عربستان سعودی در روز دهم نوامبر میزبان گردهمایی ۵۷ رهبر عرب و مسلمان برای رسیدگی به مسئله حماس و اسرائیل بود. شدت درگیری‌ها باعث بحث و جدل‌های فراوانی شده و سبب شده که برخی از کشورهای مسلمان از متحدان غربی‌شان فاصله بگیرند. جالب این‌جاست که این مسئله موجب شده که برخی از کشورهای مسلمان به‌طور موقت اختلافات دیرینه خود را کنار بگذارند.
ترکیه، به‌عنوان یکی از اعضای ناتو، در محکومیت اسرائیل با اعضای این گروه هم‌نظر شد و به‌طور غیرمستقیم ایالات متحده را مسئول آن دانست. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران هم در دیداری تاریخی با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی دیدار کرد که لحظه‌ای مهم را برای دو کشوری که درگیر جنگ نیابتی در سوریه و یمن هستند، رقم زد.
همکاری دیپلماتیک بین ایران و عربستان به‌عنوان یک پیروزی مهم برای چین تلقی می‌شود که برای توافق صلح بین این دو کشور میانجی‌گری کرد. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، در سخنرانی خود ضمن انتقاد از عادی‌سازی روابط با اسرائیل، پیمان آبراهام را که مورد حمایت آمریکا قرار دارد به باد انتقاد گرفت.
این انجمن از شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌خواهد که فوراً به جنگ پایان دهد. اعضای شورا شامل پنج عضو دائم با حق وتو (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده) و ده عضو غیردائم هستند که مجمع عمومی سازمان ملل آن‌ها را برای دوره‌های دو ساله انتخاب می‌کند. اعضای غیردائم شورا شامل آلبانی، برزیل، اکوادور، گابن، غنا، ژاپن، مالت، موزامبیک، سوئیس و امارات متحده عربی هستند. ممکن است برخی از این کشورها به مداخله سازمان ملل در غزه رای مثبت دهند اما ایالات متحده می‌تواند از حق وتوی خود برای لغو آن استفاده کند.
قطر در حال مذاکره با حماس بود تا زمینه آزادی گروگان‌های اسرائیلی و خارجی را فراهم کند. این مذاکرات در راستای روابط دیرینه قطر و حماس که رهبران سیاسی آن از دوحه فعالیت می‌کنند، انجام می‌گیرد. نمایندگان حماس اغلب در شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای دولتی قطر، الجزیره ظاهر می‌شوند. با این وجود، روابط نزدیک قطر با حماس در سال‌های گذشته باعث قطع روابط چهار کشور عربی- عربستان سعودی، امارات، مصر و بحرین- با این کشور شده بود که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ ادامه داشت. اما مناقشه حماس و اسرائیل روابط تیره و دشمنی‌های کهنه را کنار زده و جهان اسلام را علیه اسرائیل و به تعبیری علیه ایالات متحده شورانده است.
رئیسی ضمن تمجید از حماس به خاطر حمله به اسرائیل از کشورهای حاضر خواست تا تحریم‌هایی را علیه اسرائیل وضع کنند. وی همچنین واشنگتن را به دلیل کمک‌های نظامی‌اش به اسرائیل مورد انتقاد قرار داد. ایران سوای حمایت از حماس در غزه، حامی حزب‌الله، سازمان تروریستی شیعه در لبنان است که هر روز حملات موشکی و پهپادی مختلفی به اسرائیل انجام می‌دهد. در مقابل، وزیر دفاع اسرائیل یوآف گالانت لبنان را تهدید کرد که واکنشی مشابه عملیات اسرائیل در غزه در قبال لبنان صورت خواهد گرفت. در این بین، شورشیان حوثی یمن هم که از جانب ایران حمایت می‌شوند، حملاتی به اسرائیل ترتیب داده‌‌اند.
چین و روسیه فرصت را غنیمت شمرده و از قصور دیپلماتیک ایالات متحده در منطقه انتقاد کردند. شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست تأکید کرد که واشنگتن در صورت تمرکز همزمان روی چند مناقشه دچار مشکل خواهد شد. وی وضعیت اوکراین و تایوان و مناقشات اسرائیل و حماس را به‌عنوان فشاری فزاینده بر دوش ایالات متحده توصیف کرد. شی جین پینگ اظهار داشت که با افزایش اقدامات تهاجمی در دریای جنوبی چین به تایوان، فیلیپین یا سایر متحدان ایالات متحده پاسخ خواهد داد.
چین در سال‌های اخیر روابط نزدیک‌تری با ایران داشته و به احتمال زیاد از ارتباطات خود با ایران و روسیه برای تثبیت جایگاه خود به‌عنوان میانجی در این مناقشه استفاده خواهد کرد. اما راه‌حل‌های پیشنهادی شی، از جمله پیشنهاد آتش‌بس و امضای قطعنامه دو کشوری هرگز مورد پذیرش اسرائیل قرار نخواهد گرفت.
این مناقشه ممکن است منجر به تشدید فعالیت‌های تروریستی شود. چین و روسیه هیچ فشاری برای توقف حمایت ایران از تروریسم منطقه‌ای اعمال نکرده‌اند. عدم مداخله آن‌ها نشان می‌دهد که حملات گروه‌هایی مانند حزب‌الله و شبه‌نظامیان حوثی به اهداف ایالات متحده و اسرائیل ادامه یافته و به‌طور بالقوه تشدید خواهد شد.
تشدید درگیری‌ها مسئله‌ای جدی است اما بعید است که روسیه یا چین به‌طور مستیقم در این مناقشه دخالت کنند. این دو کشور از تشدید تنش‌ها که ممکن است پای ایالات متحده را به جنگ باز کند سودی نمی‌برند. از این‌رو، چین همچنان خود را به‌عنوان منطقی‌ترین گزینه برای جایگزینی آمریکا در منطقه معرفی می‌کند. اما با تداوم حملات تروریستی به اهداف ایالات متحده و جنگ حماس و اسرائیل، این کشور ممکن است به‌طور فزاینده درگیر جنگ شود. در عین حال، رژیم کمونیستی چین ممکن است با تشکیل ائتلاف کشورهای جهان جنوب که ضد اسرائیل هستند، در پی اثبات جایگاه رهبری خود باشد.
نویسنده: آنتونیو گراسفو، دارای مدرک دکترا، یک تحلیلگر اقتصادی چین است که بیش از ۲۰ سال را در آسیا سپری کرده است.
نظرات بیان شده در این مقاله نظرات نویسنده است و لزوماً منعکس کننده نظرات اپک تایمز نیست.
