چندی پیش گزارشهایی نگران کننده از سرقت گسترده کاشیهای باارزش بناهای کهن ایرانی منتشر شد و حالا از پاریس خبر میرسد که تالارهای موزه لوور مزین به کاشیهای رنگین و فاخر ایرانی شدهاند.
موزه لوور مدتی است که بخش «اسلامی ایرانی» خود را با کاشیهای تاریخی مربوط به شهرها و دورههای تاریخی مختلف ایرانی تزئین کرده است. برخی از کارشناسان میراث فرهنگی پس از بازدید از این بخش اذعان داشتند که بخشی از کاشیهای باارزش مسروقه به اینجا منتقل شدهاند.
دکتر حسن کریمیان، باستانشناس و استاد دانشگاه تهران در گفتگو با خبرگزاری دانشجویان ایران میگوید که در سال ۹۳ که از لوور بازدید کرده و هرگز با کاشیهای تاریخی ایرانی مواجه نشده بود. کریمیان میگوید این اتفاق در دو سال اخیر افتاده است. به وی از حجم بسیار زیاد کاشیهای تاریخی بینام و نشان ایرانی در سالن دوران اسلامی موزه لوور خبر میدهد و میافزاید «حدود سه هزار قطعه از اجزای تزیینی بناهای تاریخی ایران در سالن دوران اسلامی موزه لوور وجود دارند و جالب است که چطور این همه عناصر تزیینی از ایران در این موزه به نمایش درآمدهاند؟ درحالی که پیشتر، نمایش این آثار در این موزه مهم بسیار محدود بود.»
کریمیان معتقد است کاملاً مشخص است که قطعات کاشی به نمایش درآمده در لوور، کنده شده و بهصورت جداگانه به این موزه برده شده و در لوور نصب شده است. این باستانشناس ایرانی همچنین از فروش کاشیهای سرقت شده، در خیابانهای یزد خبر میدهد. وی همچنین اشاره به کاشیهای سرقت شده بناهای شهیری مانند گنبد سلطانیه یا سرای سعدالسلطنه قزوین میکند. سرقت کاشیهای مسجد بسیار زیبای نصیرالملک شیراز نیز واکنش زیادی را در بر داشت.
این استاد دانشگاه با اشاره به نمونههایی از کاشبهای تاریخی ایران که در موزه ویکتوریا آلبرت لندن نمایش درآمدهاند تاکید میکند: «همه این آثار جزء تزئینات بناهای تاریخی هستند که به خصوص از ایران به کشورهای دیگر قاچاق میشوند و معمولاً مقصد این آثار به موزههای کشورهای پیشرفته مانند «هرمیتاژ»، «لوور»، لندن، ژاپن یا آمریکا است.»
کریمیان میافزاید کمیته ملی موزههای دنیا (ایکوم جهانی) قوانینی برای جلوگیری از این نوع داد و ستد در موزههای مختلف تدوین کرده است که امیدوارم زودتر در قبال این نوع اقدامات واکنش مناسبی انجام دهد.
براساس معاهدات بینالمللی، گالریها و موزهها حق خرید و به نمایش گذاشتن آثار تاریخی سرقت شده از کشورها را ندارند. اما اکنون بهنظر میرسد موزه لوور یکی از معتبرترین و بزرگترین موزههای جهان اقدام به خرید اشیای تاریخی به سرقت رفته و قاچاق شده از ایران کرده است.
رفتار فرانسویها عجیب نیست چرا که آنها در طول تاریخ معاصر در تاراج آثار باارزش تاریخی ایران ید طولایی داشتهاند که نمونه بارز آن تاراج تقریباًتمام آثار کاخ بینظیر آپادانای داریوش در شوش در دوره قاجاریه بوده است. آن طور که دکتر کریمیان میگوید، کاشی منقوش به شعر حافظ که در موزه لوور قرار دارد، در هلند ساخته نشده است، بلکه کار یک هنرمند ایرانی است. همچنین کاشیهای ستارهای کوکبیشکل متعلق به دوره ایلخانی تنها متعلق به ایران بوده است.