سرو چمان من چرا میل چمن نمیکند / همدم گل نمیشود یاد سمن نمیکند (حافظ شیرازی)
پس از گذر بیش از هفتصد سال از دوران حافظ، سروهای کهن شیراز که الهام بخش اشعار نغز این شاعر و دیگر بزرگان شعر و ادب این دیار است، به ثبت ملی رسید و در فهرست میراث طبیعی کشور مستند شد.
به گزارش روابط عمومی میراث فرهنگی فارس، در نشست اخیر کمیته ثبت آثار طبیعی، سرو کلانی واقع در روستای کلانی از توابع شهرستان کازرون، سرو کوشک بیدکدر شهرستان شیراز، دهستان قره بلاغ، و سروهای چهارباغ قوامی در بافت مسکونی جنوب روستای مظفری از بخش مرکزی شهرستان کوار به ثبت ملی رسیدند.
بنا به این گزارش، سروهای چهارباغ قوامی در باغ تاریخی قوامی جای دارند که هماکنون از این باغ تاریخی دو عمارت از دورههای قاجار و پهلوی دوم، دو خیابان صلیبی شکل و شمار بسیاری درخت سرو باقی مانده است. این باغ دارای یک راسته خیابان شمال باختری به جنوب خاوری و یک راسته شمال خاوری به جنوب باختری است که پیرامون آن شمار زیادی درخت سرو زربین کاشته شده است. آنگونه که به نظر میرسد در هر راسته بیست درخت وجود داشته که شماری از آنها خشک و یا بریده شدهاند و از این شمار درختان ۶۳ درخت همچنان پابرجا هستند. میانگین بلندای مجموعه درختان این باغ دوازده متر است که ارتفاع بلندترین درخت مجموعه به ۱۷ متر میرسد.
سرو کوشک بیدک با پیشینهای نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ سال از درختان کهنسال منطقه به شمار میآید. همچنین سرو کلانی پیشینهای نزدیک به۳۵۰ تا ۴۰۰ سال دارد. ابعاد و میانگین اندازهی درخت نزدیک به ۲۵ متر بلندا ، طول تاج ۲۲ متر، پایه سه متر و طول و عرض تاج ۱۵ متر است. محیط پیرامونی درخت ۴۵۰ سانتیمتر و قطر درخت نزدیک به ۱۴۳ سانتی متر است. در فاصله ۲ متری این درخت سرو ، درخت سرو جوانتری با قطر هشتاد سانتیمتری و پیشینهای ۲۰۰ تا ۲۳۰ ساله وجود دارد.
«صبا آل ابراهیم دهکردی» در نشریه باغ نظر درباره سرو مینویسد: «درخت سرو به علت ویژگیها و خصوصیات طبیعیاش، از ارزش و تقدسی خاص در میان ملل مختلف و نیز ایرانیان برخوردار است. سرو در هر آب و هوایی میروید، مقاوم و ایستایی و نماد مردان بزرگ است. به همین علت نه تنها در متون باستانی و ادبی بلکه در انواع هنرها نقش این درخت کاملاً مشهود است. از نقش برجستههای تخت جمشید گرفته تا نقوش قالی در دورههای مختلف و نیز نگارگری ایرانی.» یکی از زیباترین بافتههای ایل بختیاری موجود در موزه فرش قالیچه با طرح یک سرو است.
بیش از دو هزار سال پیش در دیوارنگارههای زیبای مجموعه کاخهای تخت جمشید نقش سرو، به زیبایی حکاکی شده است. دیوارنگارههای بسیار کهن و زیبایی که گویای اهمیت و اعتبار این درخت در میان هنرمندان و شاهان هخامنشی است.
در شاهنامه، اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی، سرو نماد و رمز جاودانگی است، و پیشینه بهشتی و مینوی دارد. نماد آزادگی و راستی و دادگستری است و «درخت ایران» نامیده شده است. زمانی که گشتاسب دین زرتشت را میپذیرد، درخت سروی را که زرتشت از بهشت آورده بود را در برابر آتشکده مهربرزین کاشمر میکارد و بر آن سرو بلند مینویسد که «گشتاسب دین بهی را پذیرفت».
مطالب دیگر:
داستان کوتاه از آنچه چین بیش از همه پنهان میکند
