در ارتباطاتمان تعادل را برقرار کنیم

در مقالات پیشین اشاره کوتاهی بر نظریه تشابه داشتیم و گفتیم که انسان‌‌‏ها در تلاش اند تا نقاط تشابه زیادی نسبت به یکدیگر ایجاد کنند. آقای هایدر (Heider) نیز از اندیشمندانی است که معتقد است: انسان‌‌‏ها قویا محتاج یک تعادل روانی هستند. وی می‌‌‏گوید: «انسان‌‌‏ها می‌‌‏خواهند که باورها، نگرش‌‌‏ها و ارزش‌‌‏های آنان، سازگار با دیگران بوده و با آنها منطبق باشند».

این آرزوی تعادل، ما را بر آن می دارد تا در مورد شخصی که ما او را دوست می‌‌‏داریم، این خواست پدید آید که از او، این انتظار را داشته باشیم که نگرش‌‌‏ها و باورهای ما را بپذیرد و یا اینکه نگرش‌‌‏ها و باورهای خود را با آنچه که ما داریم، تطبیق دهد و همانند ما فکر کند، بر عکس زمانیکه ما کسی را دوست نداریم، از نظر روانی در وضعیتی راحت تر قرار می‌‌‏گیریم، که بفهمیم این اشخاص، نگرش‌‌‏ها و باورها و ارزش‌‌‏های متفاوتی با ما دارند.

زمانی که بدانیم نزدیکانمان با ما هم‌‌‏رای و هم‌‌‏عقیده هستند، خوشنود می‌‌‏شویم و این خوشنودی در مورد مخالفان، زمانی است که متوجه می‌‌‏شویم که آنان با نظرات و ایده های ما نظر مشابهی ندارند.

ادراک انسانی، گزینش‌‌‏گر است. یعنی اینکه همواره سعی می‌‌‏کنیم به طور گزینشی فراگرد ارتباطی خودمان را سر و سامان بدهیم. در اغلب موارد، ما تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می‌‌‏گیریم و غالبا در چنین شرایطی، آن گونه عمل می‌‌‏کنیم که از ما انتظار می‌‌‏رود، یعنی گاهی اوقات بر خلاف اعتقاداتمان، سعی می‌‌‏کنیم به خاطر حفظ ارتباط و یا موقعیت خود و به گونه‌‌‏ای عمل کنیم که دیگران از ما انتظار آن را دارند.

این خصلتی است ما در فرهنگ خودمان بسیار با آن مواجه هستیم و اصطلاحا اخلاق ناپسندیده «دو رویی» و یا «دو دوزه بازی» و … را به این گونه رفتارها، نسبت می دهیم. و صد البته که گاهی نیز راه افراط و تفریط را بر می‌‌‏گزینیم.

یکی از اندیشمندان (نیو کمپ) معتقد است که فقط نگرش‌‌‏های یکسان نیست که بر جاذبه ما بر کسی یا کسانی، اثر می‌‌‏گذارد، بلکه زمینه های مشترک، تجربه‌‌‏های یکسان، ارزش‌‌‏های یکسان و … نیز اثرگذار هستند. چرا که تجربه نشان داده است که تنها «تشابه» به جاذبه منتهی نمی‌‌‏شود و داشتن نگرش یکسان به تنهایی کافی نیست بلکه علاوه بر این تشابه‌‌‏ها، به میزان نکات مورد توافق، اهمیت موضوعات مورد توافق روابط دو طرفه و سایر عوامل نیز باید توجه شود.

اغلب زوج‌‌‏های جوان، اختلاف نظرهای زیادی دارند، اما با وجود این اختلاف نظرها، زندگیشان با مشکل عمده‌‌‏ای روبرو نمی‌‌‏شوند. اختلاف بزرگ، زمانی بروز می کند که یک مسئله بزرگی در زندگی آنان به طور ویژه و برجسته  رخ می‌‌‏دهد.

این موضوع مهم، عدم پای بندی به تعهدات، خواستن و داشتن یک کودک، خیانت به یکدیگر، و مسائلی نظیر آن است که گاهی منجر به جدایی می‌‌‏شود.

برخی از جوانان کم تجربه با بروز کوچک‌‌‏ترین تعارضات در روابط خانوادگی، تصمیمات عجولانه‌‌‏ای اتخاذ می‌‌‏کنند و یا با حرکات کودکانه و حساب نشده‌‌‏ای، به گونه‌‌‏ای رفتار می‌‌‏کنند که شرایط رفع تعارضات کوچک را از بین می‌‌‏برند  و یا دست به خشونت زده، زندگی خود و خانواده همسرشان را با مشکلات بزرگی مواجه می‌‌‏سازند.

ادامه دارد…

دکتر مجید مجد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏نیا دارای مدرک دکترای تخصصی ارتباطات، کارشناس علوم اجتماعی دانشگاه علامه طبابایی، مدرس، مترجم و پژوهشگر علوم ارتباطات هستند. وی ۲۰ سال تجربه مدیریت در حوزه آموزش و پژوهش در سیستم بانکی و ۱۵ سال تجربه تدریس در دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏های ایران را داراست.

در مقالات دیگر از دکتر مجید مجد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏نیا به بحث ارتباطات بیشتر خواهیم پرداخت. 

وب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‏سایت ایشان: www.majdnia.ir

اپک‌‌‌‌‌‌‌‏تایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر می‌‌‌‌‌‌‌‏شود.