردیپ سینگ نیجار، چند هفته پیش از آن برگزار شد.
در صورت برگزاری اعتراضاتی علیه سفر مودی، این تجمع‌ها ممکن است به افزایش شمار شرکت‌کنندگان در سایر اعتراضات همزمان، از جمله اعتراض‌ها علیه حضور ترامپ، منجر شود.
مقام‌های امنیتی قصد دارند برای سهولت در عملیات حفاظتی، مناطق مشخصی را برای برگزاری اعتراضات در شهرهای کلگری و بنف تعیین کنند. البته برگزاری تجمعات قانونی در دیگر نقاط نیز همچنان مجاز خواهد بود. در همین حال، دسترسی به منطقه کوهستانی کاناناسکیس، محل برگزاری نشست گروه ۷، تحت تدابیر شدید امنیتی کنترل خواهد شد.
ماجراهای اتاق بیضی
علاوه بر هند، مسائل جالب توجهی درباره اوکراین و آفریقای جنوبی نیز در نشست گروه ۷ مطرح خواهد بود. رؤسای جمهور این دو کشور در ماه‌های اخیر دیدارهایی پرتنش و غیرمنتظره با دونالد ترامپ در کاخ سفید داشتند که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها یافت.
در ماه فوریه، دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در برابر دوربین‌های جهانی در اتاق بیضی کاخ سفید درباره جنگ اوکراین و روسیه وارد مشاجره‌ای لفظی شدند. این جدال به سردی در روابط و تعلیق بخشی از کمک‌های آمریکا به کی‌یف انجامید.
در ماه مه نیز، ترامپ در جریان دیدار با سیریل رامافوزا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، او را به‌صورت علنی با ادعای قتل بی‌مجازات کشاورزان سفیدپوست در این کشور مواجه کرد. ترامپ گفت: «زمین‌ها را می‌گیرند، کشاورزان سفیدپوست را می‌کشند، و هیچ اتفاقی برایشان نمی‌افتد.»
رامافوزا این ادعا را رد کرد و پاسخ داد: «چنین کشتارهایی واقعیت ندارند و هیچ‌کس نمی‌تواند زمین کسی را تصاحب کند.»
رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی در جریان آن گفت‌وگوی پرتنش، آرامش خود را حفظ کرد. او اذعان کرد که کشورش با مشکل جدی خشونت‌های جنایی مواجه است و از ترامپ خواست تا برای مقابله با این معضل با آفریقای جنوبی همکاری کند.
پیش از این دیدار، ترامپ دستور توقف کمک‌ها و حمایت‌های مالی به آفریقای جنوبی را صادر کرده بود؛ حمایتی به ارزش بیش از ۴۳۰ میلیون دلار. دلیل این اقدام، سیاست‌های دولت آفریقای جنوبی علیه کشاورزان سفیدپوست و همچنین موضع این کشور در متهم کردن اسرائیل به نسل‌کشی در نوار غزه عنوان شده بود.
زلنسکی و رامافوزا هر دو در نشست گروه ۷ به‌دنبال دیدار دوجانبه با ترامپ هستند. مسائل امنیتی در محور گفت‌وگوهای هر دو کشور قرار دارد؛ علاوه بر آن، موضوع تجارت نیز بخش مهمی از مذاکرات خواهد بود. آفریقای جنوبی همچنان در انتظار پاسخ دولت ترامپ به پیشنهاد توافق تجاری‌اش است؛ پیشنهادی که پس از اعمال تعرفه‌های «روز آزادی» در ماه آوریل مطرح شد. از سوی دیگر، اوکراین نیز پیشنهاد یک توافق تجارت آزاد با آمریکا را ارائه داده است.
آفریقای جنوبی میزبان نشست گروه ۲۰ در اواخر سال جاری خواهد بود و رامافوزا احتمالاً تلاش خواهد کرد ترامپ را برای شرکت در آن اجلاس متقاعد کند.
در انتظار تصمیم عربستان
یکی از رهبرانی که رابطه‌ای خوب با ترامپ دارد، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی است. بنا بر گزارش‌هایی که به نقل از منابع ناشناس منتشر شده، مارک کارنی دعوت‌نامه‌ای برای بن سلمان فرستاده است؛ اما او هنوز حضور خود در نشست را تأیید نکرده است.
روابط میان کانادا و عربستان سعودی در سال‌های اخیر دستخوش تنش‌های جدی شد. در تابستان ۲۰۱۸، پس از آنکه اتاوا بیانیه‌ای در انتقاد از وضعیت حقوق بشر در عربستان منتشر کرد، ریاض سفیر کانادا را اخراج کرد.
در همان سال، کانادا در واکنش به قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی، ۱۷ شهروند عربستانی را به‌دلیل «دست‌داشتن» یا «همدستی» در این ترور، که در کنسولگری عربستان در استانبول رخ داد، تحریم کرد.
اگرچه محمد بن سلمان دستور قتل خاشقجی را رد کرد، اما در سال ۲۰۱۹ گفت که «مسئولیت کامل» این واقعه را بر عهده می‌گیرد.
روابط دو کشور سرانجام در سال ۲۰۲۳ با انتصاب سفیران جدید از سر گرفته شد؛ روندی که پس از مذاکرات میان بن سلمان و نخست‌وزیر وقت، جاستین ترودو، آغاز شده بود.
عربستان سعودی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان، بازیگری مهم در اقتصاد جهانی محسوب می‌شود و همچنین در جهان عرب و کشورهای اسلامی نفوذ قابل‌توجهی دارد.
از دیگر رهبران دعوت‌شده به نشست می‌توان به لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، و مارک روته، دبیرکل ناتو، اشاره کرد.
مارک کارنی اعلام کرده که اولویت‌های کانادا برای مذاکرات در این کنفرانس سه محور اصلی را در بر می‌گیرد: تقویت صلح و امنیت، از جمله مقابله با مداخلات خارجی؛ تأمین امنیت انرژی، از جمله توسعه زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی؛ و ایجاد مشارکت‌های اقتصادی قوی‌تر، از جمله جذب سرمایه‌گذاری خصوصی برای ساخت زیرساخت‌ها.
رهبران گروه ۷ معمولاً پس از پایان نشست، بیانیه‌ای مفصل صادر می‌کنند که مواضع آنان را در حوزه‌های مختلف، از اقتصاد جهانی گرفته تا درگیری‌های منطقه‌ای، مشخص می‌کند.
نشست امسال پنجاهمین سالگرد تشکیل گروه ۷ و ششمین باری است که این اجلاس در خاک کانادا برگزار می‌شود. آخرین بار در سال ۲۰۱۸ در منطقه شارلوا، استان کبک، میزبان این رویداد بود؛ در حالی که کاناناسکیس نیز پیش‌تر در سال ۲۰۰۲ میزبان نشست گروه ۷ بوده است.
