مطالعه اخیر نشان می‌دهد که علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در افرادی که درگیر کارهای طاقت‌فرسا یا فعالیت‌های تحصیلی هستند به شکل قابل‌توجهی بهبود می‌یابند یا برطرف می‌شوند.
شدت علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در طول زمان متفاوت است
تحقیق منتشر شده در مجله روان‌پزشکی بالینی در ماه اکتبر نشان داد که عوامل محیطی مانند مدرسه، کار و تعهداتی که در قبال دیگران داریم، بر علائم افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی تأثیر مثبت می‌گذارند.
این مطالعه برمبنای تحقیق سال ۲۰۲۲ انجام گرفته که می‌گوید اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی با دوره‌های بهبودی ناپایدار همراه است و نشان می‌دهد که حدود ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در طول دوره پیگیری ۱۴ ساله بهبودی کامل را تجربه کردند.
مارگرت سیبلی، نویسنده اصلی هردو مطالعه در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «ارتباط پایداری بین آن‌ها کشف کردیم که برخلاف فرضیه اولیه‌مان بود. ما متوجه شدیم که بیماران در سال‌هایی که زندگیِ به‌مراتب پرمشغله‌تری داشتند، عملکرد بهتری هم داشتند.»
دوره‌های بهبودی کامل اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی
۴۸۳ بیمار در شش نقطه از آمریکا و کانادا در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند که از سن ۸ سالگی به مدت دست‌کم ۱۶ سال در مطالعه شرکت کرده بودند.
محققان به موارد زیر پی بردند:
- ۶۴ درصد دچار فرازونشیب شدند و بهبودی جزئی یا کامل را تجربه کردند.
- بهبودی از اوایل نوجوانی در حدود ۱۲ سالگی آغاز شد.
- دو روند شناسایی شد: بهبودی کامل با کمترین علائم، و بهبودی نسبی که یعنی فرد همچنان مشکلات خفیف‌تری را تجربه می‌کرد.
سیبلی گفت: «بهبودی کامل زمانی رخ می‌دهد که فرد تقریباً هیچ نشانه یا اختلالی ندارد و روند درمان خود را به پایان رسانده است. بهبودی نسبی زمانی رخ می‌دهد که بیمار تا حدی بهبود می‌یابد که دیگر از نظر فنی شاخص‌های اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی را ندارد اما همچنان مشکلات خفیف‌تری را تجربه می‌کند که بر زندگی او اثر می‌گذارند.»
سیبلی در تعریف گروه ناپایدار به افرادی اشاره کرد که بهبودی کامل، بهبودی نسبی و تشخیص اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی را تجربه می‌کردند. همچنین سه گروه فرعی دیگر درخصوص بیماران شناسایی شدند:
- تقریباً ۱۱ درصد از بیماران «پایدار» بودند و شاخص‌های اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی در تمام سال‌های مطالعه در آن‌ها مشاهده می‌شد.
- ۱۵.۶ درصد از آن‌ها در دسته «بهبودی نسبتاً پایدار» قرار گرفتند که بخشی از آن‌ها از اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی پایدار به بهبود نسبی رسیدند و تا پایان مطالعه به همین شکل ادامه دادند.
- ۹.۱ درصد از آن‌ها به بهبودی کامل رسیدند که دست‌کم در دو معاینه متوالی به اثبات رسید و دیگر هم عود نکرد.
به گفته سیبلی، این مجموعه داده‌های غنی به محققان اجازه می‌دهد که به «تصویری پویا» از تجربه اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی دست پیدا کنند، نه آن‌که صرفاً آینده بیمار را براساس یک معاینه واحد ارزیابی کنند.
عوامل مؤثر بر علائم اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی
یافته‌ها نشان می‌دهند که بیماران سال‌های خوب و چالش‌برانگیزی را در جریان زندگی با اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی تجربه می‌کنند که اهمیت انتقال این پیام را برای پزشکان دوچندان می‌کند.
سیبلی در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: «اگر پزشک هستید و با بیماری صحبت می‌کنید که برای اولین‌بار با تشخیص اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی مواجه شده، باید بدانید انتقال این پیام که «سال‌های خوب و سال‌های نه‌چندان خوبی خواهی داشت، اما اگر فاکتورهای مناسب را رعایت کنی، همه چیز خیلی خوب پیش خواهد رفت» کمک بزرگی به او خواهد کرد.»
او افزود که افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی باید فاکتورهای شخصی مؤثر بر دوره‌های بهبودی خود را بشناسند تا مدیریت بهتری روی وضعیت‌شان داشته باشند. افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی باید بدانند که برای بهتر شدن در زندگی‌شان به چه فاکتورهایی نیاز دارند.»
علم همچنان از فاکتورهای مشخصی که به افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی کمک می‌کنند، پرده برمی‌دارد اما سیبلی می‌گوید بیماران می‌توانند زندگی‌شان را ارزیابی کنند یا برای کشف راهبردهای مؤثر با درمانگران کار کنند. او گفت بیماران می‌توانند از خود بپرسند: «اگر دوره‌های بهبودی را پشت سر گذاشتم و اوضاعم واقعاً خوب پیش رفت، چه چیزی باعث شد که عملکرد خوبی داشته باشم؟ آیا می‌توانم این روند را در زندگی‌ام تکرار کنم؟»
