تحلیل
نوشته دکتر آنتونیو گراسفو، تحلیلگر اقتصادی چین. گراسفو در این مقاله توضیح می دهد که بهرغم اهداف شی جین پینگ برای مدرن کردن ارتش آزادیبخش خلق چین و به چالش کشیدن آمریکا بهعنوان قدرت برتر نظامی، رژیم چین ممکن است قدرتی پوشالی باشد.
ارتش چین نمیتواند بهطور مؤثر در جنگ علیه آمریکا شرکت کند، چه رسد به آنکه در این جنگ پیروز شود. فقدان تجربه رزمی ارتش آزادیبخش خلق، پیشینه عقبنشینی از نبردها، تجهیزات فاقد کیفیت، کمبود فناوری، وابستگی به فناوری خارجی، مشکلات استخدام و ناتوانی در جنگهای از راه دور، همگی به شکلگیری تصویر فوق دامن میزنند. چین بهعنوان سومین ارتش قدرتمند جهان شناخته میشود اما این کاستیها نشان میدهند که شاید قدرت این کشور اغراقآمیز باشد و در دنیای واقعی کاری از پیش نبرد.
در سال ۱۹۷۹، رژیم چین به ویتنام حمله کرد تا این کشور را به دلیل تهاجم به کامبوج تنبیه کند. این درگیری برای چین به تجربهای پرهزینه و شرمآور تبدیل شد و مشکلات این کشور را به لحاظ تاکتیکهای نظامی، لجستیک و آمادگی رزمی- بهرغم برخورداری از نیروهای بیشتر- آشکار کرد. این آخرینبار بود که ارتش آزادیبخش خلق وارد یک مناقشه نظامی تمامعیار شد.
نیروهای چینی و هندی اخیراً در جریان درگیری دره گالوان در سال ۲۰۲۰ در امتداد مرز مورد مناقشه هیمالیا در نبردی تنبهتن و وحشیانه به مقابله با هم پرداختند. گزارشها از تلفات بیشتر چین حکایت داشتند و این امر پرسشهایی را درخصوص آموزش و آمادگی نظامی نیروهای این کشور ایجاد کرده است.
از این گذشته، اطمینان و آمادگی نیروهای ارتش آزادیبخش خلق به واسطه اقدامات بزدلانه برخی از نیروها در میادین نبرد مورد تردید است. برای نمونه، مرکز غیرنظامیان درگیرِ جنگ در واشینگتن در ۱۱ جولای ۲۰۱۶ گزارش داد که نیروهای چینی حافظ صلح در جریان حمله نیروهای شبهنظامی محلی در سودان جنوبی پستهای خود را به همراه سلاح و مهمات رها کردند. این گروه که در حال انجام مأموریت سازمان ملل متحد در سودان جنوبی بود، به دلیل کوتاهی در محافظت از جان غیرنظامیان و به خطر انداختن امنیت سایر نیروهای حافظ صلح مورد نکوهش قرار گرفت.
مشکلات کیفی مربوط به تجهیزات ساخت چین از جمله شلیک اشتباه موشکها و هواپیماهای معیوب مانند جنگنده جیاف-۱۷ تاندر که بارها دچار اشکالات عملیاتی و حادثه سقوط شدهاند، تردیدهایی را درخصوص دقت تسلیحات چینی ایجاد کردهاند. فناوری نظامی چین اغلب در مقایسه با همتایان غربی خود ضعیفتر قلمداد میشود. اتکای چین به فناوری خارجی و بویژه روسیه نشان میدهد که پایگاه فناوری این کشور بالغ نیست که به نوبه خود باعث محدود شدن اثربخشی و نوآوری میشود.
به گفته تحلیلگران، ارتش آزادیبخش خلق بهرغم پیشرفتهای قابلتوجهی که داشته همچنان در حوزههای کلیدی مانند فناوری رادارگریز، هواپیماهای اویونیک، جنگ سایبری و سامانههای موشکی پیشرفته از ارتش آمریکا عقبتر است. این وابستگی از تهدیدات جاسوسی چین کمونیستی در قبال آمریکا حکایت دارد که باعث شده چین دست به سرقت فناوریهای پیشرفته آمریکا بزند. از این گذشته، برخلاف تجهیزات آمریکایی که در نبردهای مختلف به بوته آزمایش گذاشته شده، جنگافزارهای چینی تا حد زیادی در جنگهای واقعی آزمایش نشدهاند که ارزیابی عملکرد قطعی آنها در میدان نبرد دشوار میکند.
ارتش آزادیبخش خلق با مشکلات مهمی در زمینه استخدام مواجه بوده و سعی دارد که سربازان باکیفیتی برای خود دستوپا کند. در گزارشهای مربوط به مشکلات کیفی کارکنان، به آموزش و استانداردهای تحصیلی ناکافی و نظم و انضباط و روحیه سازمانی ضعیف اشاره شده است.
بهرغم وجود برنامههای هدفمند استخدام در دانشگاهها، فارغالتحصیلان ورود به بازار کار غیرنظامی را به کادر ارتش ترجیح میدهند. کمبود کارکنان شایسته، هدف ارتش آزادیبخش خلق برای نوسازی را مختل کرده است. تجهیزات و سامانههای تسلیحاتی که روز به روز پیچیدهتر میشوند مستلزم سطوح بالاتری از هوش، تحصیلات و آموزش هستند. سربازان وظیفه اغلب تحصیلات پایینتری دارند و فاقد انگیزه هستند که به ضعف روحیه سازمانی در ارتش آزادیبخش خلق دامن میزند.
شی قصد دارد نیروی دریایی خود را در آبهای آبی مستقر کند و سلطه چین را در سطح جهان گسترش دهد اما پکن در جنگهای از راه دور مشکل دارد. قدرت نظامی چین عمدتاً روی تایوان و دریای چین جنوبی متمرکز است. چین در این حوزه بسیار قدرتمند است؛ اما این تمرکز قدرتنمایی جهانیِ پکن را محدود میکند.
توانایی ارتش آزادیبخش خلق برای فعالیت گسترده در سطح جهانی، به دلیل عدم برخورداری از پایگاههای خارجی و تدارکات و زنجیره تأمین ضعیف، در مقایسه با آمریکا محدود است. از این گذشته، سامانههای فرماندهی و کنترل متمرکز رژیم باعث کندیِ روند تصمیمگیری و انعطافناپذیری شدهاند.
متحدان چین به اندازه آمریکا- که از وجود شبکههای پایدار مانند ناتو سود میبرد- قوی و قابل اتکا نیستند. رژیم چین به دلیل برداشت منفی دیگران از مسائل حقوق بشری پکن، دستورات سختگیرانه در جریان همهگیری کووید-۱۹، اقدامات تهاجمی در دریای چین جنوبی و مناقشات مرزی مداوم با همسایگان خود در زمینه قدرت نرم مشکلاتی دارد. چین رسماً تنها یک متحد دارد: کره شمالی. متحد دیگر آن روسیه است که بشدت تحت تحریم بوده و درگیرِ جنگ اوکراین است.
رژیم چین در سالهای اخیر رزمایشهای نظامی خود را در آسیا افزایش داده است. با اینحال، مشاهدات آمریکا از نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق از ظرفیت پایین این ارتش در مقایسه با ارتشهای با تجربه و پیشرفته حکایت دارد.
اینکه چین قدرتی پوشالی است یا نه، مورد بحث است، زیرا شی نوسازی و گسترش بیوقفه ارتش آزادیبخش خلق را در اولویت قرار داده است. با اینحال، مسائلی از قبیل فقدان تجربه و ناتوانی در جنگهای از راه دور باعث شدهاند که هاله شکستناپذیری شی کمرنگتر جلوه کند. از این گذشته، نوسازی و توسعه نظامی چین بشدت به رشد اقتصادی پایدار بستگی دارد. بحران سالخوردگی و نقاط ضعف اقتصادی، از جمله بدهی سنگین دولت، وابستگی به صادرات و تحریمهای اقتصادی بالقوه، میتوانند ظرفیت پیشرفتهای نظامی چین را با مشکل مواجه کنند.
دیدگاه ارائهشده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکسکننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
دکتر آنتونیو گراسفو، تحلیلگر اقتصادی چین است که بیش از ۲۰ سال را در آسیا سپری کرده است. آقای گراسفو فارغ التحصیل دانشگاه ورزش شانگهای است، دارای مدرک امبیای چین از دانشگاه شانگهای جیائوتنگ است و در حال حاضر در دانشگاه نظامی آمریکا در رشته دفاع ملی تحصیل میکند. او نویسنده کتاب «فراتر از کمربند و جاده: گسترش اقتصادی جهانی چین» (۲۰۱۹) است.
