نویسنده: برنت دی. سدلر، کارشناس ارشد جنگ دریایی
شی جین پینگ، دبیرکل حزب کمونیست چین، دعوت دونالد ترامپ برای حضور در مراسم تحلیف را نپذیرفت.
این درحالی است که حزب کمونیست چین در روزهای ۹ تا ۱۱ دسامبر نیروهای ارتش آزادی‌بخش خلق را به‌طور گسترده به آب‌های تایوان و دریای فیلیپین اعزام کرد.
روند اخیر مانورهای نظامی در بحبوحه آغاز دوران ریاست‌جمهوری ترامپ نشان می‌دهد که شی تمایلی به کاهش تنش‌ها در تنگه تایوان ندارد.
چین از سال ۲۰۲۲ پیوسته حضور نظامی خود را درحوالی تایوان افزایش داده است. بحث‌برانگیزترین اتفاق زمانی رخ داد که جنگنده‌های ارتش آزادی‌بخش خلق از خط میانی تنگه تایوان گذر کردند. فعالیت ارتش آزادی‌بخش خلق درحوالی تایوان در نه ماه گذشته به اشکال گوناگون ادامه یافته است.
معمولاً گفته می‌شود که قدرت‌نمایی نظامی درحوالی تایوان در واکنش به اقدامات خاصی انجام می‌گیرد که باعث خشم پکن می‌شوند، اما اتفاقات ماه دسامبر به دلیل مقیاس وسیع و عدم اطلاع‌رسانی عمومی پکن غیرعادی بود.
اقدامات قابل‌توجه ارتش آزادی‌بخش خلق در سال ۲۰۲۴ به این مورد محدود نمی‌شود.
در اوایل آوریل شاهد افزایش ناگهانی تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق درحوالی تایوان بودیم که با حضور ۳۰ جنگنده و ۹ ناو جنگی همراه بود. بیست جنگنده به شکل تحریک‌آمیزی از خط میانی تنگه تایوان گذر کردند.
دلیلش چه بود؟ شرایط جوی در اواسط آوریل برای انجام مانور نظامی در تنگه معمولاً عالی است. ارتش آزادی‌بخش خلق نیز مانورهای سالانه خود را در همین مقطع انجام می‌دهد. اما این‌بار دلایل دیگری هم وجود داشت: افزایش تحرکات در روز ۳ آوریل به یک زلزله ۷.۴ ریشتری در تایوان انجامید که ۱۸ کشته و هزار و ۱۰۰ زخمی برجا گذاشت.
درحالی‌که جزیره درحال بازیابی بود، پکن سعی داشت که آستانه تحمل نظامی تایوان را در بحبوحه یک بلای طبیعی آزمایش کند تا از عملکرد جزیره در شرایط جنگی مطلع شود. متعاقب افزایش ناگهانی تحرکات، شاهد یک الگوی تکراری بودیم. تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق شش روز بعد به سطح میانگین فصلی بازگشت.
با این‌حال، ماه مه برای پکن مملوء از محرک‌های سیاسی بود. بزرگ‌ترین مانور نظامی ارتش آزادی‌بخش خلق به دنبال تحلیف لای چینگ ته، رئیس‌جمهور جدید تایوان، برگزار شد. سخنرانی آغازین لای «جدایی‌طلبانه»- با هدف ترویج استقلال این جزیره- تعبیر شد و خشم پکن را برانگیخت.
بسیاری از ناظران چین گفتند که سخنرانی او چیز جدیدی نداشت، اما از نظر ساختاری و با توجه به اشاره لای به این‌که تایوان «تحت فرمان» چین نیست، با سخنرانی‌های آغازین قبلی تفاوت داشت. پاسخ ارتش آزادی‌بخش خلق، شمشیر مشترک ۲۰۲۴ بود؛ مانور نظامی دوروزه‌ای که سه روز پس از سخنرانی لای با ۱۹ ناو جنگی، ۱۶ کشتی گارد ساحلی و ۶۲ جنگنده انجام گرفت که ۸۲ مرتبه از خط میانی تنگه گذر کردند.
تحرکات نظامی چین در تابستان پیوسته افزایش یافت و میانگین ۳۰ روزه تحرکات هوایی این کشور در اوایل اوت به بالاترین میزان در دو سال گذشته رسید. روند صعودی تحرکات چین به دنبال میزبانی این کشور از شانزدهمین مجمع تنگه آغاز شد که با هدف بهبود روابط دوجانبه در تنگه تایوان برگزار شده بود.
روند صعودی تحرکات تا ماه ژوئیه ادامه داشت و در اوایل ژوئیه به دنبال بیانیه ناتو که چین را عاملی تعیین‌کننده در جنگ روسیه علیه اوکراین دانست، به اوج خود رسید. تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق درحوالی تایوان پیش از دیدار آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، و وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در اواخر ژوئیه متوقف شد.
خوش‌رفتاری ارتش آزادی‌بخش خلق دوام زیادی نداشت.
بلینکن در راه بازگشت به خانه بود که سطح تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق به اوج تاریخی خود بازگشت. سخنرانی لای در ۲۳ اوت که در آن با حکمرانی کمونیستی پکن بر تایوان مخالفت کرده بود، واکنش سریع ارتش آزادی‌بخش خلق را به دنبال داشت که دامنه آن به‌مراتب وسیع‌تر از تحرکات تاریخی سالگرد تأسیس ارتش آزادی‌بخش خلق در ۱ اوت بود.
در ماه سپتامبر شاهد تحرکات متناوب ارتش آزادی‌بخش خلق با یک مانور سه‌روزه غیرمنتظره بودیم که به دنبال دیدار مجدد بلینکن و یی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک رخ داد. تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق در روزهای منتهی به این نشست به مانند ماه ژوئیه تقریباً متوقف شده بود. با این‌حال، به گفته مؤسسه مطالعات جنگ، چین در پی این جلسه تصمیم گرفت که با انجام اولین آزمایش موشکی بالستیک قاره‌پیما از سال ۱۹۸۰، اقدام آمریکا را در فروش تسلیحات به تایوان تلافی کند.
تا آن مقطع از سال ۲۰۲۴ شاهد تداوم اقدامات تحریک‌آمیز ارتش آزادی‌بخش خلق بودیم، اما بزرگ‌ترین مانور نظامی یک‌روزه پکن در ماه اکتبر برگزار شد.
سخنرانی «۱۰ اکتبر» لای در روز تأسیس جمهوری چین در سال ۱۹۱۱ با واکنش فوری پکن مواجه شد که پنج روز بعد تعداد بی‌سابقه‌ای جنگنده (۱۵۳ فروند) و ۱۴ کشتی نیروی دریایی خود را به آب‌های تایوان اعزام کرد. از این بین، ۱۱۱ جنگنده از خط میانی گذر کردند؛ مانوری که پکن آن را شمشیر مشترک ۲۰۲۴ نامید. مانور هفته بعد با تیرهای جنگی برگزار شد.
با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، تحرکات ارتش آزادی‌بخش خلق در ماه نوامبر به سطح «عادی» بازگشت و هم‌زمان با شروع رأی‌گیری به شکل جالب‌توجهی اوج گرفت.
وقتی لای به هاوایی و گوآم سفر کرد و در روز ۶ دسامبر به تایپه بازگشت، اوضاع خیلی جالب شد. در اقدامی بی‌سابقه شاهد بودیم که هیچ اطلاعیه و توضیحی در قبال عکس‌العمل گسترده ارتش آزادی‌بخش خلق با بیش از ۹۰ ناو جنگی صادر نشد.
در مقطعی از سال که ارتش آزادی‌بخش خلق معمولاً تحرکات کمتری دارد و شرایط جوی نامساعد است، مانور غافلگیرانه ماه دسامبر قابل‌توجه بود. تایوان در روز نخست مانور در ۱۱ دسامبر، ۵۳ جنگنده و ۱۹ کشتی نیروی دریایی را شناسایی کرد. با حضور ناوهای جنگی هرسه ناوگان چین، شاهد بزرگ‌ترین مانور نظامی در چند دهه اخیر بودیم.
آخرین‌بار که ارتش آزادی‌بخش خلق شمار زیادی از نیروهای دریایی خود را به خدمت گرفت، به بحران سوم تایوان در سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۶ بازمی‌گردد. ناوهای جنگی چین ظاهراً در قالب دو ستون در شرق تایوان مستقر شده بودند تا جلوی ورود کشتی‌ها را بگیرند و تایوان را به‌صورت آزمایشی تحت محاصره خود درآورند. هم‌زمان با این اقدامات، لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، در حال سفر به ژاپن بود و زمانی که از او درباره این اقدامات پرسیدند، گفت که پنتاگون تحولات را «از نزدیک زیر نظر دارد.»
از این‌رو، دولت جدیدی که قصد دارد قدرت بازدارندگی خود را در قبال تحرکات آتی ارتش آزادی‌بخش خلق تقویت کند، در سال ۲۰۲۵ با چه اتفاقاتی مواجه خواهد شد؟
چنان‌که از اتفاقات سال قبل پیداست، چین به دلایلی بی‌خیال نشده است. بازگشت به وضعیت امن مستلزم تغییر موازنه نظامی در آسیا خواهد بود، اگرنه باید منتظر تحرکات آتی پکن در واکنش به تعرفه‌های موعود باشیم. همچنین انتظار می‌رود که دولت جدید آمریکا برای تقویت ظرفیت دفاعی تایوان تلاش خواهد کرد.
نکته آخر آن‌که تحرکات ادامه خواهند یافت و احتمالاً تا وقتی که آمریکا در بازدارندگی چین دستِ بالا را پیدا نکند، تشدید خواهند شد. یکی از نشانه‌های موفقیت، کاهش اقدامات تحریک‌آمیز ارتش آزادی‌بخش خلق درحوالی تایوان و دریاهای جنوبی و شرقی چین علیه دو کشور متحد آمریکا یعنی ژاپن و فیلیپین است.
متأسفانه آمریکا در یک دهه گذشته نه تهدید فراگیر چین را جدی گرفته و نه عکس‌العمل معقولانه‌ای انجام داده است. دولت بعدی ظاهراً مصمم است که صلح را از طریق اقتدار احیا کند، اما با چینِ قبراقی مواجه است که تجدید قوای مؤثر نیروهای اقتصادی و نظامی آمریکا را می‌طلبد؛ امری که دستیابی به آن دشوار بوده است.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
درباره نویسنده: برنت دی. سدلر از کارشناسان ارشد جنگ دریایی و فناوری پیشرفته در بنیاد هریتج است.
