سی سال پس از فاجعه اتمی چرنوبیل، بستگان قربانیان این حادثه در کیف، پایتخت اوکراین روز سهشنبه ۲۶ آوریل، طی مراسمی با روشن کردن شمع و اهدای گل یاد قربانیان را گرامی داشتند. این مراسم در کلیسای سنتمایکل برگزار شد و ناقوس کلیسا سی بار به نشانه سیامین سالگرد این حادثه به صدا درآمد. در این مراسم برخی از کارکنان سابق نیروگاه چرنوبیل و افرادی که برای پاکسازی بعد از حادثه به آنجا رفتند حضور داشتند.
سی سال پیش در نخستین ساعات ۲۶ آوریل ۱۹۸۶، انفجار در راکتور شماره چهار نیروگاه هستهای چرونوبیل باعث پخش مواد رادیواکتیو و گسترش ابرهای مرگبار حاوی مواد اتمی شد که تا مناطق وسیعی در اروپا مرکزی و شمالی هم رسید.
هرچند که گزارش سازمان ملل متحد از مرگ دست کم چهار هزار نفر در اثر این حادثه خبر میدهد اما کارشناسان قربانیان این فاجعه را دهها هزار نفر برآورد میکنند. گروه صلح سبز معتقد است که این تراژدی دویست هزار مرگ در پی داشته است و مناطق وسیعی در اروپا به مواد رادیو اکتیو آلوده شده است. به گفته سازمان بهداشت جهانی نیز حدود ۲۲ هزار نفر از کارگرانی که در سالهای اخیر در ارتباط مستقیم با نیروگاه اتمی بودهاند، جان باخته یا در سالهای آتی جان خواهند باخت.
اما در این میان پنهانکاری بیشرمانه مقامات حزب کمونیست شوروی کمتر نقل قول شده است. بیبیسی میگوید ۴٨ ساعت پس انفجار، نخستین گزارش توسط مرکز تشعشعسنجی سوئد انتشار یافت که از افزایش قابل توجه در میزان تشعشات اتمی در محیط خبر میداد. با این همه، سانسور رایج در شوروی تحت حاکمیت کمونیسم مانع از اطلاعرسانی به شهروندان میشد و تنها برخی مردم محلی از طریق گوش دادن به اخبار رادیوهای خارجی، که به خاطر پارازیت به دشواری شنیده میشد، جسته و گریختهای از آن خبر یافته بودند.
از آنجا که حکومت کمونیستی شوروی نگران تاثیر تبلیغاتی منفی این فاجعه بر وجهه جهانی خود بود، مقامات و رسانههای تحت کنترل خود را برای چند هفته از انتشار خبر انفجار در چرنوبیل منع کرد. در حالی که آثار تشعشات ناشی از آن سه چهارم خاک اروپا را تحت تاثیر قرار داده بود، این رسانهها با دروغ خواندن گزارشهای رسانههای غربی، «دشمن» را متهم میکردند که درصدد ضربه زدن به اعتبار و ناچیز جلوه داده توانایی علمی و فنی شوروی است! تنها در روز ١۴ می، یعنی نزدیک سه هفته بعد بود که میخائیل گورباچف، دبیرکل وقت حزب کمونیست شوروی رسماً اعلام کرد که چنین انفجاری روی داده است.
رویترز به نقل از وزیر طبیعت اوکرایین «حنا فرونسکا» نوشته است که «انسان هرگز نمیتواند در این مناطق زندگی کند. ناممکن است. حتی در ۲۴ هزار سال آینده» مناطق وسیعی اطراف این نیروگاه که اکنون بخشی از اوکرایین و بلاروس است، به دلیل تشعشعات رادیواکتیو خالی از سکنه است. در عوض، خانهها و ساختمانها محل زندگی گرگها، پرندهها و دیگر حیوانات شدهاند. هرچند که جانوران در منطقه درحال زندگیاند اما «تیموسی موسه»، یک زیستشناس که سالها به نمونهبرداری از اطراف چرنوبیل و فوکوشیما مشغول بوده میگوید: «بسیاری از مناطق، قرنها و حتی هزاران سال سمی باقی میمانند.» آزمایش حیوانات اطراف نیروگاه چرنوبیل نشان میدهد که تومور و آب مروارید بین آنها افزایش یافته و همچنان دستگاههای عصبی از جمله مغز آنها کوچکتر شده است. همچنین مشخص شده که عمر آنان کوتاه تر از حالت معمول است.
در مارس ۲۰۱۶، «سویتلانا الکسوویچ» برنده جایزه نوبل اهل بلاروس به دویچهوله گفت که «تمام دوستان من که در ده سال گذشته مردهاند، به سرطان مبتلا بودند و حتی یک روز نشد که بشنوم کسی از بیماری دیگری درگذشته است.»
شهر «پریپیات» در مجاورت نیروگاه چرنوبیل به طور کلی متروک شده است. روز بعد از انفجار، مقامات دولتی دستور تخلیه بیش از چهل هزار تن از ساکنان شهرک پیرپیات را صادر کردند. اما طی هفتههای بعد، ناگزیر شدند یکصد و شانزده هزار نفر از کسانی را که تا شعاع سی کیلومتری محل انفجار زندگی میکردند به مکانهای دیگر منتقل کنند.
انفجار چرنوبیل اعتماد نسبت به انرژی اتمی به عنوان منبع اصلی انرژی در آینده را دستخوش تردید کرد و منتقدان گفتند که هنوز فناوری کاربرد انرژی اتمی به حدی نرسیده که بتوان مانع از خطرات اینگونه تاسیسات برای محیط زیست شد.