وقتی بچه ها کوچک هستند مرتب با یکدیگر دعوا می کنند؛ این کشمکش های گاهی کلامی و گاهی هم جسمی است و می تواند حتی به کتک کاری با یکدیگر نیز منجر شود. در این گونه مواقع معمولا والدین بدون توجه به مساله مورد کشمکش و جدل، صرفا در تلاش برای آرام کردن آنها از طریق دفاع از فرزند کوچکتر یا ناتوان تر می باشند. اما آیا این روش درست است؟ در اینجا به چند نکته مهم که والدین در این خصوص باید به آنها توجه داشته باشند اشاره می کنیم:
- ابتدا بدانید وجود کمی اختلاف و تضاد بین بچه ها امری طبیعی است. یادگیری و الگوبرداری از دیگران، تفاوت در نیازها، تبعیض ها، اختلاف سلیقه، تفاوت های جنسیتی و سنی، و تفاوت های تربیتی وغیره از جمله عوامل ایجاد کننده آن هستند.
- به کودکان خود همدلی و محبت به یکدیگر را در مواقع دیگر بیاموزید. نقش ما به عنوان والدین صرفا آرام کردن مساله در مواقع تنش نیست، بچه ها نیاز به آموزش در چگونگی رفتار با یکدیگر را دارند. در مواقع دیگر در مورد اینکه در مسائل مختلف خودشان یا خواهر و برادرشان چگونه احساس می کنند صحبت کنید و در مورد اینکه چطور می توانند باعث ایجاد احساس خوبی در دیگران شوند با هم گفتگو کنید.
- از آنجایی که بچه ها بسیاری از رفتارها را از طریق الگو برداری یاد می گیرند توجه کنید از چه کسانی الگو گرفته اند. برخی والدین با یکدیگر مرتب بحث و جدل دارند و بچه ها در حال یادگیری این رفتارها از طریق مشاهده هستند.
- سعی کنید فیلم ها یا بازی های کامپیوتری که حاوی رفتارهای خشن هستند را در اختیار آنان قرار ندهید.
- موقع دعوای بچه ها، صرفا بخاطر آرام کردن فوری آنها، غیر منصفانه فکر و عمل نکنید و بلافاصله در جدل آنها اگر مساله جسمی پیش نیامده است، دخالت جدی و فوری نکنید.
- توجه به هر دو یا همه افراد داخل دعوا داشته باشید نه اینکه فقط توجه تان روی حمایت و رسیدگی به یکی از بچه ها باشد. به این شکل بچه ها دیگر احساس تبعیض و غیر منصفانه بودن نمی کنند و شما هم می توانید دلیل کارتان را توضیح دهید. در این رابطه می توانید به تفاوت نیازهای بچه ها در سنین مختلف اشاره داشته و به آنان یادآوری کنید.
- به بچه ها اجازه صحبت درباره احساساتشان بدهید و به آنها گوش دهید.
- آنها را به همکاری دعوت کنید و سعی نکنید که نشان دهید دارید به طور یکسان با آنها رفتار می کنید، به این صورت آنها مرتب در حال مقایسه رفتار شما با بچه ها خواهند شد. شما می توانید بجای اینکه بگویید من به طور برابر و مساوی این میوه را بین شما تقسیم کردم- در صورتی که بچه های شما در یک سن نیستند و نیاز به غذای آنها می تواند یکسان نباشد- به هر کدام بگویید: می خواهید یک خوشه انگور بهت بدم یا کمی. بچه ها به این صورت یاد می گیرند به اندازه نیاز هر کس به آنها توجه می شود و همه بچه ها مورد توجه و رسیدگی قرار دارند.
- گاهی اوقات کل اعضای خانواده جمع شوید و در مورد راه کارهای جلوگیری از این مشکلات با هم بحث و گفتگو کنید.
- به آنها یاد بدهیم در این گونه مواقع چطور می توانند آرام شوند؛ مثلا می توانند محیط تنش را ترک کنند و به اتاق خود بروند، آب بنوشند و چند تنفس عمیق بکشند، در صورتی که سنشان پایین نیست می توانند به هوای آزاد رفته و قدم بزنند، خشمشان را روی کاغذی نوشته و آن را پاره کنند…
- از آنجا که بسیاری از دعواهای بچه ها ناشی از حسادتشان به یکدیگر است، در مواقع مختلف به آنها نشان دهید که همه آنها را دوست دارید منتهی بدلیل نیاز یا شرایط سنی نوع نشان دادن علاقه تان متفاوت است.
- به نیروی خود به عنوان یک والد ایمان داشته باشید و این فکر را نداشته باشید که نمی توانید از عهده این مساله بر بیایید یا فکر نکنید از شما کاری بر نمی آید مطمئن باشید می توانید این مساله را کنترل کنید.
- چنانچه دعوای انها فیزیکی باشد بلافاصله انها را متوقف و جدا سازید و در این مورد بدون خشونت ولی جدی برخورد کنید و با هر کدام از انها جدا صحبت کنید تا بچه ها بفهمند در این مورد هر دو طرف باید تغییراتی در رفتار خود بدهند.
- گاهی خستگی یا نبود برنامه های مفرح و ورزشی منجر به این کشمکش ها می شود پس از خودتان بپرسید و ببینید دلیل این جدل ها چیست و شما چطور می توانید از انها پیشگیری کنید.
* دکترمعصومه خسروی دارای دکترای تخصصی در روانشناسی تربیتی، استادیار دانشگاه، با ۱۵ سال سابقه تدریس، تحقیق، تالیف و مشاوره در زمینههای تربیتی و آموزشی
