نیوزویک طی گزارشی نوشت که افزایش تهدیدها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، در کنار بنبست دیپلماتیک و درگیریهای گروههای نیابتی، نشان میدهد که این دو کشور بیش از هر زمان دیگری به درگیری نظامی مستقیم نزدیک شدهاند.
براساس این گزارش که شامگاه جمعه ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) منتشر شد، پیشرفتهای موشکی جمهوری اسلامی و اصرار بر ادامه غنیسازی اورانیوم، در کنار خطوط قرمز اعلامشده از سوی ایالات متحده و مذاکرات کُند میان واشینگتن و تهران، موجب تشدید تنشها شده است.
به گفته نیوزویک، پنج نشانه زیر حاکی از شکنندگی وضعیت کنونی و احتمال قریبالوقوع بودن یک درگیری علنی است.
ارسال سوخت موشکی از چین به ایران
براساس گزارشی از والاستریت ژورنال، جمهوری اسلامی سفارش هزاران تُن آمونیوم پرکلرات از چین داده است؛ مادهای کلیدی برای تولید سوخت موشکهای بالستیک سوختجامد. این محمولهها که میتوانند در ساخت تا ۸۰۰ موشک استفاده شوند، قرار است در ماههای آینده تحویل داده شوند و بخشی از آن احتمالاً به شبهنظامیان همپیمان جمهوری اسلامی، از جمله حوثیهای یمن، منتقل خواهد شد.
براساس این گزارش، این اقدام بخشی از راهبرد تهران برای تقویت توان موشکی تلقی میشود، بهویژه در شرایطی که جمهوری اسلامی در مذاکرات هستهای با غرب از محدودسازی برنامه موشکی خود سر باز میزند.
آمادگی اسرائیل برای حمله مستقیم
به گفته ارتش اسرائیل، طی هفتههای گذشته رزمایشهایی گسترده با سناریوی حمله چندروزه به تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی برگزارشده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، تأکید کرده است که کشورش حق دفاع از خود را محفوظ میداند و هرگونه توافق هستهای باید بهطور کامل مانع غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی شود.
این گزارش افزود گرچه دونالد ترامپ بهتازگی به نتانیاهو هشدار داده که حمله نظامی در این مرحله «نامناسب» خواهد بود و مدعی شده طرفین «بسیار نزدیک به توافق» هستند، اما در عین حال احتمال حمایت از اقدام نظامی در صورت شکست مذاکرات را نیز منتفی ندانسته است.
درگیری از طریق نیروهای نیابتی
درگیری میان تهران و تلآویو از طریق شبهنظامیان وابسته به جمهوری اسلامی در منطقه رو به افزایش است. روز چهارشنبه ۴ ژوئن، اسرائیل پس از پرتاب دو موشک از خاک سوریه، حملات هوایی کمسابقهای در این کشور انجام داد. تلآویو مسئولیت حملات را متوجه احمد الشرع، رئیسجمهور موقت سوریه دانست، در حالی که دمشق ضمن تکذیب هرگونه حمله، از تلفات سنگین خبر داد.
براساس گزارش رویترز، یک مقام سوری عنوان کرد که نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی در منطقه قنیطره در حال تحریک درگیری برای بیثبات کردن اوضاع هستند.
همزمان، حوثیهای یمن نیز یک موشک بالستیک به سمت یافا شلیک کردند و آن را حمایت از فلسطینیها خواندند. این هماهنگی میان نیروهای نیابتی وابسته به جمهوری اسلامی، نشان از گسترش خطرناک دامنه تنشها دارد.
بحران سیاسی نتانیاهو
نخستوزیر اسرائیل که درگیر بحرانهای سیاسی داخلی است، تهدید جمهوری اسلامی را بهعنوان یک «چالش» مطرح کرده و آن را به عاملی برای تقویت جایگاه سیاسی خود بدل ساخته است. نتانیاهو اخیراً گفته است که جمهوری اسلامی «در ضعیفترین وضعیت ممکن» قرار دارد و اکنون بهترین زمان برای حمله است، پیش از آنکه تهران بهبود یابد.
انزوای اسرائیل در سایه جنگ غزه
به گفته نیوزویک، درگیریهای جاری در غزه موجب شده اسرائیل بیش از پیش در عرصه بینالمللی منزوی شود. کشورهای عربی که پیشتر با اسرائیل وارد تعامل شده بودند، عقبنشینی کردهاند؛ اردن سفیر خود را فراخوانده، ترکیه روابط دیپلماتیک را قطع کرده و مذاکرات عادیسازی با عربستان سعودی فروپاشیده است.
ایالات متحده پیشنویس قطعنامهای را که خواستار آتشبس «فوری، بدون قید و شرط و دائم» میان اسرائیل و گروه حماس بود، را در شورای امنیت سازمان ملل متحد وتو کرد.
دوروتی شیا، نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل، در سخنانی پیش از رأیگیری گفت: «ایالات متحده بارها اعلام کرده است که از هیچ طرحی که حماس را محکوم نکند و خواستار خلعسلاح و خروج آن از غزه نباشد، حمایت نخواهد کرد.»
در همین حال، جمهوری اسلامی با تحکیم روابط استراتژیک با روسیه و چین، خود را بهعنوان یک وزنهای در برابر اسرائیل مطرح کرده است. همزمان با کاهش همدلی جهانی نسبت به اسرائیل و افزایش نارضایتی متحدان غربیاش، تهران فضای بیشتری برای ایستادگی در برابر فشارها و ادامه برنامه هستهای خود احساس میکند.
در پایان نیوزویک نوشت که در هفتههای آینده، احتمالاً شاهد افزایش بیثباتی خواهیم بود، چراکه اسرائیل گزینههای خود را در قبال برنامه هستهای جمهوری اسلامی بررسی میکند. توجه به آمادهباش نظامی و اظهارات صریح مقامات اسرائیلی، احتمال اقدام یکجانبه در صورت عبور جمهوری اسلامی از خطوط قرمز، بیش از گذشته تقویت شده است.