خانم‌هایی که هردو تخمدان خود را قبل از یائسگی برمی‌دارند، ممکن است ۵۰ درصد بیشتر دچار نارسایی قلبی شوند.
براساس تحقیقات جدید، خانم‌هایی که در سن باروری هستند و هردو تخمدان خود را از طریق عمل جراحی اوفورکتومی برمی‌دارند، ممکن است در آینده با افزایش خطر ابتلا به نارسایی قلبی مواجه شوند.
خانم‌هایی که تحت اوفورکتومی دوطرفه قرار می‌گیرند، در مقایسه با خانم‌هایی که تخمدان‌های خود را نگه‌می‌دارند، پس از دسته‌بندی براساس نژاد، سن، جنسیت، دیابت، مصرف سیگار و کلسترول بالا با ۱.۵ برابر خطر بیشتر در ابتلا به نارسایی قلبی مواجه هستند.
با این‌حال، خانم‌های سفیدپوست و آن‌هایی که تخمدان‌های خود را در سنین پایین‌تر برداشته‌اند، با افزایش خطر دوبرابری نارسایی قلبی مواجه می‌شوند. برآورد می‌شود که ریسک مطلق بیماری نیز ۶ درصد افزایش خواهد یافت.
محققان ریسک مطلق ابتلا به نارسایی قلبی پس از تخمدان‌برداری را ثبت نکردند، اما این عارضه در آمریکا بالغ بر ۲.۶ میلیون خانم را تحت تأثیر قرار می‌دهد که حدود ۱ درصد از کل جمعیت این کشور است.
یافته‌های این مطالعه از وجود یک ارتباط مشخص حکایت دارند
مطالعه جدید که در اواخر ماه جاری در نشست علمی سالانه کالج قلب و عروق آمریکا ارائه خواهد شد، از این حکایت دارد که عمل تخمدان‌برداری که به‌طور ناگهانی تولید استروژن و دیگر هورمون‌ها را متوقف می‌کند، باعث یائسگی زودرس می‌شود و خطرات قلبی عروقی قابل‌توجهی به دنبال دارد.
دکتر ناراتورن کولتامرونگزری، رزیدنت سال اول پزشکی داخلی در دانشگاه هاوایی و نویسنده مطالعه حاضر، در بیانیه‌ای گفت: «ما می‌دانیم که هورمون‌های جنسی از جمله استروژن و پروژسترون نقش بسزایی در ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی دارند.»
او افزود: «مطالعه ما نشان می‌دهد که برداشتن هردو تخمدان با ابتلا به نارسایی قلبی در آینده ارتباط دارد. ما معتقدیم که این مسئله به یائسگی زودرس مربوط می‌شود.»
استروژنی که قبل از یائسگی در تخمدان‌ها ترشح می‌شود، نقش بسزایی در حفظ سطح بهینه کلسترول، اتساع عروق خونی و افزایش جریان خون ایفا می‌کند که همگی به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی کمک می‌کنند.
کولتامرونگزری و تیم او داده‌های حدود ۷ هزار خانم را از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ ارزیابی کردند. در این بین، خانم‌هایی که در میانگین سنی ۴۳.۶ سال اوفورکتومی کرده بودند، در ۵۷ سالگی دچار نارسایی قلبی شدند. با توجه به این‌که مطالعه آنها مشاهده‌ای بود، گروه کنترل وجود نداشت.
براساس یافته‌ها، خانم‌هایی که هردو تخمدان خود را برداشته بودند، در مقایسه با خانم‌هایی که تخمدان‌های خود را نگه‌داشته بودند، ۵۰ درصد بیشتر با خطر نارسایی قلبی مواجه بودند. بعد از این‌که محققان عواملی مانند نژاد، سن، دیابت، مصرف سیگار و کلسترول بالا را در نظر گرفتند، این تأثیر همچنان پابرجا بود.
خانم‌های سفیدپوست و آن‌هایی که تخمدان‌های خود را در سنین پایین‌تر برمی‌دارند، با خطر بیشتری دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که احتمال نارسایی قلبی را در آنها دوبرابر می‌کند.
نمودار فوق سطح ریسک را نشان می‌دهد: یافته‌ها نشان می‌دهند خانم‌هایی که هردو تخمدان خود را برداشته‌اند، در مقایسه با خانم‌هایی که تخمدان‌های خود را نگه‌داشته‌اند، ۵۰ درصد بیشتر در معرض خطر نارسایی قلبی قرار دارند. بعد از این‌که محققان عواملی مانند نژاد، سن، دیابت، مصرف سیگار و کلسترول بالا را در نظر گرفتند، این تأثیر همچنان پابرجا بود.
کولتامرونگزری گفت: «به نظر می‌رسد سنی که خانم‌ها تخمدان‌های خود را در آن برمی‌دارند، در میزان خطر نارسایی قلبی مؤثر است. ما متوجه شدیم که هر یک سال تأخیر در برداشتن تخمدان‌ها باعث می‌شود که ابتلا به نارسایی قلبی حدود ۰.۶ سال به تعویق بیافتد.
دلیل انجام اوفورکتومی دوطرفه
دکتر گریگ مارشاند، جراح و متخصص مامایی و زنان در مؤسسه جراحی کم‌تهاجمی مارشاند، به اپک تایمز گفت: «برداشتن هردو تخمدان در برخی شرایط از جمله ابتلا به سرطان و شرایط پیش‌سرطانی اندام‌های تناسلی ضروری خواهد بود.»
او گفت: «این عمل به‌عنوان یک «درمان قطعی» برای آندومتریوز شناخته می‌شود؛ عارضه‌ای دردناک که باعث می‌شود بافتی که باید در داخل رحم رشد کند، در خارج از رحم رشد کند. خانم‌ها معمولاً به‌عنوان آخرین راه‌حل برای کاهش دردهای شدید هیسترکتومی (زهدان‌برداری) می‌کنند که منجر به ظهور علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه می‌شود.»
محققان چیزی درباره هورمون‌درمانی خانم‌ها نگفتند.
نابرابری‌های نژادی و اثرات بلندمدت در قبال سلامتی
به گفته کولتامرونگزری، مطالعه حاضر از وجود نابرابری‌های نژادی «شگفت‌آور» حکایت دارد. برخلاف انتظار، خانم‌های سیاهپوست پس از یائسگی زودرس به واسطه جراحی با افزایش خطر نارسایی قلبی مواجه نشدند. به‌طور معمول، افزایش خطر نارسایی قلبی در این خانم‌ها عمدتاً از فشار خون بالا و دیابت نشأت می‌گیرد.
خانم‌های سفیدپوستی که معمولاً به دلیل انسداد عروق و عوامل مربوط به سبک زندگی دچار نارسایی قلبی می‌شوند، ممکن است بیش از همه تحت تأثیر تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی جراحی قرار بگیرند. کولتامرونگزری افزود: «این نشان می‌دهد که شیوع نارسایی قلبی پس از یائسگی زودرس بر اثر جراحی در هرکسی متفاوت است و بیش از عوامل خطر مرسوم با تغییرات هورمونی ارتباط دارد.»
این مطالعه براساس خوداظهاری داوطلبان انجام گرفت و نتوانست چارچوب زمانی مشخصی برای ابتلا به نارسایی قلبی پس از اوفورکتومی تهیه کند، اما کولتامرونگزری تأکید دارد که مطالعه حاضر به شناخت بهتر پیامدهای قلبی عروقی درازمدت بر اثر یائسگی زودرس پس از جراحی کمک می‌کند.
او گفت: «خانم‌ها باید کارهایی را که از نظر پزشکی برای تخمدان‌برداری لازم است انجام دهند، اما یافته‌های ما نشان می‌دهند که باید با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود نیز درخصوص کنترل سلامت قلبی عروقی گفت‌و‌گوی آگاهانه داشته باشند.»
این مطالعه نشان می‌دهد که یائسگی زودرس بر اثر جراحی ممکن است تبعات ماندگاری در قبال سلامت قلب و به‌ویژه خطر نارسایی قلبی داشته باشد.
جایگزین جراحی
خانم‌هایی که نگران این خطرات هستند، باید بدانند که درصورت بروز شرایطی مانند آندومتریوز چندین جایگزین برای تخمدان‌برداری وجود دارد.
دکتر کشیا گیتر، متخصص مامایی و زنان و مدیر بخش خدمات دوران بارداری و پزشکی مادر و جنین در بیمارستان لینکلن در برانکس، گفت: «درمان‌های هورمونی مانند استفاده از قرص‌های ضدبارداری و سایر شیوه‌های هورمون‌درمانی، با کاهش ترشحات قاعدگی و نوسانات هورمونی که اغلب با تشدید درد آندومتریوز همراهند، به کنترل علائم کمک می‌کنند.
دکتر مری گرین، از مؤسسه کاردیولوژی منهتن در نیویورک، به اپک تایمز گفت که بسیاری از علل افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی در خانم‌های تحت درمان جایگزینی هورمون «از اعتبار ساقط شده‌اند» و به نظر می‌رسد که درمان جایگزینی هورمون برای بسیاری از خانم‌ها هیچ خطری ندارد.
او افزود: «توصیه من به خانم‌های تحت درمان جایگزینی هورمون این است که هرسال برای ارزیابی مستمر خطر و کنترل بیماری‌های قلبی عروقی به متخصص قلب مراجعه کنند.»
در برخی موارد می‌توان بدون برداشتن تخمدان‌ها از جراحی لاپاراسکوپی برای درمان آندومتریوز استفاده کرد.
عوامل مربوط به سبک زندگی از جمله داشتن رژیم غذایی سالم‌تر، ورزش بیشتر و کنترل استرس می‌توانند در کنترل علائم به برخی از خانم‌ها کمک کنند.
