محققان دادههای بیش از ۱ میلیون زایمان را ارزیابی کردند.
مطالعهای جدید روی بیش از ۱ میلیون کودک دانمارکی نشان داد که قرار گرفتن در معرض داروهای استروئیدی مرسوم در دوران قبل از زایمان، که برای جلوگیری از زایمان زودرس و بهبود رشد ریه جنین تجویز میشوند، با افزایش خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم، اختلال کمتوجهی-بیش فعالی و دیگر مشکلات عصبی رشدی ارتباط مستقیم دارد.
کریستینا لاگسن، نویسنده مسئول مطالعه از بیمارستان دانشگاه آرهوس در دانمارک، به اپک تایمز گفت: «قرار گرفتن در معرض گلوکوکورتیکوئیدها در دوران بارداری با سلامت روان ارتباط مستقیم دارد، اما سطح خطر ناچیز یا متوسط است.»
این مطالعه ایمنی داروها را زیر سؤال میبرد
گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک از مشتقات مصنوعی کورتیزول هستند؛ یک استروئید طبیعی که در غدد فوق کلیوی ترشح میشود و اثرات ضدالتهابی قابلملاحظهای دارد. این داروها که جزو دسته کورتیکواستروئیدها یا کورتیزونها هستند، شامل داروهای تجویزی مرسوم مانند پردنیزون، پردنیزولون و هیدروکورتیزون میشوند که در رفع بثورات و بیماریهای التهابی روده و آسم نقش مؤثر دارند.
این داروها نقش بسزایی در جلوگیری از زایمان زودرس دارند و با کاهش احتمال به دنیا آوردن نوزاد مرده و مرگومیر نوزادان در ۲۸ روز نخست، نرخ بقای نوزادان نارس را بهبود میبخشند.
مطالعه جدید که روز جمعه در مجله آزاد جاما منتشر شد، دادههای کودکانی را که بین سالهای ۱۹۹۶ و ۲۰۱۶ به دنیا آمدند بررسی کرده و ایمنی گلوکوکورتیکوئیدها در دوران بارداری را زیر سؤال برده است.
محققان بیش از ۱ میلیون نوزاد را بررسی کردند و بهطور مشخص روی ۳۱ هزار و ۵۱۸ نوزاد از مادران در معرض خطر زایمان زودرس و ۲۸۸ هزار و ۷۴۷ نوزاد از مادران مبتلا به اختلالات خودایمنی یا التهابی تمرکز داشتند. برای افرادی که از بیماریهای خودایمنی رنج میبرند، گلوکوکورتیکوئید تجویز میشود تا سطح التهاب بیماران کاهش پیدا کند.
در مادرانی که در معرض خطر زایمان زودرس قرار داشتند و گلوکوکورتیکوئید مصرف میکردند، خطر ابتلای نوزادان به اختلالات طیف اوتیسم ۶.۶ درصد بود. این آمار در نوزادانی که در معرض این داروها قرار نداشتند، ۴.۳ درصد بود. به همین ترتیب، خطر اختلال کمتوجهی-بیش فعالی در گروه در معرض دارو ۵.۸ درصد و در گروه کنترل ۴.۳ درصد بود.
یافتهها از وجود الگویی مشابه در نوزادانی حکایت داشتند که مادران آنها به دلیل اختلالات خودایمنی یا التهابی تحت درمان بودند؛ اما در معرض خطر زایمان زودرس قرار نداشتند.
شیوع اختلالات طیف اوتیسم در نوزادانی که در معرض گلوکوکورتیکوئیدها قرار داشتند ۴.۸ درصد و در نوزادانی که در معرض این داروها نبودند ۳.۸ درصد بود. درخصوص اختلال کمتوجهی-بیش فعالی، نرخ شیوع در گروه در معرض دارو ۵.۵ درصد و در گروه دیگر ۴.۴ درصد بود. از این گذشته، نوزادانی که در معرض گلوکوکورتیکوئیدها بودند، بیشتر دچار اختلالات خلقی، اضطراب و استرس میشدند.
دلایل احتمالی این رخداد
علت این رخداد در مطالعه حاضر بررسی نشده است، اما محققان سازوکار احتمالی آن را توضیح دادهاند.
محققان گفتند که قرار گرفتن در معرض گلوکوکورتیکوئیدها در دوران بارداری میتواند رشد مغز را تحت تأثیر قرار دهد. آنها به مطالعات حیوانی اشاره کردند که نشان میدهد گلوکوکورتیکوئیدها بلوغ سلولهای مغز را به تعویق میاندازند و بر توسعه پوشش عصبی- بافتهای چربی که از عصبهای حیاتی مغز محافظت میکنند- تأثیر میگذارند.
گلوکوکورتیکوئیدها میتوانند بر شبکههای بدن که استرس را مدیریت میکنند تأثیر بگذارند. استرس میتواند اثرات عصبی غیرمنتظرهای برای نوزادان داشته باشد. گلوکوکورتیکوئیدها نیز ممکن است از ترشح کورتیزول طبیعی در مادران جلوگیری کنند. کورتیزول هورمون استرس است و سرکوب آن میتواند رشد طبیعی جنین را مختل کند.
ایجاد تعادل بین مزایا و معایب
با توجه به افزایش نرخ شیوع اختلال کمتوجهی-بیش فعالی، نتایج این مطالعه کاملاً جدی هستند. گلوکوکورتیکوئیدها در مدیریت شرایط دوران بارداری بویژه در جلوگیری از زایمان زودرس یا درمان اختلالات خودایمنی ضروری هستند. با اینحال، یافتهها نشان میدهند که باید در مصرف آنها در دوران بارداری احتیاط به خرج دهیم.
بهرغم ارتباط بین گلوکوکورتیکوئیدها و افزایش خطر پیامدهای عصبی، نویسندگان معتقدند که نمیتوان نقش عوامل مداخلهگر، از جمله شدت بیماری زمینهای مادر را بهطور کامل نادیده گرفت. آنها همچنین نشان دادند که شیوههای تحلیلی دقیق از جمله تحلیل خواهر و برادرها و طرحهای مقایسهای فعال مؤید این یافتهها هستند.
لاگسن گفت: «نمیتوان نقش اختلالات زمینهای یا دیگر عوامل مرتبط را نادیده گرفت. از این گذشته، گلوکوکورتیکوئیدها اثرات سودمند بسیاری دارند.»
نویسندگان بر نیاز به تعدیل خطرات شناساییشده برای درمان خانمهایی که برای مشکلات سلامتی به گلوکوکورتیکوئید نیاز دارند، تأکید کردند. این امر بویژه در مورد آسم- از بیماریهای جدی و کشنده- صدق میکند. بسیاری از خانمهای باردار با آسم دستوپنجه نرم میکنند که یکی از شایعترین بیماریهای مزمن در دوران بارداری است.
لاگسن گفت که ارزیابی پیامدهای بالقوه مصرف درازمدت گلوکوکورتیکوئیدها در خانمهای باردار و یافتن راههای جایگزین برای مدیریت مشکلاتی که این داروها تا زمان تولد نوزاد قادر به درمان آنها هستند، مستلزم انجام تحقیقات بیشتر است. او تأکید کرد که این یافتهها بدین معنی نیستند که خانمهای باردار گلوکوکورتیکوئیدهای تجویزی پزشک خود را کنار بگذارند.