تحلیل خبری
صرفنظر از اینکه چه کسی در ماه نوامبر به کاخ سفید میرسد، تعرفههای چین پابرجا خواهند بود. با اینکه دموکراتها و جمهوریخواهان رویکردهای متفاوتی دارند، واشینگتن در مورد تعرفهها به اجماع رسیده است. در عینحال، اینکه چه کسانی متحمل هزینه تعرفهها میشوند جای بحث دارد.
دولت ترامپ روی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار کالای چینی تعرفهگذاری کرد تا به رویکردهای تجاری ناعادلانه از جمله سرقت مالکیت معنوی پاسخ دهد.
دولت بایدن-هریس همه تعرفهها را حفظ کرده و در ماه مه نیز تعرفه ۱۸ میلیارد دلار کالا از جمله خودروهای برقی، پنلهای خورشیدی، تجهیزات پزشکی، باتریهای یونلیتیم، فولاد و آلومینیوم را افزایش داده است.
هردو دولت از تعرفهها استفاده کردهاند تا زمین بازی را به سود تولیدکنندگان داخلی عوض کنند، چرا که چین مازاد تولید خود را با قیمتهای ارزان به بازار آمریکا سرازیر میکند. اگر تعرفهها نباشند، صنایع داخلی سهم بازار خود را از دست میدهند و فرصتهای شغلی کاهش مییابند. نظرسنجی مؤسسه کیتو، اندیشکده مستقر در واشینگتن، در ماه اوت نشان داد که اکثر جمهوریخواهان و دموکراتها از تعرفههای حزب خود حمایت میکنند؛ اما با تعرفههای جناح مقابل مشکل دارند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق آمریکا، بارها در جریان کارزار انتخاباتی خود گفته که تعرفههای چین را ۶۰ درصد افزایش میدهد و روی کالاهای وارداتی از کشورهای دیگر دستکم ۱۰ درصد تعرفه میگذارد.
او در همایش باشگاه اقتصادی نیویورک در ۵ سپتامبر گفت که تعرفههای حفاظتی سرنوشت بهتری برای مردم آمریکا رقم میزنند.
او گفت «ما قبل از هرچیز باید مراقب مردم و صنایع خود باشیم» و افزود که «تعرفهها بیشتر از آن چیزی خواهند بود که پیشتر شنیدیم.»
موضع کامالا هریس، معاون رئیسجمهور آمریکا، درخصوص تعرفهها چندان روشن نیست، اما اگر او سیاستهای دولت فعلی را حفظ کند، تعرفهها پابرجا خواهند بود. تعرفه نهایی دولت که قرار بود در پایان اوت اعلام شود، در روزهای آتی رسانهای خواهد شد.
به گفته نیک یاکوولا، معاون ارشد ائتلاف برای آمریکای سعادتمند، سازمانی که منحصراً تولیدکنندگانی را نمایندگی میکند که در آمریکا فعالیت دارند، اگر در کنار دیگر سیاستهای تجاری و صنعتی از آنها استفاده کنیم، تعرفهها یکی از «بخشهای کلیدی راهحلی» خواهند بود که امکان سرمایهگذاری داخلی در صنایع حیاتی را فراهم میکند.
یاکوولا به اپک تایمز انگلیسی گفت: «کشورهای سراسر جهان به این موضوع پی بردهاند که ظرفیت مازاد چین تأثیر مخربی بر ظرفیت صنعتی آنها دارد. به همین دلیل است که آنها مثل آمریکا اقداماتی را برای اعمال تعرفه بر کالاهای چینی در دستور کار قرار دادهاند.»
«چه دولت ترامپ بر سر کار باشد و چه دولت هریس، این جریان ادامه خواهد داشت.»
هزینه تعرفهها روی دوش چه کسانی خواهد بود؟
وقتی دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ روی کالاهای چینی تعرفه گذاشت، بسیاری از اقتصاددانها از آن استقبال نکردند. نظریه تجارت آزاد تعرفهها را مختلکننده بازار میداند و میگوید که رقابت و کارایی بازار را کاهش میدهد و رشد اقتصادی را کند میکند. از این منظر، تعرفهها همچنین قیمتهای خردهفروشی را به میزان مختلف افزایش و درآمد خالص مصرفکنندگان را بهطور مؤثر کاهش میدهند.
اریکا یورک، اقتصاددان ارشد بنیاد مالیات، که ناظر بر سیاستهای مالیاتی است به اپک تایمز انگلیسی گفت که ظرفیت گروههای مختلف اعم از صادرکنندگان، واردکنندگان، و مصرفکنندگان خردهفروشی، در به دوش کشیدن بارِ تعرفهها تغییری در این قضیه ایجاد نمیکند که سیاست تعرفهگذاری بهطور کلی باعث کاهش درآمد و تولید میشود.
براساس تحلیل او برآورد میشود که تعرفههای ترامپ و بایدن تولید ناخالص داخلی بلندمدت را ۰.۲ درصد کاهش میدهند و ۱۴۲ هزار شغل تماموقت را از بین میبرند.
ائتلاف برای آمریکای سعادتمند، که از تعرفهگذاری روی کالاهای چینی حمایت میکند، میگوید که تأثیر خالص تعرفهها پیچیدهتر از آن چیزی است که در بسیاری از تحلیلها به آن اشاره شده است. این سازمان بهطور خاص ماشینهای لباسشویی را مورد بررسی قرار داد که تعرفههای آن از سال ۲۰۱۸ تا فوریه ۲۰۲۳ پابرجا بود.
این سازمان تجاری نتیجه گرفت که تعرفه ماشین لباسشویی ساخت شرکتهای کرهای که در آمریکا کارخانه افتتاح کردند، بیش از ۲ هزار شغل جدید ایجاد کرده است. این مطالعه همچنین نشان داد که قیمت ماشین لباسشویی در شش ماه ابتدایی سال در خردهفروشیها ۱۲ درصد افزایش یافت و پس از ۱۴ ماه به قیمت قبل از تعرفهها رسید.
پائولا مینتز، تحلیلگر ارشد اسپیوی مارکت ریسرچ، شرکت تحقیقاتی فعال در صنعت خورشیدی، گفت که تعرفهها در بخشهای مختلف اثرات متفاوتی دارند.
او گفت که تولید در آمریکا بدون تعرفههای چین میسّر نخواهد شد، چرا که این کشور بیش از ۹۰ درصد از زنجیره تأمین جهانی را تحت کنترل خود دارد. دولت ترامپ روی سلولهای خورشیدی تعرفه ۲۵ درصدی اعمال کرد و جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، تعرفه را دوبرابر و آن را از اول اوت اجرایی کرد.
مینتز به اپک تایمز گفت: «قرار است که تازه یک صنعت داخلی داشته باشیم. تازه شروع به کار کردهایم. این نتیجه تعرفهها، مشوقهای تولید و محرکهای داخلی است که به تقاضا گره خوردهاند.»
او افزود که تعرفهها در حال حاضر با مشوقهای تولید برای فعالیت در آمریکا همسو هستند. دولت بایدن از تعرفهها برای عوض کردن زمین بازی استفاده کرده است.
ویلیام لی، اقتصاددان ارشد مؤسسه میلکن، اندیشکده اقتصادی مستقر در کالیفرنیا، یکی از معدود اقتصاددانهایی است که تعرفهها را چندان نامطلوب نمیداند.
او گفت: «بازار واقعی با دنیای ایدهآلی که در آن تجارت آزاد بهترین راهحل است تفاوت دارد و با اختلالاتی مانند یارانههای دولتی دستوپنجه نرم میکند. از اینرو، اگر از تعرفهها بدرستی استفاده شود، عامل اخلال دیگری خواهیم داشت که اوضاع را روبهراه میکند.»
لی گفت که تعرفهها هزینه دارند، زیرا قیمتها را برای واردکنندگان و مصرفکنندگان آمریکایی افزایش میدهند.
با اینحال، او به اپک تایمز انگلیسی گفت: «نیاز راهبردی بر هزینهها ارجحیت دارد. نیاز راهبردی به داشتن صنایع گوناگون در بخشهای ویژه مانند صنایعِ برخوردار از فناوری پیشرفته بعد از کووید اهمیت بسیاری پیدا کرد.»
اکنون که دموکراتها و جمهوریخواهان بر سر سیاست زنجیرههای تأمین ایمن و سالم به اجماع رسیدهاند، لی گمان میکند که تعرفهها «به شکلی به مراتب راهبردیتر مورد استفاده قرار میگیرند.»
این رویکرد راهبردی شامل ایجاد انگیزههای داخلی برای حمایت از صنایع حیاتی بهجای استفاده از تعرفهها جهت نجات مشاغل در بخشهای زیانده بوده و استفاده از عواید تعرفهها برای جبران زیان گروههایی که از افزایش قیمت ناشی از تعرفهها ضربه خوردهاند را نیز شامل میشود.
تفاوت ترامپ و هریس
با اینکه هردو حزب سیاسی موافق هستند که برای محدود کردن ترفندهای قیمتشکنی چین باید از تعرفه استفاده کرد، سیاستها و رویکردهای آنها با هم تفاوت دارند.
مینتز بر این عقیده است که دولت ترامپ نگاهی «تلافیجویانه و تهاجمی» به تعرفهها داشت و این دیدگاه در دور دوم ریاستجمهوری او نیز وجود خواهد داشت.
او گفت: «یک تفاوت بزرگ این است که به نظر میرسد دولت ترامپ گمان میکند که هزینه تعرفهها روی دوش کسی قرار نمیگیرد، اما دولت بایدن دستکم میداند که هزینه خریداران افزایش پیدا میکند.» او امیدوار است که دولت احتمالی هریس با نگاهی راهبردیتر به تعرفهها رسیدگی کند.
لی گمان میکند که دموکراتها تمایل بیشتری به صدور فرامین دولتی درخصوص محل و نحوه مصرف عواید حاصل از مشوقهای داخلیِ همسو با تعرفهها داشته باشند، درحالیکه جمهوریخواهان به کسبوکارها اختیار بیشتری میدهند. با اینحال، انعطافپذیری بدون الزامات تولید نمیتواند به رقابتپذیری آمریکا کمک بکند.
او گفت: «نکته کلیدی این است که مردم باید بدانند تعرفهها وحمایتهای مرتبط با آن موقتی هستند. اگر دولت بعدی ببیند که تعرفهها به مصرفکننده یا کسبوکارهای خاص آسیب میزنند، باید بخشی از عواید تعرفه را صرف اعطای یارانه به این گروهها کنند.
دریک سیسرز، اقتصاددان ارشد شرکت تحقیقاتی چاینا بژ بوک و از همکاران ارشد اندیشکده آمریکن اینترپرایز در واشینگتن، نیز از وجود دو رویکرد متفاوت میگوید.
سیسرز به اپک تایمز گفت: «به نظر میرسد که موضع دولت بایدن این است که تعرفهها با توجه به رفتار چین لازم هستند، اما ترامپ از آنها بهعنوان ابزاری برای مذاکره استفاده میکند.»
او گفت که سهمیهها را به تعرفهها ترجیح میدهد، زیرا اعمال سهمیه بهطور مستقیم روی چپاولگری چین و وابستگی آمریکا تأثیر میگذارد.
سیسرز میگوید: «سهمیهها به شکل محدودیت اعمال میشوند و بهجای هدف گرفتن همه تولیدکنندگان صرفاً روی نقش چین تمرکز دارند.»
یاکوولا معتقد است که دولت دوم ترامپ «در وضع تعرفهها و سیاستهای صنعتی بیشتر از دولت هریس پیش میرود»، زیرا ترامپ «درک بهتری از تهدید چین دارد.»
او از اینکه میبیند بحث درباره تعرفهها از ضرورت به نحوه اجرای بهینه آنها کشیده شده خوشحال است.
«فکر میکنم خیلی مهم است که همه بدانند صرفنظر از اینکه چه کسی رئیسجمهور میشود، دولت حامی تعرفهها خواهد بود.»