یک رژیم غذایی حاوی ماهی، میوه و سبزیجات و استفاده از طب فشاری میتواند به پاکسازی عروق خونی و کاهش خطر آترواسکلروز یا تصلب شرایین کمک کند.
حفظ سلامت قلب و عروق لازمه افزایش طول عمر و تندرستی است. رژیم غذایی متعادل، طب فشاری و ورزش منظم میتوانند از قلب محافظت کرده و به پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی کمک کنند.
بیماریهای قلبی عروقی از جمله حمله قلبی و سکته، جان انسانها را به شکل قابلتوجهی به خطر میاندازند. براساس آمار ۲۰۲۴ انجمن قلب آمریکا در رابطه با بیماریهای قلبی و سکته، این امراض از سال ۱۹۲۱ عامل اصلی مرگو میر در آمریکا بودهاند.
نرخ بیماریهای قلبی عروقی- مانند بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، سکته و فشار خون بالا- همچنان بالاست. در گزارش انجمن قلب آمریکا پیشبینی شده که تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۶۰ درصد از بزرگسالان به یکی از امراض قلبی عروقی مبتلا خواهند بود. این افزایش تا حد زیادی به افزایش فشار خون بالا نسبت داده شده و برآورد میشود که ۱۸۴ میلیون نفر فشار خون بالا داشته باشند. پیشبینی میشود که درصد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا از ۵۱.۲ درصد در سال ۲۰۲۰ به ۶۱ درصد تا سال ۲۰۲۵ افزایش پیدا کند.
جدا از مصرف داروهای تجویزی، مصرف غذاهایی که به محافظت از قلب و عروق کمک میکنند، لازمه بهبود سلامت قلبی عروقی است.
۳ غذای ضروری برای داشتن عروق خونی سالم
سه ماده غذایی بویژه در پاکسازی عروق خونی مؤثر هستند و به پیشگیری از تصلب شرایین کمک میکنند.
- سبزیجات چلیپایی: برای نمونه میتوان به کلم بروکلی، کلمپیچ و بوک چوی اشاره کرد. مطالعه انتشاریافته در مجله انجمن قلب آمریکا نشان داد که مصرف دستکم ۳ وعده (≥۲۲۵ گرم در روز) سبزیجات چلیپایی میتواند ضخامت دیواره شریان کاروتید و خطر تصلب شرایین را کاهش بدهد.
- ماهی: ماهی سرشار از اسیدهای چرب غیراشباع امگا-۳ و بویژه ایکوزاپنتانوئیک اسید است که باعث بهبود عملکرد عروق شده و از لخته شدن خون جلوگیری کند.
- میوه: مرکباتی مثل سیب، پرتقال و گریپفروت سرشار از پکتین هستند؛ نوعی فیبر محلول که میتواند سطح لیپوپروتئینهای کمچگالی (الدیال) خون را پایین بیاورد. مطالعه انتشاریافته در مجله تغذیه، متابولیسم و بیماریهای قلبی عروقی در سال ۲۰۱۴ نشان داد که مصرف بیش از ۹۳ گرم میوه (یک عدد سیب) یا بیش از ۲۵ گرم فیبر محلول در روز میتواند به کاهش ضخامت انتیما مدیا کاروتید (دیواره شریان کاروتید) کمک کند و خطر تصلب شرایین را به حداقل برساند.
مطالعهای در سال ۲۰۰۴ از دادههای ۴ هزار و ۴۶۶ داوطلب حاضر در مطالعه ملی مؤسسه قلب، ریه و خون آمریکا استفاده کرد و نشان داد افرادی که روزانه میوه و سبزیجات زیادی میخورند (دستکم ۴ وعده در روز)، بیشترین کاهش را در سطح سرمی الدیال تجربه میکنند.
مطالعهای که روی ارتباط بین مصرف سیب و خطر مرگومیر متمرکز بود، نشان داد که خوردن یک عدد سیب در روز میتواند خطر مرگومیر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی و سرطان را به شکل قابلتوجهی پایین بیاورد. ضربالمثل «یک سیب در روز دکتر را دور نگه میدارد» واقعیت دارد.
ارزیابی سلامت قلب
در رساله چینی باستانی «اصول طب درونی امپراتور زرد (هوانگدی نیجینگ)» آمده است: «قلب وضعیت خود را در رنگ چهره فرد نشان میدهد» که یعنی سلامت قلب از رنگ چهره مشهود است. متخصصان طب سنتی چینی اغلب سلامت قلب را با بررسی رنگ صورت، لب و لاله گوش کنترل میکنند.
- صورت: رنگ بشدت قرمز میتواند علامت فشار خون بالا باشد، اما رنگپریدگی میتواند نشاندهنده کمخونی یا فشار خون پایین باشد. رنگ آبی مایل به بنفش نیز میتواند نشانه گرفتگی جریان خون باشد.
- لب: لبهای آبی مایل به بنفش میتواند علامت مشکلات قلبی بالقوه باشد.
- لاله گوش: چینخوردگی لاله گوش میتواند نشانه سلامت ضعیف قلب و عروق باشد. هرچه چروک عمیقتر باشند، وضعیت وخیمتر است. در این حالت اکیداً توصیه میشود که از مراقبتهای فوری پزشکی کمک بگیرید.
طب فشاری برای تسکین علائم آریتمی
برخی افراد ممکن است بدون دلیل دچار تپش قلب شوند که گاهی با ضربان نامنظم، ضربان سریع یا احساس درد در قفسه سینه همراه است. طب فشاری میتواند به شکل مؤثر این علائم را تسکین بدهد و به محافظت از سلامت قلب کمک کند.
دو نقطه مؤثر «دروازه درون» و «امپراتور زرد» روی دستها و پاها قرار دارند. اگر تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم دارید، میتوانید این نقاط را برای تسکین علائم بهصورت جداگانه یا همزمان فشار دهید.
نقطه نیگوان: این نقطه در فاصله ۵ سانتیمتری از خط عرضی مچ دست در بین دو تاندون مچ واقع شده است. فشار دادن این نقطه میتواند علائم آنژین و آریتمی را تسکین بدهد و به پیشگیری از بیماریهای قلبی عروقی کمک کند. این روش برای کسانی که از سنگینی قفسه سینه، مشکلات تنفسی و فشار خون پایین رنج میبرند سودمند است و به افراد مبتلا به بیماریهای قلبی یا خانمهای باردار نیز توصیه میشود. از این گذشته، فشردن این نقطه برای رفع حالت تهوع و استفراغ مؤثر است.
نقطه گنگسون: این نقطه در سمت داخلی پا درست زیر استخوان متاتارس اول واقع شده است. در طب سنتی چینی، باور بر این است که فشردن همزمان نقاط نیگوان و گنگسون میتواند مشکلات مربوط به معده، قلب و قفسه سینه را تسکین بدهد.
شایان توجه است که علائمی مانند تپش قلب، درد قفسه سینه، تنگی نفس و خستگی ممکن است نشانه شروع بیماری قلبی باشند. از اینرو، توصیه میشود در اسرع وقت با پزشکتان مشورت کنید.
یک تمرین ساده برای پیشگیری از بیماری قلبی
افراد بین ۴۵ تا ۵۰ سال اغلب احساس خستگی میکنند و ممکن است در ناحیه کمر احساس درد و سوزش داشته باشند. بویژه خانمهایی که وارد دوران یائسگی شدهاند، به دلیل کاهش سطح استروژن که از آنها در برابر بیماریهای قلبی محافظت میکند، با افزایش شدید خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی مواجه میشوند.
توشیرو آیکیا، پزشک ژاپنی، تمرینی را طراحی کرده که میتواند به احیای عروق خونی و پیشگیری از تصلب شرایین و حملات قلبی کمک کند.
مراحل:
- در حالت ایستاده از عضلات مرکزی بدنتان استفاده کنید و شانه و بازوی خود را شل نگهدارید.
- پاشنههای پا را بالا بیاورید و روی سینه پا بایستید. کل بدنتان را شل کنید و به مدت یک دقیقه بهصورت درجا بدوید. اگر دویدن در حالتی که پاشنهها را بالا آوردهاید دشوار است، روی کل پا بایستید.
- پس از آنکه یک دقیقه دویدید، بتدریج سرعتتان را پایین بیاورید و به مدت ۳۰ ثانیه بهصورت درجا قدم بزنید و اجازه دهید بازوها به شکل طبیعی پیچ و تاب بخورند.
این تمرین را سه مرتبه در روز و در بهترین حالت با معده خالی انجام دهید. این حرکت گردش خون را بهبود میبخشد و به افزایش سلامت عروق کمک میکند و بویژه برای سالمندان یا افرادی که از مشکلات زانو رنج میبرند مفید است.
