نویسنده: علی رمضانیان
انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری که به دلیل سقوط هواپیمای ابراهیم رئیسی به همراه وزیر خارجهاش در اردیبهشت امسال، زودتر از موعد مقرر برگزار می‌شود، با یک رسوایی به پایان رسید.
در روز جمعه هشتم تیر ۱۳۰۳ و در ابتدا، انتخابات ریاست جمهوری از کشور نیوزلند برای ایرانیان خارج از کشور شروع شد، و در ساعت ۲۴ همان روز با دوبار تمدید و میزان مشارکت ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار نفری معادل ۴۰ درصدی به پایان رسید که کمترین مشارکت ریاست در طول دوره حکومت جمهوری اسلامی است.
این در حالی است که در سال ۱۴۰۰ برای انتخاب ابراهیم رئیسی مشارکت بالاتر از ۴۸ درصد و میزان مشارکت حدود ۲۹ میلیون نفر گزارش شده بود و امسال کاهشی نزدیک به ۱۸ درصد رخ داده و یک رسوایی جدیدی برای حکومت شکل گرفت.
این میزان از مشارکت با توجه به تمام تبلیغات جمهوری اسلامی، یک رسوای بزرگ تلقی می‌شود.
این انتخابات رقابتی بین مصطفی پورمحمد، مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف و سعید جلیلی بوده و دو قطبی بودن جامعه ایران را به نمایش گذاشت. در داخل و خارج از ایران موضوع مشارکت در انتخابات به یک چالش اجتماعی تبدیل شد.
با این وجود کسی حد نصاب لازم برای ریاست جمهوری را اخذ نکرده و انتخابات به دور دوم کشیده و رقابت بین مسعود پزشکیان و سعید جلیلی در روز جمعه ۱۵ تیر ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت.
اختلاف شدید در جبهه اصولگرایان
نامزدهای این دوره ترکیبی از دو گروه اصولگرا و اصلاحطلب بودند.
مسعود پزشکیان نماینده اصلاحطلبان بود. البته مصطفی پورمحمد هم به این طیف نزدیک است. اما در طرف اصولگراها محمدباقر قالیباف که پیش از این ییس مجلس بوده و سعید جلیلی که در دولت ابراهیم رئیسی شخصی در سایه بود، قرار داشتند.
اصولگراها به دلیل اینکه بتوانند در رقابت برنده شوند، تلاش کردند تا اجماعی بین خود شکل دهند که شکست خورد؛ هرچند که دو نامزد یعنی میرحسین قاضی زاده هاشمی و علیرضا زاکانی به نفع بقیه کاندیداهای اصولگرا از دور خارج شدند ولی تلاش‌ها برای ائتلاف بین قالیباف و جلیلی به شکست انجامید.
و با وجود اینکه فشار زیادی روی طرفین بود هیچ کدام به نفع دیگری کنار نرفت. برگزاری چندین جلسه هم نتیجهای در بر نداشته و در نهایت محمد باقر قالیباف و سعید جلیلی در کنار پزشکیان و پورمحمدی به رقابت پرداختند و رای‌دهندگان باید از این چهارنفر یکی را انتخاب کند.
اما بعد از اعلام نتیجه انتخابات و دو مرحلهای شدن آن، نامزدهای پیشین اصولگرا از سعید جلیلی حمایت کردند.
اعتراض تحریمی‌ها در داخل ایران و دیگر نقاط مختلف جهان
این انتخابات هم مانند تمامی انتخاب‌های سال‌های اخیر با تحریم مخالفان جمهوری اسلامی همراه شد.
تحریم انتخابات این بار هم در فضای مجازی به شکل گسترده ای دنبال شد و با هشتک‌های مختلفی مانند #سیرک_انتخابات #رای_بی_رای #من_رای_نمی‌دهم دنبال شد.
هرچند طرفداران حکومت و ارتش سایبری حکومت هم در فضای مجازی به شدت مشارکت در انتخابات را تبلیغ می‌کرد تا بتواند بخشی از مردم را به پای صندوق رای بکشاند.
ایرانی‌های زیادی برای اعتراض روبهروی سفارتخانه و کنسوگری جمهوری اسلامی در سراسر جهان حاضر شده و به را‌ی‌دهنده‌ها اعتراض کردند و از آنها درباره علت رای دادن سوال کردند.
این تجمع در برخی از شهرها به درگیری تن‌به‌تن بین مخالفان جمهوری اسلامی و طرفداران حکومت رخ داده تا جایی که در لندن پایتخت بریتانیا، پلیس هفت نفر را به جرم اختلال و درگیری دستگیر کرد. در تصاویری که از روبهروی سفارت جمهوری اسلامی در لندن منتشر شد برخی از طرفداران حکومت مردم را تهدید به قتل کردند.
این تحریم سبب شده تا مشارکت ایرانیان خارج از کشور به سردی صورت گیرد تا جایی که بر اساس برخی از گزارش‌ها در برخی از شهرها مانند واشنگتن دیسی، پایتخت امریکا، برخی از حوزه‌های رای‌گیری برای ایرانیان حاضر در آمریکا تعطیل شد.
از سوی دیگر، مخالفان زندانی و در حصر داخل حکومت هم در انتخابات شرکت نکردند. میرحسن موسوی و زهرا رهنورد، مصطفی تاجزاده ، بهاره هدایت، نرگس محمدی و فائزه هاشمی در انتخابات شرکت نکردند.
افراد سرشناس مخالف جمهوری اسلامی هم به صف تحریم کننده‌های انتخابات پیوستند.
علی کریمی، حسین رونقی، گوهر عشقی، خانواده‌های دادخواه، آسیب دیده‌های چشمی اعتراضات ۱۴۰۱ و بسیاری دیگر از فعالان سیاسی ایرانی به تحریم انتخابات پرداختند.
اما مهمترین چهره اپوزیسیون جمهوری اسلامی هم به برگزاری این انتخابات با هشتک #سیرک_انتخابات واکنش نشان داد.
شاهزاده رضا پهلوی در پیامی که در خصوص تحریم انتخابات ۱۴۰۳ منتشر کرد نوشت: «هم‌میهنانم، همه شواهد، گزارش‌های میدانی، و تصاویر فراوان از حوزه‌های خالی رای‌گیری در سراسر کشور، حکایت از نه قاطع ملت ایران به مضحکه‌ی #سیرک_انتخابات رژیم دارد. این بایکوتِ گسترده که حتی حامیان و وابستگان جمهوری اسلامی نیز به آن اعتراف کرده‌اند، نشان‌دهنده‌ی اراده راسخ شما ملت برای عبور از این رژیم نامشروع و ضدایرانی است.»
«به همه شما در داخل کشور که با وجود تبلیغاتِ فریبنده و فشارهای سازمان‌یافته، در خانه‌های خود ماندید و دستان خود را به جوهر همکاری با این رژیم ضحاکی آلوده نکردید، درود می‌فرستم. هم‌چنین از شما هم‌میهنان خارج کشور در سراسر جهان که با حضور اعتراضی خود مقابل مراکز برگزاری این سیرک مضحک، پژواکِ نهِ بزرگِ ملت به این رژیم اهریمنی شدید، سپاسگزارم. بدانید که این همبستگی بزرگ ملی ارزشمند است و سکویی برای پیروزی‌های بزرگ بعدی خواهد شد.»
صندوق‌های رای‌گیری
در جمهوری اسلامی ایران بر اساس اصل ۱۱۷ قانون اساسی نامزد پیروز انتخابات ریاست جمهوری باید اکثریت آرا یعنی ۵۰+۱ درصد در اختیار داشته باشد. در صورتی که کاندیداها نتوانند این رقم را کسب کنند، انتخابات به دور دوم کشیده می‌شود.
بر اساس اعلام سازمان ثبت احوال کشور، ۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر واجد شرایط در داخل و خارج از کشور می‌توانند در رأی‌گیری شرکت کنند.
برای این افراد تعداد شعب اخذ رای در کل کشور ۵۸۶۴۰ است و از این تعداد ۲۴۱۱۸ صندوق اخذ رای مختص جامعه روستایی در نظر گرفته شده است. در مجموع در ۴۸۲ شهر ایران رای گیری انجام شد.
برای ایرانیان خارج از کشور ۳۴۴ شعبه اخذ رای در نقاط مختلف جهان برای انتخاب نهمین رئیس‌جمهور در سفارتخانه‌ها و نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در سایر کشورها در نظر گرفته شده بود.
باز هم مخالفان پیروز شدند؛ کاهش ۱۸ درصدی مشارکت
در انتخابات امسال مجموعا ۲۴ میلیون و ۵۳۶ هزار و ۱۵۵ رای به صندوق‌ها انداخته شد که میزان مشارکت با توجه به جمعیت حدود ۶۱ میلیون نفری واحد شرایط رای دادن حدود ۴۰ درصد بوده است.
محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور در نهمین تشریح از نتایج اولیه چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: نهمین آمار رسمی ستاد انتخابات کشور در خصوص اعلام نتایج انتخابات چهاردهم به شرح ذیل است: «آرای ۵۸ هزار و ۶۴۰ شعبه یعنی معادل کل شعب تا کنون شمارش و تجمیع شده است. تعداد شهرستان‌های کل کشور ۴۸۲ شهرستان بوده است. تعداد آرای مأخوذه صحیح و باطله شمارش شده در مجموع ۲۴ میلیون ۵۳۵ هزار و ۱۵۵ رأی است. میزان آرای مأخوذه به ترتیب عبارت‌اند از: مسعود پزشکیان با ۱۰۴۱۵۹۹۱ رأی، سعید جلیلی با ۹۴۷۳۲۹۸ رأی، محمدباقر قالیباف با ۳۳۸۳۳۴۰ رأی و مصطفی پور محمدی با ۲۰۶۳۹۷ رأی.»
با توجه به تعداد آرا ماخوذه هیچ یک از کاندیداها به حد نصاب نرسیده و انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده و رقابت بین مسعود پزشکیان و سعید جلیلی در روز۱۵ تیر ۱۴۰۳ ادامه خواهد داشت تا رئیس دولت چهاردهم در این روز انتخاب شود.»
این در حالی است که در سال۱۴۰۰ میزان مشارکت مردم۴۸ درصد از کل جمعیت واجد شرایط رای در ایران بود و میزان مشارکت نزدیک به ۲۹میلیون نفر بود. در سال ۱۴۰۳ با کاهش نزدیک به ۱۸ درصد کاهش در مشارکت داشته است و بسیاری از تحلیل گران این رخداد را یک رسوایی برای جمهوری اسلامی قلمداد کردند.
در حالی که اختلاف بین قالیباف و جلیلی بر سر انصراف به نفع یکدیگر رفع نشده بود، حالا و بعد از اعلام نتیجه، محمدباقر قالیباف از سعید جلیلی حمایت کرده و از رای دهندگان به خود خواست تا به نفع سعید جلیلی به پای صندوق رای بروند.
دیدگاه ارائه‌شده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکس‌کننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
