براساس یک مطالعه جدید، افرادی که می‌توانند روز عمل جراحی خود را انتخاب کنند، باید بدانند که انتخاب اول هفته بهتر از آخر هفته است.
محققان کانادایی و آمریکایی دریافتند که خطر ابتلا به عوارض یا مرگومیر بیمارانی که قبل از تعطیلات آخر هفته تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، ۵ درصد بیشتر از افرادی است که در اوایل هفته عمل می‌کنند.
نویسندگان در این مطالعه که تحت عنوان نتایج جراحی در اوایل هفته انتشار یافته است، نوشتند که تفاوت در نتیجه عمل به‌عنوان «تأثیر آخر هفته» شناخته می‌شود که به «احتمال بروز نتیجه نامطلوب در عمل‌های جراحی آخر هفته در مقایسه با عمل‌های جراحی اول هفته» اشاره دارد. به گفته محققان، این مسئله در مورد کسانی نیز که قبل از تعطیلات آخر هفته تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند و در طول هفته با مراقبت‌های بعد از عمل دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، صدق می‌کند.
محققان افزودند سایر مطالعات نیز به نتایج مشابهی در آمریکای شمالی و اروپا دست یافته‌اند.
آن‌ها در مطالعه‌ای که در روز ۴ مارس از جانب انجمن پزشکی آمریکا در شبکه جاما انتشار یافت، گفتند: «مطالعه ما با اکثر مقاله‌ها مطابقت داشته و از خطر فزاینده پیامدهای نامطلوب برای بیمارانی حکایت دارد که آخر هفته‌ها تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.»
«یافته‌های ما بر نیاز به بررسی نقادانه زمان‌بندی عمل‌های جراحی و تخصیص منابع تأکید دارند.»
یافته‌ها
محققان داده‌های بالغ بر ۴۲۹ هزار بیمار ساکن انتاریو را که تحت ۲۵ عمل جراحی رایج قرار گرفته بودند، ارزیابی کردند.
عمل‌های جراحی مورد بررسی طیف وسیعی از عمل‌ها از جمله جراحی ستون فقرات، پیوند عروق کرونر، بیوپسی (نمونه‌برداری) مغزی، تعویض مفصل زانو و مفصل ران، عمل آپاندیس و کوچک کردن پستان را شامل می‌شدند.
محققان شیوه‌های جراحی را طی ۱۲ سال بررسی کردند و نتایج بیماران را ۳۰ روز، ۹۰ روز و یک سال پس از عمل تحت ارزیابی قرار دادند.
آن‌ها سپس نتایج بیمارانی را که قبل از تعطیلات آخر هفته تحت جراحی قرار گرفتند، با بیمارانی که بعد از آخر هفته عمل کردند مورد مقایسه قرار دادند. در تمام بازه‌های زمانی مورد بررسی معلوم شد که انجام جراحی در روزهای جمعه با عوارض بیشتری همراه است.
بیماران گروه اوایل هفته در مقایسه با همتایان خود در گروه آخر هفته در مقطع زمانی ۳۰ روز با پیامدهای نامطلوب بیشتری مواجه شدند که از جمله می‌توان به بستری مجدد، عوارض و بستری طولانی‌مدت در بیمارستان اشاره کرد. احتمال مرگومیر در گروه اوایل هفته نیز بالاتر بود.
به گفته محققان، جمع‌بندی پیامدهای منفی نشان داد که احتمال بروز عوارض در بیمارانی که روز جمعه (آخرین روز کاری در هفته در آمریکا) تحت عمل قرار گرفتند ۸.۴۹ درصد و احتمال متناظر در بیمارانی که روز دوشنبه (اولین روز کاری هقته در آمریکا) تحت عمل قرار گرفتند ۸.۱۳ درصد بود.
پیامدهای عمل در روزهای جمعه در مقطع زمانی ۹۰ روز ۱۲.۱۴ درصد و برای عمل‌های روز دوشنبه ۱۱.۵۸ درصد بود. این اعداد پس از گذشت یک سال برای عمل‌های روز جمعه ۲۲.۶۴ درصد و برای عمل‌های روز دوشنبه ۲۱.۸۴ درصد بود.
به گفته نویسندگان، این تفاوت‌ها شاید جزئی به نظر برسند، اما اگر یک نمونه هزار نفری را در نظر بگیریم، ممکن است ۸ بیمار دیگر نیز که به‌جای دوشنبه در روز جمعه تحت عمل قرار گرفته‌اند، با عوارض جانبی مواجه شوند. این تفاوت حدوداً ۵ درصد است.
دلیل تفاوت
محققان دریافتند که تأثیر آخر هفته می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.
نویسندگان با اشاره به این‌که تعداد کارکنان بیمارستان اعم از پزشکان، پرستاران و دیگر کارکنان بخش بالینی «در اواخر هفته به شکل قابل‌توجهی کاهش می‌یابد»، گفتند: «تفاوت در تعداد کارکنان، امکان ارائه خدمات و چالش‌های مربوط به هماهنگی مراقبت‌ها از جمله عواملی هستند که تفاوت‌ها را رقم می‌زنند.»
آن‌ها نوشتند: «کمبود کارکنان در روزهای آخر هفته باعث می‌شود که احتمال تشخیص عوارض حاد و اقدام بهنگام در لحظه بروز مشکل کاهش یابد که نرخ ابتلا به عوارض را در بین بیماران افزایش می‌دهد.»
علاوه بر کاهش تعداد کارکنان در روزهای آخر هفته، تفاوت‌هایی نیز در میزان تخصص آن‌ها وجود دارد.
«نتایج نشان می‌دهند که جراحان جوان (که از تجربه کمتری برخوردارند) به‌جای روزهای دوشنبه عمدتاً در روزهای جمعه عمل می‌کنند. تفاوت در تخصص نیز ممکن است در ایجاد تفاوت در نتیجه عمل دخیل باشد.»
«کاهش دسترسی به آزمایش‌ها، شیوه‌های مداخله و تست‌های زمان‌بر- که در سایر روزهای هفته در دسترس هستند- به تشدید تفاوت‌ها دامن می‌زند.»
محققان افزودند که افزایش «جزئی اما قابل‌توجه» خطر جراحی برای بیماران در روزهای آخر هفته، توجه بیشترِ بخش مراقبت‌های بهداشتی را می‌طلبد.
