ارتباط دو پهلو، به نوعی از روابط اطلاق میشود که در آن پیام به صورت مبهم رد و بدل میشود و گیرنده پیام به وضوح نمیتواند منظور فرستنده پیام را دریابد.
اینگونه پیامها واضح و مستقیم نیستند و شنوده به جای درک صحیح آن، باید معنی آنها را استنباط کند. بسیاری از افراد به منظور ضربه زدن به احساسات افراد و همچنین گریز از عواقب ناخوشایند رکگویی، در برخی از اوقات بنا به شرایط، از ارتباطهای مبهم و دوپهلو استفاده میکنند. مثلاً زمانی که دوستی نظر شما را در مورد لباسی که تصویری زننده بر روی آن است میپرسد، چه میگویید؟ حتماً ناچار هستید تا دو پهلو و گنگ پاسخ بدهید ممکن است از رنگ لباس و مدل آن تعریف کنید و در پایان اظهار کنید تا به حال کسی را ندیدهاید که چنین لباسی را در جمع و یا در مهمانیها پوشیده باشد.
اگر در فرآیند ارتباط توجه کنیم، در مییابیم که یک ارتباط مشخص دارای چهار قسمت است:
۱-من ( گوینده )
۲-مطلبی که ادا میشود
۳- شما (مخاطب)
۴-موقعیت بیان مطلب
زمانیکه که ارتباط مستقیم و واضح است، هرچهار قسمت یاد شده بطور مشخص بیان میشود؛ امّا وقتی که ما دو پهلو و مبهم حرف میزنیم، یک یا چند قسمت را واضح بیان نمیکنیم. البته گاهی ما آنچه را که فکر میکنیم. ممکن است کاملاً روشن نباشد و این خود سبب بیان مطلب به صورت دوپهلو گردد.
در ارتباط دو پهلو، هر چهار عنصر یاد شده در بالا ممکن است در موقعیت ابهام قرار گیرد. اندیشمندان علم ارتباطات معتقدند که رفتار دو پهلو، منحصراً نتیجه شرایط است واین شرایط است که سبب استفاده از پیامهای مبهم و یا دو پهلو میشود. ممکن است شرایط به گونهای باشد که شخص برای رهایی از موضوع و یا برای طفره رفتن از پاسخگویی صریح، از این روش استفاده نماید.
بدون توجه به تمایلات فردی و یا ویژگیهای شخصی، موقعیت، تأثیر زیادی بر رفتار ارتباطی دارد.
اگر همکاری در جلسه عمومی پس از ایراد سخنرانی در کنار شما نشستهاست و از شما سؤال کند که مطالب و دیدگاههای بیان شده چطور بودهاست، شما چه پاسخی میدهید؟ قطعاً آن را تأیید میکنید چراکه هرگونه پاسخ صریحی، ناخوشایند نیز خواهد بود. اگر تعریف و تمجید کنید و بگویید سخنرانی شما عالی بود، که شاید غیر واقعی و دروغ گفته باشید و اگر هم تعریف و تمجید نکنید، شاید او را دلخور و ناخرسند بسازید. در چنین شرایطی گفتن این جمله که به هنگام سخنرانی، مسلط به نظر میرسیدید و اصلاً عصبی هم نبودید. مناسب ترین گزینه برای پاسخگوئی باشد.
ادامه دارد…
دکتر مجید مجدنیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاههای ایران را داراست.
در مقالات دیگر از دکتر مجید مجدنیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت.
وبسایت ایشان: www.majdnia.ir
اپکتایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.
