کاخ سفید اعلام کرد که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در آخر هفته گذشته با وانگ یی، دیپلمات ارشد چین در مالت دیداری از پیش تعیین نشده داشته است.
این دیدار بخشی از تلاش‌های دولت بایدن برای بازگشایی خطوط ارتباطی سطح بالا با رژیم کمونیستی چین و بهبود روابط دوجانبه بود که به دلیل مسائل متعددی از تجارت گرفته تا موضوع تایوان دچار چالش شده است.
در سه ماه گذشته، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه، جانت یلن وزیر خزانه‌داری، جان کری نماینده آمریکا در امور تغییرات اقلیمی و جینا ریموندو، وزیر بازرگانی را به پکن اعزام کرده است.
کاخ سفید و وزارت خارجه چین این نشست را «صریح، اساسی و سازنده» توصیف کردند.
بر اساس گزارش کاخ سفید از این دیدار، جیک سالیوان و وانگ یی در مورد «موضوعات کلیدی در روابط دوجانبه ایالات متحده و چین، مسائل امنیتی جهانی و منطقه‌ای، جنگ روسیه علیه اوکراین، و مسائل مربوط به تنگه تایوان» گفتگو کردند.
بر اساس بیانیه کاخ سفید، سالیوان در این دیدار «به اهمیت صلح و ثبات در سراسر تنگه تایوان اشاره کرد.»
در مقابل، وزارت خارجه چین نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که وانگ یی موضع رژیم چین در قبال تایوان را تکرار کرده و گفته است که این موضوع «اولین خط قرمز غیر قابل عبور در روابط چین و آمریکا است».
وزارت خارجه چین اعلام کرد که دو طرف توافق کردند که «ارتباط در سطح بالا» بین دو کشور را حفظ کنند.
حزب کمونیست چین ادعا می‌کند که جزیره دموکراتیک تایوان بخشی از قلمرو این کشور است و در صورت لزوم با استفاده از زور این جزیره را تصرف خواهد کرد.
این دیدار در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. هر چند وزارت امور خارجه ایالات متحده ابراز امیدواری کرد که بلینکن بتواند با وانگ وزیر خارجه چین در حاشیه این نشست یا قبل از پایان سال جاری میلادی ملاقات کند؛ اما وزارت خارجه چین در ۱۵ سپتامبر اعلام کرد که به جای وزیر خارجه، هان ژنگ، معاون نخست‌وزیر چین در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت خواهد کرد.
این در حالی است که وزیر خارجه حزب کمونیست چین قرار است روز ۱۸ سپتامبر برای دیدار با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به مسکو سفر کند.
وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که این دو دیپلمات ارشد قصد دارند «در راستای همکاری‌های دوجانبه درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات از جمله تماس‌های سطح بالا رایزنی کنند و همچنین بر تقویت همکاری در صحنه بین‌المللی تمرکز خواهند کرد.»
انتظار می‌رود که این گفتگوها به ایجاد زمینه‌ای برای دیدار بین رئیس جمهور بایدن و شی جین پینگ در جریان اجلاس همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (APEC) در ماه نوامبر در سانفرانسیسکو کمک کند.
دیدار اخیر سالیوان و وانگ یی چهار ماه پس از ملاقات مخفیانه سالیوان با همتای چینی او در وین انجام گرفت و رام امانوئل، سفیر ایالات متحده در ژاپن به خبرنگاران گفت که آقای سالیوان در جلسه مالت تأکید کرد که ایالات متحده و چین در حال رقابت هستند و ایالات متحده به دنبال رویارویی نیست.
این دیدار در حالی انجام شد که اخیراً کابینه شی جین‌پینگ رهبر چین، دچار تزلزل شده و مورد بررسی موشکافانه ای قرار دارد.
زمانی که چین گانگ، وزیر امور خارجه وقت چین، در ماه ژوئن، میزبان آقای بلینکن در پکن بود، دو طرف توافق کردند که گفتگوی خود را در واشنگتن در زمانی مناسب برای هر دو طرف ادامه دهند.
کمی بیشتر از یک هفته بعد، آقای چین از انظار عمومی ناپدید شد و در ۲۵ جولای، پس از یک ماه غیبت غیر قابل توضیح، آقای چین از پست وزارت خارجه چین کنار گذاشته شد. در بیانیه رسمی کوتاه منتشر شده توسط رسانه‌های دولتی دلیل این برکناری ارائه نشده است.
با افزایش ابهامات پیرامون این دیپلمات، شی جین پینگ در ۳۱ ژوئیه دو فرمانده ارشد را که برای نظارت بر واحد زرادخانه هسته‌ای کشور منصوب کرده بود، برکنار کرد.
ژنرال لی یوچائو، رئیس نیروی موشکی ارتش آزادی‌بخش خلق چین و ژنرال شو ژونگبو، کمیسر سیاسی این واحد نظامی ماه‌ها در رسانه‌های دولتی ظاهر نشده بودند و برکناری آنها بدون هیاهو اعلام شد. دلیل برکناری و محل نگهداری آنها مشخص نیست.
اکنون نیز ژنرال لی شانگفو، وزیر دفاع چین، از چشم‌انداز عمومی ناپدید شده است. یک رشته از گزارش‌ها با استناد به منابعی در چین و مقامات آمریکایی می‌گویند که ژنرال لی از مسئولیت‌های خود برکنار شده و احتمالاً به دلیل فساد تحت تحقیق قرار گرفته است.
او چهارمین مقام برجسته چینی است که در نخستین سال سومین دوره ریاست‌جمهوری آقای شی برکنار می‌شود.
