شوید گیاهیست که عمدتا بهعنوان طعمدهنده خیارشور شناختهشده است. ولی درواقع برای بهبود گازهای دستگاه گوارش، اسهال، سوزش سردل و سایر علایم ناشی از آزردگی دستگاه گوارش، درمانی التیامبخش و سالم نیزهست.
گیاهان زیادی برای سوءهاضمه وجود دارند، ولی ماهیت ملایم و التیامبخش شوید باعث میشود تا گزینهای عالی برای درمان کودکان باشد.
دکتر فِرنی در کتاب خود «گیاهان طبی دارویی» مینویسد «مایع نیروبخشی از تقطیر گیاه شوید حاصل میشود، که اکثر مادران و پرستارهای کودک آن را بهخوبی میشناسند. این ماده، درمان قطعیِ نفخِ اطفال است؛ ضمنا به همان اندازه در برطرف کردن نفخِ بزرگسالانِ خوش خوراک نیز موثر است.»
مصریان و یونانیان باستان با خاصیت مشهور ضدنفخِ شوید آشنا بودند. پزشکان رومی دوران باستان برای انواع مشکلات گوارشی، از سکسکه گرفته تا یبوست، شوید را توصیه میکردند.
مطالعهای در سال ۲۰۰۲ نشان داد که شوید میتواند به محافظت از پوشش داخلی معده کمک کند. محققین به این نتیجه رسیدند که عصاره دانه شوید با فعالیت ضدزخم و ضدترشح اسید معده، میتواند درمان خوبی برای رِفلاکس اسید معده «بازگشت اسید معده به سمت مِری» و زخمهای گوارشی باشد. شوید «در انگلیسی: دیل»، از لغتی در زبان اسکاندیناویِ قرن ۱۴ با نام « دیلا » گرفته شده است که به معنی «التیام بخشیدن» است.
این گیاه نهتنها دردهای معده را ساکت میکند، حتی اعتقاد براین است که تاثیر خفیف آرامبخشی هم برای ذهن دارد. دکتر فِرنی برای آرام کردن بچههای بیقرار و بهانهگیر، توصیه میکند پیش از خواب به آنها مقداری چایِ شوید که دمکرده چند قاشق چایخوری شوید است، بدهید.
گیاه بانوان
شوید یکی از گیاهان خانواده هویج «آمبلی فرا» است، و اغلب در باغها با رازیانه و بادیان رومی«انیسون» اشتباه گرفته میشود- زیرا این دو نیز از همین خانواده هستند با برگهای معطر و باریک.
یکی از درمانهای شناختهشده برای تنظیمِ روند کند عادت ماهیانه در خانمها، شوید است. گیاهانی که عادت ماهیانه را تقویت میکنند، گیاهان قاعدگیآور نامیده میشوند. بسیاری از گیاهان خانواده هویج این خاصیت را دارند.
دکتر جیمز دوک در کتاب خود «داروسازی سبز»، مینویسد: «ترکیب آپیول موجود در شوید یک جز بهشدت قاعدگیآور است که بههمین دلیل اغلب گیاپزشکان «عطاریها» به زنان باردار هشدار میهند تا از مصرف شوید بهصورت فراوردههای تغلیظ شده، در این دوران بپرهیزند.» نسخه دکتر دوک برای مشکل کندیِ جریان عادت ماهیانه این است؛ چای دمکرده، حاصل از ۲ قاشق چایخوری تخم لهشده شِوید.
باوجودیکه مادران باردار باید از مصرف مقادیر خیلی زیاد شوید بپرهیزند، ولی میتواند راهحل مناسبی برای مادران شیرده باشد. از سالها قبل شوید، برای کمک به افزایش جریان شیر استفاده میشده است، و از طرفی این شیر میتواند برای تسکینِ دلدرد طفل شیرخوار نیز موثر باشد.
یک گیاه شوید به تنهایی میتواند هزاران تخم تولید کند و طبق مطالعهای در سال ۲۰۱۲ معلوم شد که شوید قابلیت باروری مردان را بیشتر میکند. درواقع تخم شوید، کیفیت و توانایی اسپرم را افزایش میدهد.
تغذیه
مصرف شوید برای افرادی که نگران صدمات استخوانی هستند، توصیه میشود. زیرا غنی از مواد معدنی مثل آهن، منیزیوم و منگنز است. یک قاشق غذاخوری تخم شوید، حدوداٌ بهاندازه یک لیوان کوچک شیر کلسیم دارد.
همچنین شوید منبع خوبی از ویتامینهای C, A وفولات است.
چگونه استفاده میشود؟
شوید طعم خوشایند وملایمی دارد- کمی شور، کمی شیرین، با گلهای ظریف. برگهای ظریف و نازک آن بخصوص وقتی تازه چیده شدند، بهترین طعم را دارند.
شوید معطر است، برگهای خاص و جالب آن در ترکیب با ماهی، حبوبات، ماست، پنیر، سبزیجات و سس گوجهفرنگی عالی میشود. ولی طولانیمدت نمیماند. بوته استفاده نشده آن خیلی زود در فریزر، خرد و نرم میشود. برخلاف خیلی از گیاهان دیگر طعم بد و نامطلوبی ندارد. پس اگر طعم آن را دوست دارید، سراغاش بروید و از آن زیاد استفاده کنید. سس پِستوی شوید…امتحان کردید؟
برگهای آن برای غذا مناسباند ولی وقتی عطاریها سراغاش میروند، بیشتر با تخم شوید سروکار دارند که نمای ظاهری و طعم آن خیلی شبیه سایر بستگان خانواده هویج است؛ مثل زیره. شما میتوانید از تخم لهشده آن چای درست کنید یا برای طعم دادن به سرکه از آن استفاده کنید؛ یا از همه سادهتر، آنها رابجوید. تخمهای شوید در ایجاد احساس خوشایند در دهان و رفع بوی بد آن موثرند.
حقایق جالب درباره شِوید:
شوید گلهای زردرنگی دارد که برای برخی از حشرات گردهافشان، مثل زنبورها و پروانهها، خیلی جذاب است.
اغلب به تخم شوید، «تخم معبد» نیز میگفتند زیرا بچهها برای ساکت ماندن طی مراسم طولانی کلیسا، تخمهای آن را میجویدند.
رومیهای باستان از روغن شوید برای برطرف کردن دردهای ناشی از ورم مفاصل، عصب سیاتیک و التیام زخم استفاده میکردند.
نیکلاس کالپِپِر،گیاهپزشک قرن هفدهم، شوید را بهعنوان رازیانه درجه دو درنظر گرفت. هر دو گیاه خصوصیات بسیار مشابهی دارند.