نویسنده: میلتون ازراتی
فشار تعرفه‌ای دونالد ترامپ در قبال چین به‌طور موقت متوقف شده است، اما پکن به آسیب‌پذیریِ اقتصاد خود در جنگ تجاری با آمریکا واقف است. چین در تلاش برای پر کردن جای خالی روابط خود با آمریکا، کارزاری جهانی به راه انداخته که مهم‌ترین بخش آن بر حیاط خلوت واشینگتن، یعنی آمریکای لاتین، تمرکز دارد.
پکن با تمرکز بر تجارت با کشورهای آمریکای لاتین اقدام به برگزاری نشست‌های مجمع چین-سلاک کرده است. پکن این مجمع را در سال ۲۰۱۵ تأسیس کرد. در نشست اخیر چین-سلاک که در اوایل ماه مه در پکن برگزار شد، شی جین‌پینگ، رهبر حزب کمونیست چین، به نمایندگان ۳۰ کشور حاضر یادآور شد که حجم تجارت چین و کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب از زمان تأسیس این مجمع تا سال ۲۰۲۴ به ۵۱۵ میلیارد دلار رسیده است. این عدد هنوز از تجارت چین و آمریکا کمتر است، اما به هیچ‌وجه ناچیز شمرده نمی‌شود.
شی همچنین از ابتکار کمربند و جاده چین (که به‌عنوان «یک کمربند، یک جاده» هم شناخته می‌شود) تمجید کرد و وعده داد که ۶۶ میلیارد یوآن (حدود ۹.۲ میلیارد دلار) تسهیلات برای سرمایه‌گذاری‌های جدید در حوزه زیرساخت اختصاص خواهد داد که برای کشورهای نه‌چندان توسعه‌یافته آمریکای لاتین و کارائیب بسیار جذاب است. پیشنهاد اخیر در مقایسه با تعهدات چین در سال ۲۰۱۵ به کمتر از نصف رسیده که از وجود مشکلات جدی اقتصادی در چین حکایت دارد.
اعطای تسهیلات و جذاب جلوه دادن ابتکار کمربند و جاده تنها بخشی از رویکرد شی جین‌پینگ در این نشست بود. او به برزیل و کلمبیا وعده داد که چین حجم خرید کالاهای صادراتی آن‌ها را افزایش خواهد داد و شرکت‌های دولتی و خصوصی چینی را به سرمایه‌گذاری بیشتر در این‌دو کشور ترغیب خواهد کرد. برزیل به‌ویژه از این وعده استقبال کرد. لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، این کشور را در موقعیتی قرار داده که درصورت وقوع جنگ تجاری آمریکا و چین و کاهش واردات محصولات کشاورزی از ایالات متحده، برزیل بتواند نیاز چین را به محصولات کشاورزی تأمین کند.
شی در تلاش برای گسترش روابط تجاری با کشورهای آمریکای لاتین اعلام کرد که چین به مدت یک سال امکان ورود بدون ویزا را برای شهروندان پنج کشور آمریکای لاتین، یعنی آرژانتین، برزیل، شیلی، پرو و اروگوئه فراهم خواهد کرد؛ کشورهایی که بی‌دلیل انتخاب نشده‌اند، چراکه همگی جزو صادرکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی هستند.
شی بی‌تردید از اعلام این خبر خرسند بود که کلمبیا برنامه همکاری مشترک با ابتکار کمربند و جاده را امضا کرده است. لائورا سارابیا، وزیر امور خارجه کلمبیا، این تصمیم را در جملاتی تحسین‌آمیز «جسورانه‌ترین اقدام این کشور در چند دهه اخیر» دانست. چین بعد از آمریکا دومین شریک تجاری بزرگ کلمبیا به شمار می‌رود و در تأمین کالاهای وارداتی این کشور جای آمریکا را گرفته است.
بیش از ۲۰ کشور آمریکای لاتین در بین ۱۵۰ کشور جهان که در ابتکار کمربند و جاده چین مشارکت دارند، به چشم می‌خورند. با این‌حال، مشارکت کلمبیا برای پکن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا پاناما اخیراً اعلام کرده که با پایان یافتن دوره عضویت این کشور در حدود دو سال آینده از این برنامه خارج می‌شود. پکن این تصمیم را نتیجه فشارهای واشینگتن می‌داند، اما این اقدام مشابه تصمیم دیگر کشورهایی است که متوجه شده‌اند مشارکت در ابتکار کمربند و جاده شامل شروط و تعهداتی است که می‌تواند برای آن‌ها دردسرساز شود.
این نشست‌ها می‌توانستند دستاوردی دیپلماتیک برای پکن باشند. وضعیت تجاری همچنان بلاتکلیف است و کشورهای آمریکای لاتین و حوزه دریای کارائیب نمی‌توانند جای تجارت با آمریکا را بگیرند. با این‌حال، به نظر می‌رسد که چین اقداماتی را برای کاهش وابستگی خود به آمریکا در دستور کار قرار داده تا درصورت لزوم دست به کار شود. دولت ترامپ تاکنون واکنشی نسبت به اقدامات چین یا کشورهای حاضر در مجمع چین-سلاک نشان نداده است.
اگر صرفاً از منظر اقتصادی به اوضاع بنگریم، خبری از دستاورد و پیروزی نیست. پیشنهادات شی برای اقتصاد ناتوانِ چین که تاب تحمل هیچ هزینه‌ای را ندارد، گران تمام می‌شوند. حتی اگر خوش‌بینانه‌ترین حالت را برای پکن در نظر بگیریم، این مجمع به زحمت می‌تواند کشورهای آمریکای لاتین را به چین متعهد کند. داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل، حتی در پکن نیز تمام تلاش خود را به کار گرفت تا به همتایان خود بگوید که از اتکا به دیگر کشورها از جمله چین اجتناب کنند.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
درباره نویسنده: میلتون ازراتی کمک‌ویراستار نشریه نشنال اینترست، زیرمجموعه مرکز مطالعات سرمایه انسانی دانشگاه بوفالو، و اقتصاددان ارشد شرکت ارتباطاتی وستد در نیویورک است. او پیش از حضور در وستد به‌عنوان استراتژیست بازار و اقتصاددان ارشد برای لرد، ابت و شرکا کار می‌کرد. ازراتی اغلب برای سیتی ژورنال و به‌طور مرتب برای مجله فوربز مقاله می‌نویسد. «سی فردا: سه دهه آتی جهانی‌شدن، جمعیت‌شناسی و چگونه زندگی خواهیم کرد» آخرین کتاب اوست.
