نادیده گرفتن شواهد دشوار است: رژیم‌های غذایی حاوی کمترین خوراکی‌های فوق‌فرآوری‌شده و غذاهای حیوانی اندک تا متوسط باعث افزایش طول عمر می‌شوند.
یک مطالعه ۳۰ ساله نشان می‌دهد که رژیم‌های غذایی عمدتاً گیاهی با کمترین مواد غذایی فوق‌فرآوری‌شده و غذاهای حیوانی اندک تا متوسط مانند ماهی و لبنیات، شانس ما را برای رسیدن به ۷۰ سالگی بدون ابتلا به بیماری‌های مزمن افزایش می‌دهند.
براساس تعریف محققان، پیری سالم به منزله رسیدن به ۷۰ سالگی بدون ابتلا به بیماری‌های مزمن و برخورداری از سلامت عقلی، جسمی و روانی خوب است.
مارتا گواش-فره، نویسنده ارشد مطالعه حاضر، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «یافته‌های ما نشان می‌دهند که رژیم‌های سرشار از غذاهای گیاهی با مقداری غذای حیوانی سالم باعث افزایش احتمال پیری سالم شده و به تنظیم دستورالعمل‌های غذایی آتی کمک می‌کنند.»
دو رژیم غذایی مرتبط با پیری مطلوب
این مطالعه که اخیراً در مجله نیچر مدیسین انتشار یافته است، رژیم غذایی میانسالی و نتایج سلامتی بیش از ۱۰۵ هزار خانم و آقای میانسال ۳۹ تا ۶۹ ساله را طی مدت ۳۰ سال مورد ارزیابی قرار داده است.
محققان بررسی کردند که داوطلبان تا چه اندازه به هشت رژیم غذایی عمدتاً گیاهی پایبند بودند: شاخص تغذیه سالم جایگزین، رژیم مدیترانه‌ای جایگزین، رویکردهای تغذیه‌ای برای جلوگیری از فشار خون بالا، رژیم غذایی مایند، رژیم غذایی گیاهی سالم، شاخص رژیم غذایی سیاره‌ای سالم، الگوی تجربی التهابی رژیم غذایی و شاخص تجربی رژیم غذایی برای هایپرانسولینمی.
از بین داوطلبان، ۱۰ درصد در آستانه پیری سالم بودند و از هشت رژیم غذایی پیروی می‌کردند. کسانی که به دقت از شاخص تغذیه سالم جایگزین و شاخص رژیم غذایی سیاره‌ای سالم تبعیت می‌کردند، براساس یک الگوی سالم پیر می‌شدند.
رژیم غذایی مبتنی بر شاخص تغذیه سالم جایگزین به‌ویژه مفید واقع شد. این رژیم برای جلوگیری از بیماری‌های مزمن طراحی شده و بر خوردن میوه، سبزیجات، غلات کامل، آجیل، حبوبات و چربی‌های سالم تأکید دارد و مصرف گوشت قرمز، غلات تصفیه‌شده و شکر را محدود می‌کند.
داوطلبانی که بیش از همه از این رژیم غذایی تبعیت می‌کردند، با احتمال ۸۶ درصد تا سن ۷۰ سالگی پیری سالم را تجربه کردند و در مقایسه با داوطلبانی که کمترین توجه را به این رژیم داشتند، با احتمال ۲.۲ برابری به ۷۵ سالگی رسیدند. رژیم غذایی سیاره‌ای سالم نیز بر غذاهای گیاهی تأکید دارد و مصرف غذای حیوانی را محدود می‌کند.
رژیم‌های غذایی دیگری که محققان آن‌ها را با پیری سالم مرتبط می‌دانند، رژیم مدیترانه‌ای جایگزین، که از همان الگوی مدیترانه‌ای تبعیت می‌کند، و رویکرد تغذیه‌ای برای جلوگیری از فشار خون بالا بودند. رژیم مدیترانه‌ای جایگزین، روغن زیتون، آجیل، غلات کامل و مصرف متوسط ماهی را در اولویت قرار می‌دهد. رویکردهای تغذیه‌ای برای جلوگیری از فشار خون بالا با هدف کاهش فشار خون طراحی شده و بر مصرف میوه، سبزیجات و لبنیات کم‌چرب تأکید دارند.
گواش-فره به اپک تایمز گفت: «داشتن یک رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل، چربی‌های غیراشباع، آجیل و حبوبات در دوران میانسالی با افزایش احتمال پیری سالم و برخورداری از سلامت عقلی، جسمی و روانی بهتر مرتبط است.»
در مقابل، مصرف بیشتر غذاهای فوق‌فرآوری‌شده به‌ویژه گوشت‌های فرآوری‌شده و نوشیدنی‌های قندی با کاهش احتمال پیری سالم ارتباط دارد.
هیچ رژیم غذایی «برای همه مناسب نیست»
این یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند که هیچ رژیم غذایی برای همه مناسب نیست.
آن-جولی تسیه، استادیار دانشگاه مونترآل و نویسنده اصلی مقاله حاضر، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «رژیم‌های غذایی سالم را می‌توان با نیازها و اولویت‌های فردی تطبیق داد.»
شلی بالز، متخصص تغذیه فلاولس بلوم در وسترن وایومینگ، به اپک تایمز گفت که غذاهای فوق‌فرآوری‌شده شامل میان‌وعده‌های حاضری مانند چیپس سیب‌زمینی، آب‌نبات، کوکی و تردک و نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه، چای شیرین و قهوه‌های حاوی شکر هستند.
او گفت: «نمی‌گویم هرگز از این غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده نکنید، اما اکیداً توصیه می‌کنم که مصرف آن‌ها را برای بهبود تندرستی به حداقل برسانید.»
او افزود: «با این‌حال، بعضی از غذاهای فوق‌فرآوری‌شده سالم‌تر از بقیه هستند. چیپس سیب‌زمینی سرشار از چربی و سدیم بوده و مصرف گاه و بی‌گاه آن خوب است، اما نوشیدنی‌های حاوی شکر به‌سرعت سطح قند خون و کالری شما را بالا می‌برند.»
او گفت: «برخی از نوشیدنی‌های رژیمی فاقد کالری هستند، اما می‌توانند سلامت گوارش شما را تحت تأثیر بگذارند و باعث چاقی شوند.»
همچنین نباید از مصرف غذاهای حیوانی سالم اجتناب کرد.
بالز می‌گوید: «غذاهای حیوانی سالم مانند ماست یونانی، کفیر، ماهی قزل‌آلا، تخم‌مرغ و گوشت بدون چربی، مواد مغذی سالم را برای بدن فراهم می‌کنند تا عملکرد مطلوبی داشته باشد. اگر پای بهبود تندرستی در میان باشد، تنوع حائز اهمیت است. از این‌رو، حذف کامل برخی از خوراکی‌ها می‌تواند کار را سخت‌تر کند.»
مصرف پروتئین کافی رمزِ بهبود پیری سالم است، زیرا به حفظ توده عضلانی، قدرت و عملکرد بدن در سنین بالا کمک می‌کند.
این مطالعه محدودیت‌هایی داشت که از جمله می‌توان به خودِ داوطلبان اشاره کرد که همگی جزو متخصصان حوزه سلامت بودند. به گفته محققان، تکرار این مطالعه در نمونه‌های جمعیتی متنوع‌تر می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری درخصوص ارتباط بین یافته‌های ما ارائه کند.
به گفته گواش-فره، با این‌که ممکن است تفاوت‌هایی از نظر دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و دیگر عوامل در رابطه با مقوله تندرستی وجود داشته باشد، باور بر این است که سازوکارهای بیولوژیکی مربوط به پیوند رژیم غذایی و پیری سالم در دیگر نمونه‌های جمعیتی نیز یکسان هستند.»
به گفته بالز، وقتی پای پیشگیری از بیماری در میان باشد، «سرعت عمل از هرچیزی مهم‌تر است.»
او افزود: «توصیه‌ای که حتی به بچه‌های کوچک‌تر می‌کنم این است که رژیم غذاییِ امروز شما می‌تواند روی سن و سال‌تان تأثیر بگذارد. از این‌رو، رعایت اعتدال و تنوع در کلیه مراحل زندگی ضروری است!»
