طی سالهای اخیر، خطر روانپریشی بین نوجوانان در اثر مصرف ماریجوانا به طرز فزایندهای بر محققان کانادایی و سایر کشورها آشکار شده است. در این گزارش ماجرای والدین سوگواری آمده است که ماجرای اعتیاد دخترشان به ماریجوانا و خودکشی او را روایت میکنند.
تروی و تارا نوفلد در شهر «وستپورت» در استان انتاریو زندگی میکنند و پیامد خطر اعتیاد دخترشان به ماریجوانا را از نزدیک تجربه کردهاند: میلا، دختر آنها در سال ۲۰۲۱ و در سن ۱۸ سالگی خودکشی کرد. مرور دفترچه خاطرات و گفتگوهای والدین میلا با دوستانش طی هفتههای بعد، به آرامی آنچه را آشکار کرد که او را تا مرز خودکشی رسانده بود.
تارا نوفلد با اشاره به یکی از آخرین یادداشتهای دخترش در بدو روانپریشی، به اپک تایمز گفت: «او درباره مورچههایی مینوشت که روی موهایش راه میروند. او وحشتزده و حین پنهان شدن در کمد به یکی از دوستانش زنگ زده بود، چراکه فکر میکرد چند دختربچه چاقو به دست سعی داشتند او را پیدا کنند.»
مطالعهای در شهر انتاریو که در ماه مِه در مجله «سایکولاجیکال مِدیسِن» منتشر شد، بخشی از شواهد روزافزون درباره رابطه بین مصرف ماریجوانا و بروز روانپریشی – بهویژه بین نوجوانان – را تشکیل میدهد.
تارا ابراز امیدواری کرد که افزایش آگاهی مردم درباره خطرات [این مواد]، بتواند از وقوع اتفاقات ناگوار برای نوجوانان و خانواده آنها جلوگیری کند.
برخی مطالعات نشان دادهاند که پس از قانونی شدن مصرف تفریحی ماریجوانا در کانادا در سال ۲۰۱۸، جوانان به طرز فزایندهای این ماده را بیخطر میدانند. وزارت بهداشت کانادا در سال ۲۰۲۲ دستور تهیه گزارشی درباره دیدگاه جوانان نسبت به ماریجوانا را داد. طبق این گزارش، نوجوانان کانادایی بین ۱۵ تا ۱۷ سال از زمان تصویب این قانون مصرف ماریجوانا را بهعنوان «یک رفتار عادی و لذتبخش، و نه مضر» تصور میکنند.
گیاهی که دیگر «گیاه» نیست
در مطالعه منتشر شده در مجله «سایکولاجیکال مِدیسِن» آمده که مقدار ماده «تتراهیدروکانابینول» یا تیاِچسی در ماریجوانای غیرقانونی در کانادا از حدود ۱ درصد در سال ۱۹۸۰، به ۲۰ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است. میزان غلظت تیاِچسی در سیگارهای الکترونیکی تهیه شده از فروشگاههای مورد تائید دولت کانادا غالباً بین ۸۰ تا ۱۰۰ درصد است.
میلا چندین ماه پیش از خودکشی در دفترچه خاطراتش درباره اولین تجربه مصرف سیگار الکترونیکی حاوی ماریجوانا نوشته بود. او کمی بعد بهسرعت به آن وابسته شد، و نمیتوانست اعتیاد خود را کنترل کند.
نوفلد در این باره گفت: «[مادهای که میلا مصرف کرد] دیگر صرفاً یک گیاه نبوده، و به معنای واقعی کلمه منشأ آزمایشگاهی و شیمیایی داشت؛ مثل این میماند که بگوییم آسپیرین، از چوب بید سفید به دست آمده است».
طبق اطلاعات اداره آمار کانادا درباره سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، مصرف و فروش محصولات مرتبط با ماریجوانا رشد ۵۹ درصدی داشته است.
انجمن اسکیزوفرنی کانادا هماکنون در حال انجام پروژه پیشگامانهای با عنوان «بررسی رابطه بین مصرف ماریجوانا و روانپریشی» است. وزیر بهداشت دولت کانادا نیز در گزارش قضایی قانونی شدن مصرف ماریجوانا در ماه مارس، نگرانی خود درباره خطر روانپریشی را ابراز کرد. در این گزارش آمده است که بهمنظور تأمین سلامت مصرف کننده و بهویژه نوجوانان، چاپ هشدار درباره خطر روانپریشی و اسکیزوفرنی روی محصولات حاوی ماریجوانا از سر گرفته شود.
این گزارش همچنین با استناد به شواهد محکم درباره رابطه بین بروز اسکیزوفرنی یا روانپریشی و مصرف محصولات بهبود دهنده عملکرد، آن را بهعنوان یکی از خطرهای «شناخته شده» این مواد مطرح میکند.
اگرچه این خطرات ازلحاظ علمی شناخته شدهاند، اما ظاهراً بسیاری از بزرگسالان – ازجمله خانواده نوفلد و مشاور مدرسهای که میلا از او درخواست کمک کرده بود – از این مسئله در ناآگاهی به سر میبرند. میلا و دوستانش نیز از خطر استفاده از این مواد بیاطلاع بودند؛ چراکه در غیر این صورت، میتوانستند دلیل رفتارهای میلا را درک کنند.
وابستگی به سیگارهای حاوی تتراهیدروکانابینول
میلا کوچکترین فرزند بین سه دختر خانواده نوفلد بود؛ کسی که والدینش هرگز نسبت به او نگرانی نداشتند: «میلا فردی بهشدت منطقی و ثابتقدم بود.»
میلا در مدرسه جزو دانشآموزان برتر و ورزشکاری حرفهای بود. خانواده نوفلد در یک مزرعه زندگی میکند، و میلا بیشتر وقت خود را به کمک کردن به پدرش در کارهای مزرعه و مراقبت از حیوانات اختصاص میداد.
میلا نویسندهای بااستعداد بود که در رشته هنرهای خلاقانه در دبیرستان تحصیل میکرد. نویسندگی و مامایی ازجمله مشاغل و اهداف مورد علاقهاش بود.
والدین میلا او را فردی بهشدت دلسوز میدانستند؛ کسی که از سنین پایین شروع به بازی هاکی کرد، و همیشه برای رسیدگی به کودکانی که زمین میخوردند بازی را متوقف میکرد.
مادرش در این باره گفت: «[میلا] آنقدر روحیه لطیفی داشت که حتی نمیتوانست دلیل بدجنسی یا بیرحمی آدمها را درک کند». میلا در دفترچه خاطراتش نوشته بود که با رواج مصرف سیگارهای الکترونیکی حاوی ماریجوانا بین دوستانش، به خاطر نشئگی مداوم آنها آزردهخاطر میشد. او برای اولین بار در اکتبر سال ۲۰۲۰ سیگار الکترونیکی را امتحان کرد.
والدین میلا به یاد میآورند که در دفترچه خاطراتش با حروف بزرگ و علامت تعجب نوشته بود: «عاشقشم!» او در ماه دسامبر، یعنی تنها دو ماه بعد، درباره بیخوابی و از خواب پریدنهای گاه و بیگاه شبانه برای مصرف سیگار الکترونیکی مینویسد.
از آنجا که سیگار الکترونیکی فاقد بو است، والدین میلا اطلاعی از اعتیاد دخترشان نداشتند. تارا نوفلد در این باره گفت: «[میلا] در پنهان کردن این مسئله خیلی ماهر بود».
او ادامه داد: «من و شوهرم همیشه از فرزندانمان آگاه هستیم و ارتباط نزدیکی با آنها داریم.» تروی، همسر تارا نوفلد، متخصص فوریتهای پزشکی است.
والدین خانواده میدانستند که دو دختر بزرگشان ماریجوانا را امتحان کرده، و تارا آن را مادهای کم تأثیر تلقی میکرد. اگرچه تارا با مصرف ماریجوانا موافق نبود، اما نگرانی چندانی در این باره نداشت.
«رفتار عجیب»
مطالعه اداره آمار کانادا در سال ۲۰۲۳ درباره مصارف غیر درمانی ماریجوانا نشان میدهد که در دیدگاه عموم، احتمال رابطه بین این ماده و ناهنجاریهای روانی در حال کاهش است. کمتر از ۷۰ درصد از کاناداییها مصرف روزانه – یا تقریباً روزانه – ماریجوانا را منجر به افزایش احتمال بروز بیماریهای روانی میدانند؛ عددی که از ۸۹ درصد در سال ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرده است.
طبق گفته «مرکز اعتیاد و سلامت روان»، ماریجوانا در اغلب موارد منجر به القای احساس تنش، نگرانی، ترس یا سردرگمی میشود. مقالهای که در سال ۲۰۲۳ در مجله علمی معتبر «کلینیکال نوروساینس» منتشر شد، با بررسی مطالعات پیشین در این زمینه نتیجه گرفت که مصرف ماریجوانا با افزایش تمایل به خودکشی – بهویژه بین جوانان – در ارتباط است. نویسندگان این مقاله یادآور شدند که رابطه بین مصرف ماریجوانا و تمایل به خودکشی پیچیده بوده، و نمیتوان بهسادگی رابطه علت و معلولی را بین این دو موضوع در نظر گرفت.
میلا در فوریه ۲۰۲۱ از مدرسه رفتن سر باز زد؛ رفتاری دور از انتظار که منجر به جروبحث او با والدین و اقرار به مصرف ماریجوانا شد. در واکنش به این مسئله والدین میلا موقتاً او را از برخی امکانات – مانند رانندگی با ماشین خانوادگی – محروم کردند.
مادر میلا ادامه داد: «او ناگهان یک هفته بعد گفت که قصد دارد از ما جدا شود. ما از این حرف شوکه شدیم و آنچه را که در جریان بود درک نمیکردیم. رفتار میلا واقعاً عجیب بود و انگار تبدیل به آدم دیگری شده بود». تارا متوجه شد که میلا به شکل غیرعادی بدخلق و خسته بوده، و برای رفع بیخوابی و بهبود حال دخترش به دنبال مکملهای غذایی میگشت. او با میلا درباره علت احتمالی این رفتارها صحبت کرد و خواست به او کمک کند.
«گمان میکردم این رفتار برای یک نوجوان در سال آخر دبیرستان طبیعی است».
از سوی دیگر، همهگیری کرونا به نوبه خود سختیهای زیادی را بر میلا تحمیل کرد: فعالیتهای ورزشی مورد علاقهاش به حالت تعلیق درآمده بودند و امکان ارتباط اجتماعی و حضور در مدرسه را نداشت.
«فقط چند ماه»
میلا به خانه دوستش اسبابکشی کرد. پس از آن، نوشتههای دفترچه خاطرات او نشان دهنده وخامت شرایط هستند. گاهی اوقات به مدت چند روز متوالی نمیخوابید، و بهطور مداوم به مشروبات الکلی و کشیدن سیگار الکترونیکی روی میآورد. او تصور میکرد که آمبولانسها در حال تعقیبش هستند، یا اینکه شبح میبیند.
او در روز نهم مِه سال ۲۰۲۱، حدوداً هفت ماه بعد از اولین مصرف ماریجوانا به ملاقات خانوادهاش رفت.
تارا نوفلد در این باره گفت: «[میلا] کاهش وزن شدیدی داشت و انگار در حالت خلسه فرو رفته بود. واقعاً نگرانش بودم.» صبح روز بعد و پیش از اینکه میلا خانه را ترک کند، مادرش او را در آغوش گرفت.
آن روز میلا پیش از رفتن به محل کار چند محصول حاوی ماریجوانا خرید. در مسیر بازگشت به دریاچهای همان نزدیکی رفت، ماریجوانای خوراکی مصرف کرد، سیگار الکترونیکی کشید و در نامهای خطاب به خانوادهاش درباره لحظات زیبایی که با هم گذرانده بودند نوشت. اینها آخرین لحظات میلا پیش از خودکشی بودند. والدین میلا آن شب درب خانه را به روی پلیس باز کردند.
تارا در این باره گفت: «ترجیح میدادم به جای شنیدن آن خبر بمیرم.» او و همسرش نمیتوانستند آنچه را شنیده بودند با تصورشان نسبت به میلا تطبیق دهند.
تارا در این باره گفت: «حقیقت به آرامی برای ما آشکار شد». یکی از خواهران میلا با دسترسی به ایمیل او توانست پیامهایش را ببیند. میلا با یکی از مراکز فوریتهای مرتبط با مصرف مواد مخدر در انتاریو تماس گرفته بود، و آنها از طریق ایمیل اطلاعاتی را درباره برنامههای بازپروری ارسال کرده بودند.
پلیس پس از پایان تحقیقات خودروی میلا را به خانوادهاش بازگرداند، و آنجا بود که دفترچه خاطراتش را پیدا کردند. دوستان میلا نیز با اطلاعات خود تکههای گمشده معما را تکمیل کردند. تمام شواهد نشان از اعتیاد میلا به ماریجوانا و روانپریشی روزافزون او داشت. او درگیر مصرف هیچ ماده دیگری نبود.
در گزارش کارشناسی پزشکی قانونی، به نقش احتمالی محصولات حاوی ماریجوانا در مرگ میلا اشاره شده است: «با بررسی احتمالات میتوان گفت که مصرف بیوقفه ماریجوانا حاوی مقادیر بالای تیاِچسی، احتمالاً منجر به تسریع یا تشدید زوال سلامت روانی میلا و در نتیجه مرگ او شده است. مصرف این مواد منجر به بروز اختلال در سلامت روانی، و پدیداری علائمی شده که در زمان مرگ میلا قابل مشاهده بودند.»
تارا امیدوار است که سایر والدین و نوجوانان خطر مصرف این مواد – بهویژه مواد بهبود دهنده عملکرد – را درک کنند.
وی افزود: «ویژگیهای زیستی و شیمیایی منحصربهفرد بدن میلا و ترکیب آن با موادی که مصرف میکرد، صرفاً طی چند ماه تأثیر مخربی را به همراه داشت. این واقعه برای همیشه خانواده ما را نابود کرد، و تا روز مرگم دلتنگ او خواهم بود.»