در ادامه تنشهای کمسابقه در حوزه آب کشاورزی و شرب، مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان منابع طبیعی اعلام کرد که در حال حاضر کسری آبخوانهای کشور حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعب است.
محمد فرامرز در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفت: «طرح پخش سیلاب در ایستگاههای آبخوانداری یکی از راهکارهای مهم آبخیزداری برای کاهش خسارات ناشی از سیل، افزایش حجم سفره آب زیر زمینی، احیای مراتع و بیابانزدایی در مناطق خشک و نیمه خشک کشور است.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعب کسری آبخوانهای کشور است، عنوان کرد: «هر هکتار اجرای پروژههای تغذیه مصنوعی، هزار مترمکعب رواناب را به منابع آب زیرزمینی تزریق میکند، هرچه قدر سطح عملیات بیشتر باشد، میزان تغذیه منابع آب زیرزمینی افزایش مییابد.»
کسری آبخوانهای کشور و هدررفت رواناب ناشی از بارندگیها در حالی است که کارشناسان محیطزیست همزمان با بیستودوم مارس روز جهانی آب درباره وضعیت وخیم آبهای زیرزمینی و بحران آب در ایران هشدار دادند.
فرامرز با اشاره به اینکه سطح عرصههای مناسب پخش سیلاب حدود چهار میلیون و ۲۰۰هزار هکتار تعیین شده است، افزود که «این عرصهها بیشتر در مناطق کویری جنوب و جنوب شرق و در استانهای کرمان، خوزستان، یزد، اصفهان، فارس، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان مستعد واقع شدهاند».
مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان منابع طبیعی تصریح کرد که رواناب در کشور بیشتر سیلابی است و به دریا میریزد یا وارد کویر میشود و بدین ترتیب از دسترس خارج میشود؛ اما اگر بتوانیم بخشی از رواناب را کنترل و به زیرزمین منتقل کنیم، به تغذیه منابع آب زیرزمینی کمک کردهایم.
اواخر اسفند سال گذشته گزارشی منتشر شد که براساس آخرین آمار تا تاریخ ۲۶ اسفند در میان سدهای مهم کشور، حجم آب مخازن ۳۳ سد نسبت به سال پیش از آن ۱۰ درصدکاهش یافته بود.
خبرگزاری ایسنا آن زمان گزارش داد که براساس وضعیت منابع آبی، حجم آب ورودی به سدهای کشور تا آن تاریخ معادل ۱۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب بوده که این عدد بیانگر آن است که حجم آب ورودی به سدها ۲۵ درصد کاهش داشته است.
ماههای پایانی سال ۱۴۰۲، کارشناسان آب و محیط زیست ایران عنوان کردند که ایران در دو دهه اخیر هزینههای هنگفتی بالغ بر دهها هزار میلیارد تومان برای ساختن ۷۰۰ سد آبی در ایران مصرف کرده است. سدهایی که باعث خشک شدن چند رودخانه بزرگ ایران شده است و هر ساله ۳۰ میلیارد مترمکعب آب در پشت این سدها تبخیر میشود.
در آن زمان در آخرین خبرهای مربوط به بحران آب در ایران، رسانهها گزارش دادند که رودخانه اترک، پنجمین رودخانه بزرگ ایران خشک شد. طبق دادههای رسمی، بر روی حوضه آبریز اترک، دوازده سد ساخته شده بود.
تعدادی از کارشناسان آب معتقدند که مساله ورشکستگی آبی تنها به سیاستهای یک یا دو دولت محدود نمیشود و مافیای قدرتمند آب است که وضعیت کنونی را بوجود آورده است.
محمدحسین پاپلی یزدی، استاد دانشگاه برای اولین بار در سال ۱۳۹۴ از نقش مافیای آب در بوجود آمدن بحران آب سخن گفت.
به گفته وی، «یک مافیای بسیار پیچیده حول محور اقتصاد آب در ایران تشکیلشده، این قدر این مافیا پیچیده شده، مثل ماهی که توی آب هست و شنا میکند و مثل ما که توی هوا هستیم و معنی هوا را نمیفهمیم … معنی آن مافیا را نمیفهمیم چون داخلش نیستیم، بازیچه آنها هستیم!»
آگاهان حوزه آب میگویند مافیای آب در بسیاری از حوزههای آب رخنه کرده است و از سدسازیهای بیرویه گرفته تا ممانعت از احیای دریاچه ارومیه نقش داشته است.