یک آزمایش بالینی در بیماران مبتلا به سرطان پانکراس نشان داد که افزودن دوز بالای ویتامین ث به فرایند درمان سرطان میتواند احتمال بقا را دوبرابر کند.
سرطان پانکراس که معمولاً در مراحل انتهایی تشخیص داده میشود، پیشآگهی ضعیفی دارد و راه زیادی برای درمان بیماران باقی نمیگذارد؛ بهنحوی که بیشتر بیماران با شیمیدرمانی استاندارد فقط ۸ ماه زنده میمانند.
دکتر جو کالن، نویسنده ارشد مطالعه و استاد جراحی و انکولوژی پرتوی در دانشگاه آیووا، در بیانیهای مطبوعاتی گفت: «وقتی آزمایش را آغاز کردیم، تصور میکردیم که اگر مدت زمان بقا را به ۱۲ ماه برسانیم، موفق شدهایم اما مدت زمان بقا را دوبرابر کردیم و آن را به ۱۶ ماه رساندیم.»
«نتایج بهقدری عالی بودند که توانستیم آزمایش را زودتر متوقف کنیم.»
این مطالعه که در نسخه نوامبر مجله زیستشناسی ردوکس منتشر شد، نشان میدهد که دوز بالای ویتامین ث نهتنها به کند شدن یا حتی از بین بردن سلولهای سرطانی کمک میکند، بلکه میتواند درد جسمانی کسانی را که تحت شیمیدرمانی هستند به حداقل برساند.
تحمل بیشتر و عوارض جانبی کمتر
کارآزمایی فاز دو نشان داد که ۳۴ بیمار مبتلا به سرطان پانکراس متاستاتیک مرحله ۴ که همزمان شیمیدرمانی شدند و دوز بالای ویتامین ث دریافت کردند، بهطور میانگین ۱۶ ماه زنده ماندند که دوبرابر بیشتر از بقای ۸ ماهه بیماران گروهی بود که فقط شیمیدرمانی کردند. جدا از بهبود بقا، بیمارانی که ویتامین ث دریافت کردند با عوارض جانبی کمتری مواجه شدند و توانستند که دورههای درمانی بیشتری را بدون تأخیر یا کاهش دوز به پایان برسانند.
کالن گفت: «این رویکرد نهتنها مدت زمان بقا را افزایش میدهد، بلکه به نظر میرسد که بیماران با این شیوه درمانی احساس بهتری هم دارند.»
فرایند شیمیدرمانی با دو دارو انجام گرفت: جمسیتابین، که روند تقسیم سلولهای سرطانی را مختل میکند، و نب-پکلیتاکسل، که از تکثیر سلولهای سرطانی جلوگیری میکند. این داروها معمولاً برای درمان سرطان پانکراس تجویز میشوند، اما ممکن است باعث تهوع و خستگی شوند و سیستم ایمنی را ضعیف کنند.
براساس این مطالعه، ویتامین ث با کاهش تنش اکسایشی و التهاب ناشی از شیمیدرمانی، از سلولهای سالم در برابر عوارض جانبی محافظت میکند. از اینرو، بیماران در فرایند درمان تحمل بیشتری پیدا میکنند و بیوقفه به درمان ادامه میدهند.
محققان دریافتند بیمارانی که دوز بالای ویتامین ث دریافت کردند، بعد از شیمیدرمانی عوارض جانبی کمتری داشتند. این امر به آنها کمک کرد که درمانشان را بیوقفه ادامه دهند و خطرات مربوط به شیمیدرمانی را به حداقل رساند.
بیش از نیمی از بیماران گروه ویتامین ث از گلبولهای سفید ثابتی برخوردار بودند و دچار تب نشدند. در مقابل، حدود دوسوم از بیماران گروه شیمیدرمانی گلبولهای سفید کمتری داشتند که آنها را در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار میداد. از این گذشته، بیش از ۱۲ درصد از بیماران گروه شیمیدرمانی دچار تب شدند که به پایین بودن سطح گلبولهای سفید نسبت داده میشود و ممکن است باعث بستری شدن بیمار شود. حدود ۹۵ درصد از بیماران گروه ویتامین ث پلاکتهای ثابتی داشتند، اما بیش از ۱۲ درصد از بیماران گروه شیمیدرمانی پلاکتهای کمتری داشتند که خطر خونریزی را افزایش میدهد.
جدا از عوارض جانبی کمتر، بیمارانی که بهصورت وریدی دوز بالای ویتامین ث دریافت کردند، ۲ ماه بیشتر از گروه شیمیدرمانی زنده ماندند و با پیشرفت سرطان نیز مواجه نشدند.
راهحل، تزریق وریدی است
یکی از عوامل مهم در این موفقیت، عملکرد دوز بالای ویتامین ث- که بهصورت وریدی تزریق میشود- در بدن است.
تحقیقات قبلی کالن و تیم او نشان داد که وقتی ویتامین ث بهصورت وریدی وارد بدن میشود، نسبت به وقتی که بهصورت خوراکی مصرف میشود، به حجم بیشتری از خون دسترسی پیدا میکند. غلظت بالاتر ویتامین ث باعث برانگیخته شدن واکنشهای شیمیایی میشود که سلولهای سرطانی را هدف میگیرند، اما عمدتاً کاری با سلولهای سالم ندارند.
به گفته محققان، ویتامین ث وریدی باعث تولید هیدروژن پراکسید در خون میشود که برای سلولهای سرطانی حکم سم را دارد، اما برای سلولهای سالم نسبتاً بیضرر است.
گری بوئتنر، استاد انکولوژی پرتوی در دانشگاه آیووا، در بیانیهای مطبوعاتی با اشاره به تحقیقات قبلی گفت: «سلولهای سرطانی نسبت به سلولهای طبیعی عملکرد ضعیفتری در از بین بردن هیدروژن پراکسید دارند. از اینرو، سلولهای سرطانی با افزایش سطح هیدروژن پراکسید بیشتر در معرض آسیب و نابودی قرار میگیرند.»
بوئتنر افزود که این هدفگیری گزینشی بهدلیل سطح پایین آنزیمی به نام کاتالاز در سلولهای سرطانی رخ میدهد که معمولاً هیدروژن پراکسید را تجزیه میکند. «به همین دلیل است که سطح بسیار بسیار بالای ویتامین ث بر بافت طبیعی تاثیر نمیگذارد، اما به بافت تومور آسیب میرساند.»
کالن در بیانیه مطبوعاتی اخیر خود گفت: «در یکی از کارآزماییهای فاز یک برای سرطان پانکراس، که دوز بالای ویتامین ث وریدی را با پرتودرمانی ترکیب کرده بودیم، هنوز سه بیمار قدیمی داریم که در قید حیات هستند. آنها تا الآن ۹ سال است که زنده هستند که خیلی بیشتر از مدت زمان مرسوم برای زنده ماندن است.»
نقش ویتامین ث در درمان دیگر سرطانها
مطالعه جدید، شواهد فزایندهای را که نشان میدهند دوز بالای ویتامین ث وریدی تکمیلکننده درمان سرطان است، تقویت میکند. تیم دانشگاه آیووا در ماه ژانویه نتایج کارآزمایی بالینی فاز دو دیگری را منتشر کرد که نشان داد ترکیب ویتامین ث وریدی با شیمیدرمانی و پرتودرمانی به شکل قابلتوجهی شانس بقای بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما را بهبود میبخشد.
گلیوبلاستوما نوعی سرطان مغز است که بهصورت تهاجمی و سریع پیشرفت میکند و بهدلیل پیشآگهی ضعیف و مقاومت به درمان، جزو چالشبرانگیزترین سرطانها محسوب میشود. در این مطالعه، بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما که به همراه شیمیدرمانی و پرتودرمانی دوز بالای ویتامین ث دریافت کردند، بهطور میانگین ۱۹.۶ ماه زنده ماندند که حدوداً ۵ ماه بیشتر از بیمارانی بود که فقط تحت درمان استاندارد قرار گرفته بودند.
سومین کارآزمایی بالینی فاز دو جهت بررسی تأثیر ویتامین ث وریدی بر سرطان ریه سلول غیرکوچک در دست انجام است و انتظار میرود که نتایج آن در اواخر سال ۲۰۲۴ منتشر شود.
کالن گفت: «هدف ما این است که نشان دهیم دریافت دوز بالای ویتامین ث وریدی، که کمهزینه است و بیمار نیز مشکلی با دریافت آن ندارد، میتواند فرایند درمان این سرطانها را که جزو مهلکترین سرطانهای آمریکا هستند، بهبود بخشد.»
