سی‌ان‌ان به نقل از منابع غربی گزارش کرد که نخستین کشتی از دو کشتی حامل هزار تن ماده شیمیایی ساخت چین که یکی از اجزای حیاتی سوخت برنامه موشکی نظامی جمهوری اسلامی است، روز پنجشنبه در نزدیکی بندرعباس پهلو گرفت.
داده‌های ردیابی کشتی‌ها نشان می‌دهد که این محموله ممکن است نشانه‌ای مبنی بر از سرگیری تولید موشک در ایران پس از حملات ویرانگر اسرائیل به تأسیسات کلیدی تولید موشک در سال گذشته باشد.
به گفته دو منبع اطلاعاتی اروپایی، کشتی «گلبن» سه هفته پیش بندر تای‌تسانگ چین را ترک کرده و بخش عمده‌ای از محموله هزار تنی سدیم پرکلرات را به مقصد ایران حمل می‌کند. این ماده شیمیایی، پیش‌ساز اصلی تولید سوخت جامد برای موشک‌های میان‌برد متعارف جمهوری اسلامی است.
به گفته منابع اطلاعاتی، این میزان سدیم پرکلرات می‌تواند سوخت کافی برای تولید حدود ۲۶۰ موتور موشک‌های سوخت جامد «خیبرشکن» یا ۲۰۰ فروند از موشک‌های بالستیک «حاج قاسم» جمهوری اسلامی را فراهم کند.
این محموله در حالی به ایران رسید که جمهوری اسلامی در پی شکست‌های متوالی منطقه‌ای، از جمله سقوط بشار اسد در سوریه و تضعیف حزب‌الله در لبنان، تحت فشار قرار دارد.
در گزارش آمده است که پس از حمله اسرائیل به تأسیسات تولید موشک‌های جمهوری اسلامی در اکتبر، برخی کارشناسان غربی معتقد بودند که حکومت جمهوری اسلامی حداقل یک سال زمان نیاز دارد تا تولید سوخت جامد را از سر بگیرد. اما این محموله نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی به سرعت در حال بازگشت به تولید موشک‌های خود است یا حتی از هم‌اکنون این روند را آغاز کرده است.
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، این محموله به سفارش بخش تأمین سازمان جهاد خودکفایی سپاه خریداری شده است، نهادی که مسئول توسعه برنامه موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی محسوب می‌شود.
سی‌ان‌ان همچنین در گزارش خود تاکید کرده که برای دریافت توضیح با شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی تماس گرفته، اما پاسخی دریافت نکرده است.
هنوز مشخص نیست که دولت چین پیش از افشای این محموله در رسانه‌ها از آن مطلع بوده یا خیر. با این حال، واردات سدیم پرکلرات به خودی خود غیرقانونی نیست و نقض تحریم‌های غربی محسوب نمی‌شود.
وزارت امور خارجه چین به رسم معمول، در پاسخ به سی‌ان‌ان اعلام کرد که از جزئیات این پرونده مطلع نیست و بار دیگر مخالفت خود را با «تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی» و «اتهامات و فضاسازی‌های بی‌اساس» اعلام کرد.
ایالات متحده و بریتانیا تحریم‌هایی را علیه شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی اعمال کرده‌اند. وزارت خارجه آمریکا این شرکت را «خط کشتیرانی ترجیحی برای اشاعه‌دهندگان و عوامل تأمین » توصیف کرده است.
وزارت خزانه‌داری بریتانیا اعلام کرد که این شرکت در «فعالیت‌های خصمانه» جمهوری اسلامی دخیل بوده و ارتباطات آن با بخش دفاعی حکومت را برجسته کرد.
هر دو کشتی گلبون و جیران تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار دارند.
در همین حال، چین به‌عنوان یک متحد دیپلماتیک و اقتصادی جمهوری اسلامی که تحت تحریم‌ها قرار دارد، مخالفت خود را با تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی اعلام کرده و به‌طور رسمی از پذیرش جمهوری اسلامی در بلوک‌های بین‌المللی تحت رهبری پکن و مسکو، همچون سازمان همکاری شانگهای و بریکس، حمایت کرده است.
چین همچنان بزرگ‌ترین خریدار زیر قیمت انرژی جمهوری اسلامی باقی مانده است، اگرچه تحلیل‌گران می‌گویند که بر اساس داده‌های رسمی گمرکی، چین از سال ۲۰۲۲ خرید نفت ایرانی را به‌طور رسمی گزارش نکرده است.
با وجود روابط تاریخی چین با بخش دفاعی جمهوری اسلامی، ناظران معتقدند که پکن در دهه اخیر تلاش کرده تا روابط امنیتی خود را کاهش دهد و در عوض روابط خود را با عربستان سعودی و سایر کشورهای خلیج فارس تقویت کند. با این حال، ایالات متحده در سال‌های اخیر چندین نهاد چینی را به‌دلیل احتمال حمایت از تولید پهپادهای نظامی جمهوری اسلامی، تحریم کرده است.
تمرین‌های مشترک دریایی اخیر میان چین، ایران و روسیه همچنین نشانه‌ای از احتمال گسترش روابط استراتژیک میان این سه کشور است.
فابیان هینز، پژوهشگر موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اشاره کرد که با وجود نیاز جمهوری اسلامی به سوخت جامد برای انواع مختلف موشک‌ها، از جمله سامانه‌های دفاع هوایی کوچک، بخش عمده‌ای از این محموله‌ها احتمالاً به برنامه موشکی بالستیک اختصاص خواهد یافت.
اگرچه تجارت سدیم پرکلرات تحت تحریم‌های غرب محدود نشده است، این ماده می‌تواند از نظر شیمیایی به آمونیوم پرکلرات تبدیل شود؛ ترکیبی که به عنوان سوخت و اکسیدکننده عمل می‌کند و جزو مواد کنترل‌شده به شمار می‌رود.
آندریا سلا، استاد شیمی معدنی در دانشگاه کالج لندن، به سی‌ان‌ان گفت: «آمونیوم پرکلرات ماده‌ای است که در سوخت جامد موشک‌های شاتل فضایی استفاده می‌شد.» او افزود: «این ماده شیمیایی که در محموله‌های ارسالی از چین وجود دارد، کاربردهای زیادی ندارد و عمدتاً در پیشران موشک‌ها، آتش‌بازی و سوخت استفاده می‌شود.» همچنین، او تأکید کرد: «پرکلرات‌ها دامنه کاربرد نسبتاً محدودی دارند.»
او گفت که با افزایش کنترل‌ها بر پرکلرات‌ها در غرب، چین به یکی از تأمین‌کنندگان اصلی این مواد شیمیایی تبدیل شده است.
فابیان هینز، تحلیلگر دفاعی، می‌گوید که جمهوری اسلامی پیش‌تر ادعا کرده بود قادر به تولید آمونیوم پرکلرات در داخل کشور است، اما این محموله جدید نشان می‌دهد که زنجیره تأمین دچار اختلال شده و تولید داخلی قادر به تأمین نیازهای برنامه موشکی نیست. او افزود که حتی کشورهایی مانند ایالات متحده نیز ممکن است با چنین مشکلاتی روبه‌رو شوند.
هینز توضیح داد که زیرساخت‌های تولید سوخت جامد جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر به‌شدت گسترش یافته و احتمالاً پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نیز رشد بیشتری داشته است، به‌طوری‌که سایت‌های جدیدی ساخته شده و تأسیسات موجود توسعه یافته‌اند.
موشک‌های خیبرشکن با برد ۱۴۲۰ کیلومتر و موشک‌های حاج قاسم با برد ۱۴۵۰ کیلومتر، هرچند از نظر فناوری پیشرفته‌ترین تسلیحات حکومت جمهوری اسلامی محسوب نمی‌شوند، اما برد آن‌ها این امکان را فراهم می‌کند که بتوانند به اسرائیل حمله کنند.
هینز اشاره کرد که نسخه‌های اصلاح‌شده این موشک‌ها توسط حوثی‌های تحت حمایت جمهوری اسلامی در یمن علیه اسرائیل به‌کار گرفته شده‌اند، حتی با وجود اینکه برد استاندارد آن‌ها کمتر از فاصله هدف بوده است. او افزود که تغییرات در جرم کلاهک جنگی یا افزودن سامانه‌های پیشران ثانویه می‌تواند برد این موشک‌ها را افزایش دهد.
علاوه بر این، سوخت جامد در موشک‌های کوتاه‌برد ایران نیز استفاده می‌شود؛ موشک‌هایی که پیش‌تر علیه پایگاه‌های آمریکا در منطقه به کار رفته و همچنین به روسیه صادر شده‌اند. با این حال، بزرگ‌ترین و قدرتمندترین موشک‌های بالستیک ایران معمولاً از سوخت مایع استفاده می‌کنند. به گفته نیروهای دفاعی اسرائیل، بقایای حداقل یک موشک خیبرشکن پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل در ۱ اکتبر ۲۰۲۴ کشف شده است.
تحلیل یکی از منابع اطلاعاتی غربی تأیید می‌کند که جمهوری اسلامی در این حمله حدود ۵۰ موشک میان‌برد با پیشران سوخت جامد به سمت اسرائیل شلیک کرده است.
ژنرال کنت مک‌کنزی از نیروی هوایی آمریکا در سال ۲۰۲۳ به کنگره اعلام کرد که جمهوری اسلامی بیش از ۳هزار موشک بالستیک در اختیار دارد، اما تعداد دقیق هر نوع موشک مشخص نیست.
یک مقام اطلاعاتی غربی به سی‌ان‌ان گفت که با وجود اطلاع مقامات آمریکایی از این محموله، نگرانی چندانی درباره آن وجود ندارد. بااین‌حال، اگر جمهوری اسلامی این مواد شیمیایی را برای تولید سوخت موشک، به‌ویژه برای تسلیحاتی که به روسیه ارسال می‌شوند، مورد استفاده قرار دهد، این موضوع باعث نگرانی بیشتری خواهد شدو
