نوشته گوردون چنگ، کارشناس مسائل چین و نویسنده کتاب «سقوط پیش روی چین» است. تحلیل های چنگ در مورد چین سال هاست که در اپک تایمز منتشر می شود. او در این مقاله به نیاز ایلان ماسک به بازار چین می پردازد و اینکه آیا ساخت تسلاهای بیشتر در چین باعث به خطر افتادن قراردادهای اسپیس ایکس با نهادهای دولتی آمریکا خواهد شد یا نه.
ایلان ماسک در پایان ماه آوریل در آخرین لحظه سفر خود به هند را لغو کرد و به‌جای آن در پکن آفتابی شد و برای نجات تسلا دست به معامله زد که خیلی زود نتیجه داد: سهام خودروساز الکتریکی که وضعیت خوبی در وال‌استریت نداشت، در سرخط خبرها قرار گرفت.
اکنون واشینگتن نگران این است که مبادا چین کنترل دیگر شرکت ماسک، اسپیس ایکس، را که نقش بسزایی در بلندپروازی‌های فضایی آمریکا دارد، به دست بگیرد.
میلیاردر معروف در سفر دوروزه خود به چین که دومین سفر او به این کشور در کمتر از یک سال گذشته بود، اعلام کرد با شرکت چینی بایدو در زمینه نرم‌افزار نقشه‌برداری و ناوبری به توافق رسیده است. انجمن خودروسازان چین در بیانیه‌ای در ۲۸ آوریل اعلام کرد که خودروهای مدل «۳» و مدل «وای» تسلا تست‌های امنیت داده چین را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.
خریداران چینی بسیار بیشتر از آمریکایی‌ها روی ویژگی‌های فنی خودروها متمرکز هستند. از این‌رو، ماسک می‌خواست نرم‌افزار «تماماً خودران» تسلا را آن‌جا راه‌اندازی کند. در حال حاضر، خودروهای تسلا فقط از ویژگی مبتدی «اتوپایلوت» برخوردار هستند. ناظران بر این باورند که ایده ماسک در آستانه تأیید پکن قرار دارد.
ماسک به‌طور حتم به این ارتقا نیاز دارد. تسلا پیش‌تر در چین به‌عنوان شرکتی برجسته شناخته می‌شد؛ اما دیگر خبری از این حرف‌ها نیست. به گفته اسکات فاستر، از همکاران آسیا تایمز، «شرکت خودروسازی بی‌وای‌دی و ناوگان کامل خودروهای الکتریکی نوظهور باعث شده‌اند که تسلا به چشم یک خودروساز معمولی دیده شود.»
از این‌رو، سهم بازار تسلا رو به افول است. تسلا یک سال پیش رتبه اول را در بخش خرده‌فروشی خودروهای مبتنی بر انرژی جدید چین داشت. جایگاه این شرکت در سه‌ماهه اول سال جاری به رتبه سوم سقوط کرده است. در همین مقطع، بی‌وای‌دی ۵۸۶هزار خودرو، جیلی ۱۳۷هزار خودرو و تسلا ۱۳۲هزار خودرو فروخت. مشخص نیست تسلا بتواند در چین به رقابت بپردازد، زیرا پکن تا جایی‌که که بتواند به نفع شرکت‌های چینی عمل می‌کند.
ماسک می‌داند که چین «بازار طلایی خودروهای الکتریکی» است. «گیگافکتوری» تسلا در شانگهای، که در سال ۲۰۱۹ افتتاح شد، حکم «قلب و ریه» خودروسازی ماسک را دارد. این تأسیسات بزرگ‌ترین مرکز تسلا در خارج از آمریکا است. چین در حال حاضر به‌عنوان دومین بازار بزرگ تسلا شناخته می‌شود.
ماسک تسلا را به چین متکی کرده و حاکمان چین از این مسئله باخبرند. مسئله تأسف‌برانگیزی که برای ماسک وجود دارد، این است که پکن با دیگر شرکت پرآوازه او، اسپیس ایکس، اختلافات بسیاری دارد. اول آن‌که اسپیس ایکس یکی از موانع چین برای فرستادن انسان به ماه قبل از سفر مجدد آمریکا به ماه است، زیرا پرتابگر استارشیپ ماسک به آمریکا کمک می‌کند که زودتر از بقیه روی ماه پایگاه بسازد. از این گذشته، اسپیس ایکس جزو پیمانکاران دفاعی بزرگ آمریکا است و مهمتر آن‌که صورت فلکی ماهواره استارلینک را در مدار پایینی زمین اداره می‌کند.
استارلینک تا ماه گذشته ۵۸۰۰ ماهواره عملیاتی داشت که دور زمین می‌چرخیدند. این رقم خیره‌کننده ۶۰ درصد از تمام ماهواره‌های فعال دنیا را شامل می‌شود. ماسک قصد دارد صورت فلکی خود را با ۳۰هزار ماهواره توسعه دهد و شاید اکنون به عدد ۴۲هزار ماهواره فکر کند. چین می‌داند که بدون پرتاب چند موشک هسته‌ای به فضا نمی‌تواند همه این ماهواره‌ها را ساقط کند و این یعنی ارتش آمریکا به‌طور حتم در زمان جنگ به فضا دسترسی خواهد داشت.
ویلیام پسک که ستون‌نویس کهنه‌کار فوربز از توکیو است در رابطه با سفر ماسک به پکن می‌پرسد: «آیا ساخت تسلاهای بیشتر در چین باعث به خطر افتادن قراردادهای اسپیس ایکس با نهادهای دولتی آمریکا خواهد شد؟»
او این پرسش را بی‌دلیل مطرح نمی‌کند. واشینگتن اگزمینر در سال ۲۰۲۰ گزارش داد که کوری گاردنر، سناتور جمهوری‌خواه کلرادو، که در آن مقطع ریاست کمیته فرعی روابط خارجی سنا در امور آسیای شرقی را برعهده داشت، و کارکنان سنا در حال بررسی این موضوع بودند که «آیا قراردادهای اسپیس ایکس با ناسا به دلیل حمایت مالی چین از شرکت خودروسازی الکتریکی تسلا به خطرات بالقوه امنیت ملی دامن می‌زند یا خیر.»
یکی از دستیاران جمهوری‌خواه کنگره در مذاکرات مربوط به قوانین حاکم بر این شرکت فضایی به اگزمینر گفت: «چه چیزی مانع از این می‌شود که چینی‌ها سراغ ماسک نروند و نگویند که «ما اعتبار شما را از بین می‌بریم، مگر اینکه چند امتیاز به ما بدهید؟ هیچ تضمینی غیر از خوش‌رفتاری ماسک وجود ندارد که مانع از این امر شود.»
بلین هولت، سرتیپ بازنشسته نیروی هوایی آمریکا و کارآفرین فناوری، در گفت‌و‌گو با گیتستون پرسید: «چطور ممکن است که رهبری ارشد آمریکا در حیطه نوآوری فناورانه به خطرات ارتباط نزدیک و درهم‌تنیده با حزب کمونیست چین واقف نباشد؟ براساس قرارداد جدید ماسک، تحقق اهداف تسلا مستلزم تأیید حزب کمونیست چین خواهد بود. ماسک نیز باید منتظر تقاضای چین برای فناوری و انتقال داده‌ها از جمله پرتابگرهای فوق سنگین استارلینک و اسپیس ایکس باشد.»
ریچارد فیشر، از مرکز راهبرد و ارزیابی بین‌المللی، به گیتستون گفت: «چین در ۲۸ آوریل تصمیم گرفت به تسلا اجازه دهد که از نقشه‌برداری و ناوبری دقیق بایدو برای راه‌اندازی نرم‌افزار تماماً خودران خود استفاده کند و در بازار رقابتی چین باقی بماند. این تصمیم از این جهت اتخاذ شد که اهرم فشاری روی ماسک بگذارند. در عین‌حال، رابطه تسلا با بایدو به حیطه داده‌های بزرگ کشیده می‌شود. تسلا درعمل به بایدو کمک می‌کند تا بلندپروازی‌های خود را در حیطه هوش مصنوعی دنبال کند که می‌تواند در حیطه نظامی به نفع ارتش آزادی‌بخش خلق باشد.
نگرانی‌های گاردینر شدت بیشتری گرفته است. هولت می‌پرسد: «اکنون که حزب کمونیست چین طبق راهنمای باج‌گیری شرکتی خود عمل می‌کند، آیا کنگره نگاه خود را به سمتی دیگر معطوف می‌کند و امنیت بقیه را به خطر می‌اندازد؟»
لی کیانگ، نخست‌وزیر چین، در ۲۸ آوریل به ماسک گفت: «تو مرا داری و من هم تو را.»
این کلمات که ظاهراً برای نشان دادن دوستی بین تسلا و چین بیان شده‌اند، در واقع هشدارآمیز هستند.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
