به اعتقاد تحلیلگران، برکناری دو فرمانده ارشد که نظارت بر زرادخانه هستهای چین را برعهده داشتند، شکافهای جدی در رژیم کمونیستی چین به رهبری شی جینپینگ را نمایان کرده و به مدرنسازی نظامی ارتش این کشور آسیب میرساند.
هفته گذشته، ژنرال لی یوچائو، فرمانده نیروی موشکی ارتش آزادیبخش خلق چین، و شو ژونگبو، کمیسر سیاسی و دومین فرمانده این نیرو، پس از اینکه ماهها از انظار عمومی دور بودند، از مسئولیتهای خود برکنار شدند. دلیل اخراج آنها و محل حضور فعلی آنها نامعلوم است.
ناپدید شدن ژنرال لی و شو ژونگبو در کنار تعدادی از فرماندهان دیگر نیروی موشکی که در ماههای اخیر ناپدید شدهاند و احتمالاً تحت تحقیقات قرار گرفتهاند، به معنای شروع پاکسازی کامل مدیران ارشد این نیرو است.
بر اساس گزارشهای منتشر شده سرهنگ لیو گوانگبین، معاون فرمانده نیروی موشکی، و سرهنگ زانگ ژنژونگ، معاون اسبق فرمانده نیروی موشکی ناپدید شدهاند و سرهنگ وو گوهوا، ۶۶ساله، معاون سابق فرمانده این نیرو نیز به طرز مشکوکی در گذشته است و بسیاری بر این باورند که دلیل این پاکسازی فساد یا افشای اسرار نظامی بوده است.
ژنرال وو تنها مقام نظامی بلندپایهای نبود که در اوایل سال جاری درگذشت اما رژیم چین با تأخیر مرگ او را تایید کرد.
خبرگزاری چینی شین هوا در ۲۷ ژوئیه گزارش داد که ژنرال وانگ شائوجون، ۶۷ساله، رئیس سابق اداره گارد مرکزی در ۲۶ آوریل بر اثر یک بیماری نامشخص در پکن درگذشته است. این خبر با سه ماه تأخیر منتشر شده است.
ژنرال وانگ قبلاً به عنوان محافظ ارشد شی جین پینگ، رهبر چین و دیگر اعضای عالیرتبه حزب کمونیست چین خدمت کرده بود.
نیشاکانت اوجه، یک تحلیلگر ژئوپلیتیک مستقر در هند، اعتقاد دارد که پاکسازی کل فرماندهی نیروی موشکی به یک عملیات سختگیرانه علیه فساد مرتبط است.
آقای اوجه به اپک تایمز گفت: «نیروی موشکی ممکن است در رسیدن به اهداف سطح بالا شکست خورده باشد.»
روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست، به نقل از منابع ناشناس، گفت که چندین ژنرال ارشد نیروی موشکی ارتش آزادیبخش از جمله فرمانده کنونی این نیرو، لی یوچائو، و معاونان آن زانگ ژنژونگ و لیو گوانگبین، مدتها با اتهاماتی در مورد فساد تحت بازجویی قرار گرفته بودند.
برخی تحلیلگران خاطرنشان کردهاند که جایگزینی فرماندهی نیروی موشکی توسط آقای شی، اندکی پس از شورش واگنر روسی در اواخر ژوئن، علیه رئیس جمهور ولادیمیر پوتین اتفاق افتاد.
فرانک لهبرگر، تحلیلگر امور چین، پوتین را دوست نزدیک شی جین پینگ خواند و گفت که اعتقاد بر این است که شورش روسیه رهبر چین را تا حد زیادی تکان داده است.
هر چند که این موضوع تایید نشده است، اما آقای لهبرگر خاطرنشان کرد که «زمانبندی عجیب و عجلهای که برای جایگزینی فرماندهان ارتش آزادیبخش خلق چین انجام شد» به این گمانهزنی دامن میزند، بهویژه با در نظر گرفتن اینکه آقای شی احتمالاً در دوران تصدی خود با تهدیدهای کودتا مواجه شده است.
آقای لهبرگر همچنین اظهار داشت که پیامهای اخیر حزب کمونیست چین که متوجه ارتش آزادیبخش خلق چین بوده، علل پاکسازی در این نیرو را نشان میدهند.
به گفته او، سخنرانیهای شی از ۲۴ ژوئیه به بعد و مقالات مختلف منتشر شده در رسانههای دولتی حزب کمونیست چین، چهار مشکل اصلی در نیروی نظامی را برجسته کردهاند.
به اعتقاد این کارشناس امور چین، این مشکلات «عدم اخلاق در ارتش، عدم نظارت بر ارتش، تشکیل گروههای داخلی در نیروی نظامی و افشای اسرار نظامی» بودند.
به گفته این تحلیلگر دو عامل اول میتوانند به فساد و انواع مختلف نقض اخلاقی مرتبط شوند، اما دو عامل دیگر تخلفات جدی و سیاسی هستند که تهدیدهای مستقیم و خیانتآمیز محسوب شده که مستقیماً بقای حکومت حزب کمونیست چین و شخص شی را تهدید میکنند.
آقای لهبرگر افزود: «این چهار نکته تأیید میکنند که این اتفاق تنها به دلیل فساد یا زیر پا گذاشتن مسائل اخلاقی نیست، بلکه وضعیت شی به عنوان رهبر استبدادی چین نیز تهدید شده است.»
به گفته آقای لهبرگر، تغییر گسترده نیروهایی که آقای شی شخصاً ایجاد کرد، نشان میدهد که اصلاحات ارتش رهبر چین که در سال ۲۰۱۵ آغاز شد، با مشکلات جدی و بیسابقهای مواجه است.
او ادامه داد که «شی جیپینگ به جز چند نفر از افسران برجسته نیروی نظامی که برای دههها با آنها آشنایی دارد به هیچ کدام از افسران ارتش اعتماد ندارد و به وضوح روشن است که هنگام دیدار با افسران نظامی یا سربازان عادی، حس ناخوشایندی دارد.»
شی جینپینگ در دسامبر ۲۰۱۵ همزمان نیروی موشکی و نیروی پشتیبانی استراتژیک ارتش آزادیبخش خلق چین که مسئولیتهایی مانند جنگ روانی، سایبری و اطلاعاتی را برعهده دارند را ایجاد کرد.