پس از گذشت حدود دو دهه که موضوع سهمیه‌بندی سوخت در ایران مطرح شده قیمت حامل‌های انرژی به یکی از مباحث چالشی اقتصادی تبدیل شده است. درحالی که ایران از نظر ذخایر نفتی سومین و از نظر ذخایر گازی دومین رتبه در جهان را دارد، مردم ایران به جای داشتن احساس رفاه با کمبود انرژی مواجه بوده‌اند که این بحران خود را به شکل قطع برنامه‌ریزی شده برق، قطع گاز و کمبود بنزین در جایگاه‌های عرضه سوخت و همینطور تورم‌های ثانویه ناشی از افزایش قیمت سوخت خود را نشان می‌دهد.
فاینشیال تایمز در گزارشی ضمن اشاره به بحران سوخت در ایران می‌نویسد که در تابستان، جایگاه‌های سوخت در برخی از مناطق شمالی کشور که جزو مقاصد محبوب گردشگران است، خالی از سوخت بود و رانندگان ساعت‌ها در صف ماندند. حالا قطعی برق روزانه به مدت دو ساعت آن هم درست همزمان با شروع سرمای زمستان صورت می‌گیرد. این روزنامه بریتانیایی می‌افزاید سرمایه‌گذاری ناکافی در زیرساخت‌ها که با تحریم‌های ایالات متحده تشدید شده و همچنین سوءمدیریت و همینطور ارائه یارانه‌های هنگفت دولتی که مصرف سوخت بالا را تشویق می‌کند باعث شده ایران با کمبود برق، گاز و بنزین مواجه شود.
ایرانی‌ها برای هر لیتر بنزین در پمپ بنزین کمتر از سه سنت آمریکا پرداخت می‌کنند که این باعث شده ایران در کنار لیبی و ونزوئلا ارزان‌ترین نرخ بنزین در دنیا را داشته باشد.
بنابر گزارش صندوق بین المللی پول، ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۶۳ میلیارد دلار یارانه انرژی آشکار و پنهان هزینه کرده است که بیش از ۲۷ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می‌دهد که در مقایسه با دیگر کشورهای دنیا بالاترین میزان ممکن است. آژانس بین‌المللی انرژی نیز اعلام کرده است که ایران با پرداخت سالانه ۱۲۷ میلیارد دلار یارانه انرژی، بزرگترین پرداخت‌کننده یارانه انرژی است.
بحران فوق باعث شده است که در سطوح مختلف، دولت صحبت از نیاز به گران‌کردن قیمت سوخت واقدام به زمینه‌سازی برای افزایش قیمت سوخت کند. رئیس جمهور ایران در هنگام ارائه اولین لایحه بودجه خود ضمن ابراز نگرانی نسبت به ناترازی انرژی در کشور گفت «هیچ منطقی وجود ندارد که بنزین را با دلار آزاد بخریم و با سوبسید به مردم بفروشیم.» و در یک کنفرانس خبری نیز «یارانه‌های غیر منطقی» بنزین را در شرایطی که «پول کافی برای تهیه مواد غذایی و دارو نداریم» زیر سوال برد.
جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون تلفیق بودجه در مجلس نیز گفته است افزایش قیمت بنزین می‌تواند به تشدید نارضایتی عمومی و افزایش فشار بر خانوار‌ها منجر شود و بر این اساس، باید به دنبال راهکار‌های جایگزین در حوزه مدیریت انرژی باشیم.
این نماینده مجلس ضمن بحرانی اعلام کردن وضعیت شریان‌های انرژی کشور در رابطه با دلایل ناترازی انرژی کشور گفت که ناترازی انرژی در کشور به عوامل متعددی بستگی دارد که می‌توان به ضعف زیرساخت‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی و مدیریت ناکارآمد منابع اشاره کرد.
به گفته وزارت نفت ایران، برآوردهای رسمی می‌گوید کشور با کسری روزانه حدود ۲۰ میلیون لیتر بنزین مواجه است و دولت سال گذشته نزدیک به ۲ میلیارد دلار سوخت وارد کرده است. در عین حال روزانه میلیون‌ها لیتر از مرزها به کشورهای همسایه مانند پاکستان و افغانستان قاچاق می‌شود.
گمانه‌زنی‌ها درباره افزایش قریب‌الوقوع قیمت حامل‌ای انرژی در حالی مطرح می‌شود که ترس از وقوع مجدد حوادث پاییز سال ۱۳۹۸ وجود دارد. زمانی که افزایش ناگهانی قیمت بنزین منجر به اعتراضات شدید مردمی در ده‌ها شهر کشور شد که در نهایت برآورد شد در درگیری‌های پیش آمده بین تظاهرکنندگان و نیروهای حکومت حدود ۱۵۰۰ نفر از مردم کشته شدند.
هرچند که بحران انرژی و سوخت در ایران سابقه‌دار است و تبدیل به دردی مزمن شده است، اما امسال درگیری نظامی بین ایران و اسرائیل هم بر آن سایه انداخت. به طوری که رسانهها گزارش کردهاند که در حمله شبانه یک ماه قبل اسرائیل به ایران سامانه‌های دفاعی و پدافندی برخی از تاسیسات مهم انرژی ایران مورد اصابت قرار گرفت.
به گفته سه مقام جمهوری اسلامی و سه مقام ارشد دفاعی اسرائیل سایت‌هایی که توسط اسرائیل هدف قرار گرفتند، شامل پدافند مجتمع پتروشیمی بندر امام خمینی در استان خوزستان و همینطور سامانه‌های پدافندی پالایشگاه میدان گازی تنگ بیجار در استان ایلام نیز شده است. تاسیساتی که برای اقتصاد بیمار ایران که سال‌ها با تحریم‌ها، تورم و سایر مشکلات دست و پنجه نرم کرده حیاتی هستند.
استان خوزستان، در جنوب ایران، میزبان بیشتر میادین نفت و گاز کشور است. مجتمع پتروشیمی بندر امام بزرگترین مجتمع ایران است که سالانه میلیون‌ها تن فرآورده‌های نفتی برای صادرات تولید می‌کند و پالایشگاه آبادان با ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه نفت خام در روز، بزرگترین پالایشگاه نفت ایران در مجاورت خلیج فارس است.
