Search
Asset 2

استرس یا فشار روانی مثبت است یا منفی؟

استرس یا فشار روانی مثبت است یا منفی؟
استرس یا فشار روانی مثبت است یا منفی؟
Andronicusmax/Flickr, CC BY
(Andronicusmax/Flickr, CC BY)

گفته می‌‏شود که زندگی همیشه با استرس همراه است و زندگی بدون استرس یعنی مرگ. آیا می‌‏دانید استرس یعنی چه؟ استرس معناهای متفاوتی دارد؛ ولی یکی از مهمترین معانی استرس، نیاز به دوباره سازگار شدن است. به عبارت دیگر، هر جا که با تغییری در زندگی خود روبرو شده باشید با استرس روبرو شده‌‏اید. زیرا جسم، روان و وجود شما باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهد و به همین دلیل به شما فشار وارد می‌‏شود و دوره نسبتا سختی را می‌‏گذرانید. استرس باعث بیماری های مختلف جسمی و روانی در افرادی می‌‏شود که نتوانند به درستی با آن مقابله کنند. به همین دلیل بسیار ضروری است که استرس ها را بشناسید. بعضی از استرس ها در زندگی عادی و معمولی هستند. ممکن است تعجب کنید که هم ازدواج استرس است و هم طلاق، هم ورود به دانشگاه استرس است و هم شکست در کنکور، هم شروع به کار استرس است و هم بیکار شدن، در حالی که آنها کاملا متضاد یکدیگرند. نکته مهمی که بهتر است به آن توجه داشته باشید آن است که استرس ها می توانند هم مثبت باشند و هم منفی.

 نمونه استرس‌‏های مثبت یا خوشایند عبارت است از: ازدواج، تولد فرزند، قبولی در دانشگاه، شروع کار و… نمونه استرس های منفی یا ناخوشایند عبارت است از: طلاق، فوت یکی از عزیزان، شکست در کنکور و بیکار شدن، بیماری جسمانی در خانواده، بیماری روانی در خانواده و…

انواع استرس

دامنه وسیعی از استرس ها شناسایی شده است. می توان استرس ها را از نظر شدت و فراوانی به صورت زیر طبقه‌‏بندی نمود:

  • استرس‌‏های فاجعه آمیز و تروماتیک: بعضی از وقایع، فاجعه ها و بلایای طبیعی و غیر طبیعی به اندازه ای در زندگی انسان تغییر ایجاد می‌‏کند که به آنها استرس فاجعه آمیز گفته می شود، چون کل زندگی فرد را با تغییر روبرو می کند. آیا می دانید این استرس ها کدامند؟

حوادث طبیعی: زلزله، سیل، آتشفشان، سقوط بهمن، جنگ، کولاک و سرمای شدید، توفان، گردباد و …

حوادث ساخته دست انسان: جنگ، بمباران، انفجار، شکنجه، گروگان‌‏گیری، آتش‌‏سوزی، تصادفات (اتومبیل،کشتی، هواپیما، قطار)، حوادث صنعتی( خروج گازهای سمی، اتفاقات هسته ای)، حمله، تجاوز، ریزش تونل و سقوط آوار و…

این نوع استرس ها  باعث تغییرات بسیار شدیدی در زندگی فرد می‌‏شوند، به گونه‌‏ای که مدتها طول می‌‏کشد تا فرد بتواند با این تغییرات شدید و بزرگ کنار آمده و سازگار شود. این استرس ها به دلیل عظمت فوق العاده ای که دارند بسیار خطرناکند. جای خوشبختی آن‌‏جاست که این استرس ها به ندرت اتفاق می افتند و بسیاری از افراد ممکن است در تمام طول زندگی خود اصلا چنین مواردی را تجربه نکنند.

  • استرس های عادی و طبیعی زندگی: این استرس ها در زندگی همه انسانها رخ می‌‏دهد و معمولا همه افراد در طی زندگی خود این استرس ها را تجربه می کنند. آیا می دانید این استرس ها کدامند؟ استرس های عادی و نرمال عبارتند از:

ازدواج، طلاق، تولد فرزند، بیکارشدن، شروع کردن کار جدید، ورشکستگی، مقروض شدن، اسباب­کشی، بیماری یکی از افراد خانواده، مهاجرت به یک شهر دیگر، مهاجرت به یک کشور دیگر، بدهکاری و مشکلات مالی، زندانی شدن، مشکلات حقوقی، مشکلات خانوادگی، اختلاف با همسر، مشاجرات خانوادگی، قطع شدن دوستی ها، یافتن دوستی جدید، قطع شدن ارتباطات اجتماعی، مشکلات قومی و فامیلی، مهاجرت افراد فامیل، انجام عمل جراحی و…

    اگر چه این استرس ها مانند مورد اول( استرس های فاجعه آمیز و تروماتیک) خیلی شدید و ناتوان کننده نیستند، ولی تعداد این استرس ها بسیار بیشتر از مورد قبلی است و به طور مکرر و فراوان‌‏تری رخ می دهد.

  • استرس‌‏های خرد یا میکرو استرس‌‏ها: این استرس‌‏ها شدت بسیار کمی دارند و تغییرات خفیفی در زندگی ایجاد می‌‏کنند ولی بسیار فراوان در زندگی رخ می‌‏دهند. به این نوع استرس‌‏ها، ریز استرس هم می‌‏گویند آیا آنها را می‌‏شناسید؟ ریز استرس‌‏های شایع زندگی عبارتند از:

ایستادن در صف، سرما یا گرمای آزار دهنده، بی‌‏ملاحظه بودن و سر وصدای همسایه‌‏ها، بی ملاحظگی یکی از اعضای خانواده، دیر رسیدن به یک قرار یا کلاس یا جلسه، نبودن تاکسی در خیابان، گم کردن کیف پول یا یک شئ نه چندان مهم، دیر رسیدن به قطار یا اتوبوس، تاخیر اتوبوس، قطار یا هواپیما، معطلی در مطب پزشک، نبودن کارمند مربوطه در اداره، موافقت نکردن مرخصی از سوی رییس مربوطه، خواب ماندن ساعت خانه و تاخیر در انجام کارها، دیر آمدن دوست یا مهمان به قرار یا مهمانی، دیر اطلاع دادن مهمان که به مهمانی نخواهد آمد، مهمان ناخوانده و…

اگرچه تغییرات و ناراحتی این استرس‌‏ها اندک است ولی چون در زندگی بسیار رخ می‌‏دهد و مکرر با آنها مواجه می‌‏شویم، می توانند باعث مشکلات در زندگی شوند و آثار منفی بر بهداشت روان بگذارند.

ادامه دارد…

فاطمه بهروزی کارشناس ارشد مشاوره با ۳۲ سال سابقه تحقیق، تالیف، تدریس و مشاوره

اخبار مرتبط

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

عضویت در خبرنامه اپک تایمز فارسی