این یافته‌ها اتکای چندین‌ساله ما به شاخص توده بدنی را زیر سؤال می‌برند؛ شاخصی که توجهی به حجم عضلات، تراکم استخوان‌ها و محل تجمع چربی‌ها ندارد.
دانشمندان نشان دادند که وقتی میزان چربی بدن از حد نصاب- ۳۰ درصد در آقایان و ۴۲ درصد در خانم‌ها- فراتر برود، سلامتی به خطر می‌افتد. از این‌رو، آن‌ها شاخص دقیق‌تر و مطمئن‌تری برای سنجش خطرات ناشی از چاقی ارائه کردند.
در یک مطالعه جدید که در نشریه غدد درون‌ریز و سوختوساز انتشار یافته است، داده‌های مربوط به حدود ۱۷ هزار بزرگسال ۱۸ تا ۸۵ ساله با قومیت‌های مختلف بررسی شده است. پژوهشگران درصد چربی بدن افراد را با شاخص توده بدنی و نشانه‌های سندرم متابولیک، از جمله فشار خون بالا، قند خون بالا، چربی اضافه در ناحیه شکم و سطح غیرعادی کلسترول مورد مقایسه قرار دادند.
خطرات سلامتی برای آقایان از زمانی آغاز می‌شود که نرخ چربی بدن به ۳۰ درصد برسد، اما در خانم‌هایی که همین مقدار چربی دارند، نشانی از اختلالات متابولیک دیده نمی‌شود.
مردانی که براساس شاخص توده بدنی «اضافه‌وزن» دارند، معمولاً حدود ۲۵ درصد چربی دارند. این درحالی است که تنها حدود ۵ درصد از مردان مبتلا به سندرم متابولیک در این دسته قرار می‌گیرند.
هیچ‌کدام از آقایانی که درصد چربی زیر ۱۸ درصد داشتند، از سندرم متابولیک رنج نمی‌بردند.
خانم‌هایی که براساس شاخص توده بدنی اضافه‌وزن دارند، حدوداً ۳۶ درصد چربی دارند و خانم‌هایی که براساس این شاخص چاق محسوب می‌شوند، حدوداً ۴۲ درصد چربی دارند.
شاخص توده بدنی محدودیت‌های قابل‌توجهی دارد
این یافته‌ها اتکای چندین‌ساله ما به شاخص توده بدنی را که توجهی به حجم عضلات، تراکم استخوان‌ها و محل تجمع چربی‌ها ندارد، زیر سؤال می‌برند.
شاخص توده بدنی صرفاً وزن کلی شما را نسبت به قدتان می‌سنجد. از این‌رو، افراد با بدن‌های کاملاً متفاوت ممکن است شاخص توده بدنی مشابهی داشته باشند. دکتر کریستال ویلی، پزشک بریتانیایی و عضو تیم مرکز درمانی آنلاین آسدا، در مصاحبه با اپک تایمز گفت: «کسی که بدن‌سازی می‌کند، ممکن است شاخص توده بدنی بالایی داشته باشد، اما درصد چربی بدن او بسیار پایین باشد. اما این امکان وجود دارد که یک فرد مسن درصد چربی بالایی داشته باشد و از نظر شاخص توده بدنی متناسب در نظر گرفته شود.»
این تحقیق نشان می‌دهد که شاخص توده بدنی و شاخص چربی بدن تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. شاخص توده بدنی بالای ۲۵ به معنی اضافه‌وزن و شاخص بالای ۳۰ به معنی چاقی است، اما این اعداد کاری با خطرات سلامتی ندارند. بعضی‌ها ممکن است شاخص توده بدنی نرمالی داشته باشند، اما همچنان چربی زیادی داشته باشند؛ به‌نحوی که از نظر متابولیکی چاق محسوب شوند، اما همچنان از وزن طبیعی برخوردار باشند.
ویلی گفت: «شاخص توده بدنی هیچ اطلاعاتی درباره محل تجمع چربی‌ها ارائه نمی‌دهد، در‌حالی‌که این مسئله بسیار حائز اهمیت است، زیرا سطح بالای چربی شکمی با افزایش خطر بیماری‌های خطرناک مانند دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی ارتباط دارد. این شاخص همچنین توجهی به سوختوساز یا تناسب اندام ندارد.
«ممکن است دو نفر شاخص توده بدنی یکسانی داشته باشند، اما از نظر میزان آمادگی جسمانی و سلامت کلی کاملاً متفاوت باشند. برای آن‌که درک بهتری پیدا کنید، باید به عوامل دیگر از جمله فشار خون، سطح کلسترول، قند خون و سبک زندگی توجه کنید.»
با اندازه‌گیری درصد چربی بدن، ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی شناخت بهتری از خطرات مرتبط با چربی بدن پیدا خواهند کرد.
درصد چربی بدن امکان مداخلات هدفمندتری را فراهم می‌کند
به گفته امیلی فیور، کارشناس تغذیه در مرکز نورث‌ول هلث نیویورک، درصد چربی بدن را می‌توان با چند روش مختلف اندازه‌گیری کرد. این روش‌ها شامل استفاده از کولیس‌های پوستی، تحلیل مقاومت بیوالکتریکی با جریان ضعیف برق و وزن‌کشی زیر آب- یا وزن‌کشی هیدرواستاتیک- می‌شوند که در آن چگالی بدن را برای تخمین میزان چربی اندازه‌گیری می‌کنند.
پژوهشگران معتقدند که استفاده از درصد چربی به‌عنوان معیار استاندارد به مداخلات بهداشتی دقیق‌تری می‌انجامد و امکان طراحی برنامه‌های مراقبتی شخصی‌سازی‌شده را فراهم می‌کند.
فیور گفت: «آگاهی از درصد چربی بدن به متخصصان تغذیه کمک می‌کند که به بیماران خود نشان دهند که عادت‌های غذایی چه تأثیری بر ساختار بدن می‌گذارند. هرچه اطلاعات بیشتری درباره ساختار بدن داشته باشیم، می‌توانیم نیاز بیمار به انرژی و مواد مغذی را با دقت بیشتری محاسبه کنیم.»
محققان نتیجه گرفتند که «با کنار گذاشتن روش‌های مبتنی بر پیکرسنجی و اندازه‌گیری مستقیم درصد چربی می‌توان بیماری‌های مرتبط با چاقی را به‌طور مؤثر مدیریت کرد.»
اندازه‌گیری مستقیم تصویر دقیق‌تری از میزان چربی و نحوه تجمع آن در بدن ارائه می‌کند؛ دو عاملی که نقش بسزایی در پیش‌بینی خطر بیماری‌ها و تعیین مسیر درمان ایفا می‌کنند.
