روند مصرف مکمل‌های غذایی به‌ویژه ویتامین‌ها در سطح جهان افزایش یافته است. با این‌حال، برخی از مطالعات نشان می‌دهند که بعضی از مکمل‌ها- به‌ویژه بتاکاروتن، ویتامین ای و ویتامین ب- با افزایش خطر ابتلا به سرطان ارتباط مستقیم دارند.
بتاکاروتن
تحلیل جامع سال ۲۰۲۳ که در نیوتریشن رویووز انتشار یافت، ۸ کارآزمایی تصادفی و کنترل‌شده را ارزیابی کرد و نشان داد که مصرف مکمل‌های بتاکاروتن به‌طور کلی تأثیر مفید یا زیان‌باری در قبال ابتلا به سرطان ندارد، اما احتمال می‌رود که خطر ابتلا به سرطان ریه را به‌ویژه در افراد سیگاری افزایش دهد. از این‌رو، مصرف مکمل بتاکاروتن برای پیشگیری از سرطان توصیه نمی‌شود.
از این گذشته، یک تحلیل جامع روشمند در سال ۲۰۲۲ در ژورنال «تغذیه» انتشار یافت که از افزایش ۱۶ درصدی خطر ابتلا به سرطان ریه در پی مصرف مکمل‌های بتاکاروتن حکایت داشت. این درحالی است که سیگاری‌ها و کارگرانی که در معرض ذرات آزبست قرار داشتند، با خطر ۲۱ درصدی مواجه بودند.
مقایسه پزشکان با دیگر افراد شاغل نشان داد که مکمل بتاکاروتن تأثیر چندانی بر کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی ندارد، اما خطر آن در دیگر گروه‌های شغلی ۱۸ درصد بیشتر است. به گفته محققان، دلیلش این است که پزشکان معمولاً توجه بیشتری به سبک زندگی سلامت‌محور دارند.
مطالعه مروری سال ۲۰۲۰ که در مجله آنتی‌اکسیدان‌ها انتشار یافت، نشان داد که بتاکاروتن می‌تواند در بدن انسان نقش آنتی‌اکسیدان و پرواکسیدان را ایفا کرده و اثر سرطان‌زایی اشعه فرابنفش را دوچندان کند.
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده نسبت به مصرف مکمل بتاکاروتن برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی یا سرطان هشدار داده است.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۳ در دانشگاه نیوکاسل در بریتانیا انتشار یافت، نشان داد که مصرف بیشتر هویج با کاهش شیوع سرطان ارتباط دارد اما مصرف کاروتن بی‌تأثیر است.
لین شی‌هانگ، متخصص تغذیه نفرولوژی در تایوان، به اپک تایمز گفت که دوز بتاکاروتن در مکمل‌های غذایی اغلب بیشتر است. مصرف خوراکی‌های سرشار از بتاکاروتن مانند هویج، اسفناج، کدو تنبل، مرکبات، گرمک و فلفل دلمه‌ای بی‌خطر است، آنتی‌اکسیدان شما را تأمین کرده و کمک می‌کند که مواد مغذی بیشتری را از طریق میوه‌ها و سبزیجات جذب کنید.
ویتامین ای
ویتامین ای آنتی‌اکسیدانی است که به خنثی کردن رادیکال‌های آزاد، جلوگیری از پیری و بهبود سیستم ایمنی کمک می‌کند. با این‌حال، یک کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده نشان داد که مکمل ویتامین ای خطر ابتلا به سرطان پروستات را در مردان سالم به شدت افزایش می‌دهد. بیش از ۳۰ هزار داوطلب آمریکایی، کانادایی و پورتوریکویی به مدت ۷ تا ۱۲ سال هر روز ۴۰۰ واحد ویتامین ای مصرف کردند و معلوم شد که خطر ابتلا به سرطان پروستات در مقایسه با گروه دارونما ۱۷ درصد افزایش یافته است.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ در مجله سلول انتشار یافت که نشان داد مصرف درازمدت مکمل‌های ویتامین ای و آنتی‌اکسیدان ان-استیل‌سیستئین می‌تواند باعث افزایش متاستاز سرطان ریه شود.
کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده، مصرف مکمل‌های ویتامین ای را برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی یا سرطان توصیه نمی‌کند و با تکیه به تحلیل جامع ۹ کارآزمایی تصادفی نشان داده که این مکمل‌ها بی‌فایده هستند.
دکتر تسونگ-های ین، پزشک معالج بخش نفرولوژی و مدیر مرکز بالینی سم‌شناسی در بیمارستان چانگ‌گونگ مموریال تایوان، به اپک تایمز گفت: «ویتامین ای آنتی‌اکسیدان مفیدی است، اما مقدار زیاد آن باعث خونریزی گوارشی و دیگر عوارض می‌شود.»
به گزارش ین، این امر به‌ویژه در مورد افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن صدق می‌کند. این افراد باید احتیاط بیشتری به خرج دهند، زیرا این امکان وجود دارد که بسیاری از محصولات بهداشتی مناسب آن‌ها نباشند. این افراد باید قبل از مصرف مکمل‌های ویتامین ای با پزشک مشورت کنند.
دوز بالای ویتامین ب
یک مطالعه بزرگ آمریکایی نشان داد آقایانی که مکمل‌های ویتامین ب-۶ (≥ ۲۰ میلی‌گرم در روز) یا ب-۱۲ (≥ ۵۵ میکروگرم در روز) با دوز بالا مصرف می‌کنند، در مقایسه با افرادی که این مکمل‌ها را مصرف نمی‌کنند، تقریباً دوبرابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
یک مطالعه بزرگ آمریکایی به همبستگی دوز بالای ویتامین ب-۶ (≥ ۲۰ میلی‌گرم در روز) و مکمل ب-۱۲ (≥ ۵۵ میکروگرم در روز) در آقایان پی برد و نشان داد که این مکمل‌ها خطر ابتلا به سرطان ریه را در مقایسه با افراد گروه کنترل تقریباً دوبرابر می‌کنند.
در این مطالعه که در مجله انکولوژی بالینی انتشار یافت، ۷۷ هزار و ۱۱۸ آمریکایی ۵۰ تا ۷۶ ساله مورد ارزیابی قرار گرفتند و معلوم شد آقایانی که مکمل‌های ویتامینه مصرف می‌کنند، با افزایش خطر ۳۰ تا ۴۰ درصدی مواجه می‌شوند، به‌ویژه اگر سیگاری هم باشند.
با این‌حال، هیچ ارتباطی بین ویتامین ب-۶، ب-۹ (فولیک اسید) و مکمل ب-۱۲ و خطر ابتلا به سرطان ریه در خانم‌ها وجود نداشت. داده‌ها حاکی از آن هستند که داوطلبان به‌مراتب بیشتر از مقدار توصیه‌شده روزانه دولت آمریکا از مکمل‌های ب-۶ و ب-۱۲ استفاده می‌کنند که به ترتیب ۱.۳ میلی‌گرم در روز و ۲.۴ میکروگرم در روز است.
شواهد تکمیلی یک مطالعه مورد-شاهدی (۵ هزار و ۱۸۳ زوج مورد-شاهدی)، که در مجله بین‌المللی سرطان انتشار یافت، از ارتباط سطح بالای ویتامین ب-۱۲ با افزایش خطر کلی سرطان ریه حکایت دارند. همچنین داده‌های ژنتیکی ۲۹ هزار و ۲۶۶ بیمار مبتلا به سرطان ریه و ۵۶ هزار و ۴۵۰ شاهد در این مطالعه مورد تحلیل قرار گرفت و نتیجه مشابهی حاصل شد.
چن شیائووی، متخصص تغذیه ساکن تایوان، در مصاحبه با اپک تایمز گفت که نتایج این مطالعه مشاهده‌ای بوده و نمی‌توان رابطه علت و معلولی آن‌ها را ثابت کرد.
چن افزود که رژیم غذایی مردم در عصر مدرن تنوع بیشتری پیدا کرده و تا وقتی که زیاده‌روی نکنید، مصرف مکمل‌های ویتامینه بی‌خطر است. افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند یا سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان دارند، باید در مصرف ویتامین‌ها احتیاج به خرج دهند. اگر می‌خواهید از ویتامین ب-۱۲ یا دیگر مواد مغذی استفاده کنید، بهتر است طبق نظر پزشک عمل کنید.
خوراکی‌های طبیعی بهترین محصولات سلامت‌محور هستند
تسونگ-های ین تأکید کرد که مکمل‌های مبتنی بر ویتامین‌های مصنوعی اغلب حاوی افزودنی‌هایی هستند که تحت عنوان مواد جانبی شناخته می‌شوند. در بسیاری از آن‌ها از رنگ‌های مصنوعی برای افزایش جذابیت محصول استفاده می‌شود که مصرف‌کنندگان را ناخواسته به سمت مصرف بیشتر سوق می‌دهند.
این افزودنی‌ها همگی قانونی هستند، اما پزشکان معمولاً مصرف آن‌ها را توصیه نمی‌کنند، مگر آن‌که جزو بیماران دیالیزی باشید، از سوءتغذیه شدید رنج ببرید یا نتوانید بدون کمک غذا بخورید. او تأکید کرد که خوراکی‌های طبیعی همیشه بهترین خوراکی‌های سلامت‌محور هستند.
طب سنتی چینی از این فلسفه تبعیت می‌کند و سلامتی را به واسطه خوراکی‌های طبیعی و مصرف مواد مغذی متنوع ارتقا می‌دهد. ریتسوگاکو کن، متخصص طب سنتی چینی در انجمن پژوهشی کیوشو کامپوی ژاپن، در مصاحبه با اپک تایمز گفت: «خوراکی‌های طبیعی سرشار از ویتامین‌های مورد نیاز بدن هستند. این ویتامین‌ها با دیگر مواد مغذی هم‌افزایی داشته و جذب و مصرفِ آسان‌تری دارند.»
به گفته ین، طب سنتی چینی چیزی به نام ویتامین- براساس تعریف مدرن- ندارد و معتقد است که ترکیبات حاصل از سوخت‌و‌ساز غذا برای تغذیه بدن، حفظ سرزندگی، ارتقای انتقال انرژی در بدن، بهبود عملکرد اندام‌های داخلی، طول عمر و بهبود مقاومت بدن در برابر بیماری کفایت می‌کنند. این موارد همان مفهوم ویتامین را در تغذیه مدرن تداعی می‌کنند.
به گفته او، طب سنتی چینی از مصرف پنج طعم (ترش، تلخ، شیرین، تند و شور) و پنج رنگ (سبز، قرمز، زرد، سفید و سیاه) مرتبط با غذا حمایت می‌کند که به پنج اندام و سیستم انرژی مهم بدن اشاره دارند. پایبندی به یک رژیم غذایی متنوع می‌تواند بدن‌تان را متعادل و سیستم ایمنی را تقویت کند. اگر به همین شکل عمل کنید، نیازی به مکمل نخواهید داشت.
