دولت دانمارک، که بخشهای کلیدی قلمرو خودمختار گرینلند را تحت کنترل دارد، چند ساعت پس از ابراز تمایل دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا، به خریداری گرینلند، با استناد به الزامات امنیتی از افزایش هنگفت بودجه دفاعی این جزیره قطب شمال خبر داد.
ترولز لوند پولسن، وزیر دفاع دانمارک، در ۲۴ دسامبر به روزنامه دانمارکی یولاندز-پستن گفت که ارزش بسته دفاعی دستکم ۱.۵ میلیارد دلار خواهد بود و این افزایش بودجه را در سایه اظهارات اخیر ترامپ «طعنهآمیز» خواند.
ترامپ در ۲۲ دسامبر گفت که کنترل و مالکیت آمریکا بر گرینلند- که یک قلمرو خودگردان در پادشاهی دانمارک است- برای امنیت ملی و آزادی در سراسر جهان «یک ضرورت مطلق» است.
به گفته پولسن، بسته دفاعی دانمارک شامل کشتیهای نظارتی جدید، پهپادها، تیمهای سورتمهسوار، کادر فرماندهی قطب شمال و توسعه فرودگاه برای پرواز اف-۳۵ میشود.
او گفت: «سالهاست که به اندازه کافی در قطب شمال سرمایهگذاری نکردهایم و اکنون قصد داریم حضور پررنگتری داشته باشیم.»
گرینلند که اداره امور داخلی خود را برعهده دارد اما امور خارجی آن از جمله بخش دفاعی تحت کنترل دانمارک است، از نظر راهبردی برای آمریکا حائز اهمیت است. این مستعمره سابق دانمارک از نظر راهبردی در کوتاهترین مسیر اروپا و روسیه به آمریکای شمالی واقع شده است. گرینلند مقر یکی از تأسیسات فضایی بزرگ آمریکا است و نزدیکی آن به قطب شمال بدین معنی است که نقش بسزایی در نظارت و مدیریت امنیت قطب شمال ایفا میکند.
قطب شمال همچنین کوتاهترین مسیر برای پرتاب موشکهای بالستیک قارهپیما بین آمریکا و روسیه است و این مسئله اهمیت گرینلند را بهعنوان یک پایگاه امنیتی راهبردی در بحبوحه رقابت فزاینده قدرتهای بزرگ جهانی دوچندان میکند.
ترامپ در اولین دوره ریاستجمهوری خود نسبت به خرید این جزیره راهبردی قطب شمال ابراز تمایل کرد؛ جزیرهای که مساحت آن تقریباً یکچهارم آمریکا است اما حدود ۵۷ هزار نفر جمعیت دارد.
آمریکا یکبار در سال ۱۸۶۷ و بار دیگر در سال ۱۹۴۶ در دوره ریاستجمهوری هری ترومن پیشنهاد خرید گرینلند را مطرح کرد. دانمارک هربار مخالفت کرد.
متعاقب اظهارنظر اخیر ترامپ درخصوص تمایل او به کنترل این جزیره قطب شمال، موت اگده، نخستوزیر گرینلند، پیشنهاد فروش گرینلند را تکذیب کرد.
اگده در بیانیهای در ۲۳ دسامبر گفت: «گرینلند به ما تعلق دارد. اینجا فروشی نیست و هرگز به فروش گذاشته نمیشود. ما نباید در مبارزه دیرینه خود برای آزادی شکست بخوریم.»
رسانههای دولتی چین با اشاره به نزدیکی گرینلند به خطوط کشتیرانی قطب شمال و ذخایر اورانیوم و مواد معدنی کمیاب آن، این جزیره را بهعنوان یک مرکز راهبردی مهم معرفی کردهاند. حزب کمونیست چین در سال ۲۰۱۹ از ابتکار عمل «جاده ابریشم قطبی»- نسخه توسعهیافته ابتکار کمربند و جاده- برای توسعه مسیرهای کشتیرانی قطب شمال و ترغیب شرکتهای چینی به سرمایهگذاری در پروژههای زیرساختی منطقه رونمایی کرد.
روابط اقتصادی چین و گرینلند در یک دهه گذشته رشد قابلتوجهی داشته که از تلاش برای توسعه بخش معادن، اکتشاف نفت و گاز و گردشگری گرینلند نشأت میگیرد. وابستگی روزافزون گرینلند به چین همزمان با بلندپروازی همهجانبه پکن در قطب شمال رخ داده است.
دانمارک و آمریکا به توافقنامه دفاعی ۱۹۵۱ متعهد هستند. این توافقنامه به واشینگتن اجازه میدهد که به مسائل دفاعی گرینلند ورود کند و نظارت خود را بر آبهای قطب شمال افزایش دهد؛ منطقهای که در راهبرد ناتو در قطب شمال نقش محوری دارد.
گرینلند مقر پایگاه فضایی پیتوفیک است که در شمال غربی جزیره واقع شده است. این پایگاه از کارکنان نیروی فضایی دانمارک، کانادا، گرینلند و آمریکا پشتیبانی میکند و مرکز فعالیتهای نظارت فضایی محسوب میشود. این پایگاه همچنین به یک سامانه هشدار راداری سریع و ارتقایافته مجهز است که وجود آن برای شناسایی موشکهای بالستیک قارهپیما از سمت روسیه و خاورمیانه، و موشکهای پرتابی از سمت کره شمالی و چین- که از قطب شمال میگذرند- ضروری است.