همزمان با فرا رسیدن سال نوی میلادی, نمایندگان مجلس چین یک قانون ظاهراً «ضد تروریسم» را به تصویب رساندند که در دو حوزه «تامین امنیت داخلی» و «تثبیت امنیت بین المللی» تنظیم شده است. تصویب این قانون با اعتراض نهادهای حامی حقوق بشر و نیز دولت آمریکا روبرو شده است. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که قانون ضد تروریسم چین، منجر به محدودیت های بیشتر بر آزادی بیان، انجمنها، تجمع مسالمت آمیز و آزادی دینی در چین خواهد شد. او حتی اعلام کرد که این قانون میتواند از شرکتهای فناوری بخواهد که اطلاعات حساس را تحویل دولت بدهند.
چین بعد از حملات تروریستی ۱۳ نوامبر در پاریس در پاسخ به حمایت جهانی «مبارزه با تروریسم»، سرکوب اقلیت مسلمان اویغور در استان «سینکیانگ» (ترکستان شرقی) را افزایش داد. بعد از حملات پاریس، «شینهوا»، خبرگزاری دولتی چین، به نقل از «وانگ یی»، دیپلمات چینی، گزارش داد: «سرکوب نیروهای تروریستی ترکستان شرقی باید تبدیل به یکیاز هدفهای مهم مبارزه با تروریسم شود». سین کیانگ منطقهای کوهستانی-بیابانی در شمال غرب چین است و در زبان چینی به معنای «سرزمین نو» است؛ اما خود اویغورها ترجیح میدهند از این ایالت بهعنوان اویغورستان یا ترکستان شرقی یاد کنند.
اما سابقه سرکوب در چین به بهانه نبرد با تروریسم به زمان رویداد یازده سپتامبر برمیگردد. رویدادی که برای چین دستاویزی شد تا سرکوب مسلمانان «اویغور» ساکن ایالت «سین کیانگ» را شدت بخشد. «ربیا کادیر»، رئیس کنگره جهانی اویغور، میگوید مقامات چین به بهانه واقعه یازدهم سپتامبر تمام اختلافات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اویغور را سرکوب کردند و بروز هرگونه خشونت در منطقه را به سه گروه تروریستها، جداییطلبان و مذهبیون افراطی نسبت میدهند.
بیبیسی نیز با اشاره به گزارشهای سازمانهای حامی حقوق بشر به استفاده فرصتطلبانه چین از فضای ایجادشده پس از یازدهم سپتامبر اشاره میکند. «علیم سیتوف»، دبیرکل انجمن اویغورهای آمریکا، در اینباره میگوید دولت پکن پس از حملات تروریستی سال ٢٠٠١ به آمریکا، اویغورها را تروریستهای چین توصیف کرده است. با این اوصاف، به هر فردی که به دلیل مخالفت با دولت چین دستگیر یا حتی اعدام شود، برچسب تروریست یا بنیادگرای اسلامی زده میشود.
به گفته فصلنامه «آسیای مرکزی و قفقاز»، با تغییر چشمانداز امنیتی جهان پس از حوادث ١١ سپتامبر و حضور نظامی آمریکا در آسیای مرکزی، بر اهمیت استراتژیک این منطقه برای چین افزوده شد. جلب موافقت چین از سوی آمریکا برای مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی و متعاقب آن حضور نظامی آمریکا در پایگاه نظامی «مناس» قرقیزستان و «خانآب» ازبکستان، موجب ایجاد نوعی منافع مشترک برای چین و آمریکا به طور موقت شد. ایالاتمتحده آمریکا پس از حملات ١١ سپتامبر، برای جلب حمایت چین در جنگ علیه تروریسم، جنبش اسلامی شرق ترکستان را به فهرست سازمانهای تروریستی وارد کرد. در نتیجه این تصمیم، چین برای برخوردهای خشونتبار با اقلیت مسلمان دلیل در خور توجهی یافت.
سینکیانگ، خانه حدود بیست و دو میلیون نفر و همچنین سیزده گروه مهم قومی است. نزدیک به نیمی از آنها اویغور هستند که مذهب اصلی آنها اسلام است. مسلمانان اویغور در گستره هزار رنگ چین، اقلیتی مهجور و مظلوم واقع شدهاند. امروزه در کنار مشکلات امنیتی، در اثر سیاستهای استبدادی حزب کمونیست چین، مردم سین کیانگ به لحاظ اقتصادی زندگی سختی را میگذرانند. سیاستهای حکومت در این استان باعث سیطره اقتصادی چینیهای نژاد هان، که اکثریت جمعیت این کشور را تشکیل میدهند، بر مسلمانان و در نتیجه فقر و محرومیت مسلمانان شده است. درحالیکه چینیهای هان از بیشترین تسهیلات دولتی برخوردارند و از سرمایهگذاریهای دولتی بهره میبرند، مسلمانان سین کیانگ در سرزمین مادری خود مانند بیگانگان زندگی میکنند و دولت چین را به تلاش برای نابودی آیین و فرهنگ خود متهم میکنند.
به گزارش دیدهبان حقوق بشر، «حزب کمونیست چین، یک سیستم نظارتی چند لایه دارد که هر نوع فعالیت مذهبی در میان اویغورهای سینکیانگ را سرکوب میکند.» در سالهای اخیر، حزب کمونیست، ریش بلند و حجاب اسلامی را در این منطقه ممنوع کرده است. همچنین مانع مسلمانان از برگزاری جشنهای ماه رمضان شدهاند و در یک مورد حتی جشنواره آبجو در این استان برگزار کرده است.
سرکوب حزب کمونیست چین در این منطقه، با چندین تظاهرات و آشوب همراه بوده است که مهم ترین آن تظاهرات سال ۲۰۰۹ در شهر «اورومچی»، مرکز استان سینکیانگ بوده که پلیس به سمت تظاهرکنندگان شلیک کرده است. منابع حزب کمونیست چین میگویند که ۱۹۷ نفر در این جریان کشته شدهاند؛ در حالی که کنگره جهانی اویغورها ، شمار کشتهشدگان را نزدیک به ۶۰۰ نفر اعلام کرده است. آشوبهای مشابهی نیز در سالهای۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ روی داده است. در گزارش کنگره آمده است، «چین همواره به چنین حوادثی بهعنوان اقدامات تروریستی مینگرد. بدون شک برخیاز آنها اینگونه هستند؛ اما در بیشتر موارد برای افراد خارج از چین تقریباً غیرممکن است که بتوانند صحت اینگونه حوادثی که ازنظر چین «تروریستی» است، بررسی کنند.»
