چای ترش گیاهی غنی از مواد مغذی بوده که بیشتر در تهیه محصولات و مکمل‌های غذایی کاربرد دارد. تحقیقات به طور فزاینده نشان‌دهنده فواید قابل‌توجه چای ترش برای سلامت انسان، از جمله احتمال جلوگیری از ابتلا به سرطان یا بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش قند خون و حتی بهبود علائم بیماری آلزایمر هستند. چای ترش در بهبود سلامت کلی بدن نقش دارد و مملو از پلی فنول‌ها، فیبر و اسیدهای آلی است؛ ترکیباتی که از بدن در برابر آسیب بافتی محافظت کرده، سلامت پوست را بهبود داده، به کاهش وزن کمک کرده و آمادگی جسمانی را به همراه دارند.
جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی
چای ترش می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. یک تحقیق نشان داده که آنتوسیانین موجود در چای ترش – نوعی رنگ‌دانه گیاهی متعلق به دسته فلاونوئیدها – می‌تواند فرایند اکسیده شدن لیپوپروتئین با چگالی پایین، یا کلسترول بد را متوقف کرده، و به این ترتیب از وقوع آرتریواسکلروز یا رسوب کردن دیواره شریان‌ها جلوگیری کند.
یک بررسی جامع در مجله «نوتریشن رویوز» در سال ۲۰۲۲ نشان داد که چای ترش می‌تواند فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را به ترتیب به میزان ۷.۹۲ و ۶.۸۴ درصد کاهش دهد. چای ترش به طور متوسط فشار خون سیستولیک را تا ۸.۸ میلی‌متر جیوه کاهش می‌دهد. برآوردها نشان می‌دهد که به ازای هر ۲ تا ۵ میلی‌متر جیوه کاهش فشار خون سیستولیک، خطر مرگ بر اثر گرفتگی عروق کرونر قلب بین ۴ تا ۹ درصد کاهش پیدا می‌کند. یافته‌ها به طور کل نشان می‌دهند که چای ترش ابزار ارزشمندی برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی است.
فشار خون و کاهش چربی مضر
یک آزمایش بالینی منتشرشده در ژورنال «هیومن هایپرتنشن» در سال ۲۰۲۱ به بررسی قابلیت‌های دارویی چای ترش پرداخت. محققان ۲۱۹ بیمار مبتلا به فشار خون بالا و فاقد بیماری‌های قلبی عروقی یا کلیوی را به مدت ۶ ماه تحت نظارت قرار دادند. نتیجه این پژوهش نشان داد که مصرف قرص یا جوشانده چای ترش به اندازه قرص ضد فشار خون کاپتوپریل در کاهش فشار خون تأثیرگذار بود.
مصرف چای ترش در موش‌های آزمایشگاهی دیابتی، میزان کلسترول و لیپوپروتئین با چگالی پایین را به ترتیب به میزان ۲۹ و ۴۰ درصد کاهش داد. این مقادیر مشابه میزان اثربخشی داروی کاهنده کلسترول، یعنی لوواستاتین بود.
طبق گفته محققان، مصرف چای ترش می‌تواند علائم خطر ابتلا به بیماری قلبی و عروقی و احتمال تشدید آن‌ها را کاهش دهد. محققان به بیماران مبتلا به اختلال فشار خون مزمن پیشنهاد کرده تا چای ترش را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
کنترل دیابت
تحلیل جامع آزمایش‌های بالینی تصادفی نشان داد که نوشیدن چای ترش می‌تواند به شکل قابل توجهی مقدار قند خون ناشتا را تا ۳.۶۷ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر کاهش دهد. مقدار قند خون ناشتای عادی معمولاً بین ۷۰ تا ۹۹ است.
یک بررسی در سال ۲۰۲۲ نشان داد که چای ترش می‌تواند فعالیت آنزیم «آلفا آمیلاز» – مسئول تجزیه کربوهیدرات‌ها – را کاهش داده، از این طریق جلوی هضم و جذب شکرها را گرفته و احتمال ابتلا به دیابت را کاهش دهد.
در این مطالعه آمده که مصرف چای ترش به تنهایی یا در کنار روش‌های درمانی رایج می‌تواند بیماری دیابت و عوارض جانبی آن، از جمله آسیب به شبکیه چشم، بیماری‌های کلیوی، نوروپاتی، زخم و التهاب بافت‌های بدن را کنترل کرده یا از بروز آن‌ها جلوگیری کند.
جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی
از فواید درمانی چای ترش می‌توان به توانایی آن در مقابله با انواع سرطان اشاره کرد. یک مطالعه نشان داد که چای ترش مملو از پلی‌فنول‌ها بوده، که به خواص آنتی‌اکسیدان و ضد تومور شناخته می‌شوند. این پژوهش احتمال داد که عصاره چای ترش می‌تواند منجر به آپوپتوز، یا مرگ سلول‌های تکثیر شده سرطان معده شود. مطالعه دیگری نشان داد که عصاره چای ترش در شرایط آزمایشگاهی می‌تواند مانع رشد سلول‌های سرطانی ملانوما شود.
سایر پژوهش‌ها نشان داده‌اند که عصاره چای ترش در برابر دو نوع سلول سرطان سینه از خود خواص ضد تومور نشان داده و منجر به توقف تکثیر و انتشار آن‌ها میشود. مطالعات آزمایشگاهی و بالینی نشان داده‌اند که عصاره برگ چای ترش می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های سرطان پروستات شوند.
سلامت پوست و کنترل وزن
چای ترش به دلیل برخورداری از ترکیبات پلی فنولی، مانند آنتوسیانین‌ها که دارای خواص آنتی اکسیدان و ضد التهاب هستند، برای سلامت پوست مفید است. یک آزمایش بالینی بر روی افراد بزرگ‌سال سالم نشان داد که نوشیدن روزانه ۲۰۰ میلی‌لیتر چای ترش به مدت شش ماه منجر به افزایش ترکیبات پلی فنولی و توان آنتی‌اکسیدانی بدن آن‌ها شد. علاوه بر این، بهبودهایی در میزان رطوبت و کاهش التهاب پوست آن‌ها مشاهده شد.
یک آزمایش بالینی دیگر که به مدت ۱۲ ماه بر روی ۳۶ فرد دارای اضافه وزن از سن ۱۸ تا ۶۵ سال انجام شد، نشان داد که مصرف عصاره چای ترش کاهش وزن، چربی بدن و دور شکم و بهبود بیماری کبد چرب را به همراه داشت. محققان متوجه شدند که می‌توان از عصاره چای ترش به‌عنوان روش درمانی مکمل برای جلوگیری از چاقی و بیماری کبد چرب غیرالکلی استفاده کرد.
فواید درمانی برای بیماری آلزایمر
چای ترش حاوی ترکیب پلی فنولی به نام گوسیپدین بوده که یافته‌ها خبر از نقش آن در فعال‌سازی میکروگلیا، یا سلول‌های سیستم دفاعی مغز دارند. این ماده در از بین بردن نورون‌های آسیب دیده و پلاک‌های بتا آمیلوئید نقش داشته، و به این ترتیب می‌تواند در کاهش شدت علائم آلزایمر نقش داشته باشد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ در ژورنال «آلتزایمرز ریسرچ اند تراپی» نشان داد که استفاده از گوسیپدین برای درمان موش‌های مبتلا به آلزایمر می‌تواند یادگیری محیطی و توان حافظه آن‌ها را از طریق کاهش پلاک‌های بتا آمیلوئید در مغز بهبود دهد.
مصارف دارویی و آشپزی چای ترش
طب سنتی چینی دربردارنده مفهوم «غذا به‌عنوان یک دارو» است. به گفته کو-پین وو، سرپرست «کلینیک قلب شین‌یی‌تانگ» در تایوان در مصاحبه‌ای با اپک تایمز، افراد می‌توانند از چای ترش به‌عنوان دارو و هم به‌عنوان بخشی از رژیم درمانی خود استفاده کنند. از گل، ریشه و دانه‌های چای ترش می‌توان برای مصارف دارویی استفاده کرد. از کاسبرگ، برگ و ساقه‌های آن نیز می‌توان به‌عنوان غذا استفاده کرد.
از چای ترش می‌توان در تهیه طیف وسیعی از میان وعده‌های خوشمزه استفاده کرد. برای مثال ترشی آن طعمی شیرین و تند داشته که علاوه بر طراوت‌بخشی، برای سلامت خون نیز مفید است. می‌توان علاوه بر دَم کردن چای ترش از کاسبرگ‌های نارس آن برای تهیه سرکه استفاده کرد یا به تنهایی آن‌ها را پخت. برگ‌های نرم‌تر را نیز می‌توان خام یا پخته مصرف کرد.
موارد احتیاط در مصرف
به گفته کو-پین وو، با وجود فواید پرشمار چای ترش نباید از چند نکته کلیدی هنگام مصرف آن غافل شد:
- چای ترش مملو از اسیدهای طبیعی بوده که به فرایند هضم کمک می‌کنند. با این حال افراد مبتلا به اسید معده بالا باید به مقدار کم از آن استفاده کنند. علاوه بر این توصیه میشود از نوشیدن چای ترش به‌صورت ناشتا خودداری کرده، یا با اضافه کردن کمی عسل به هضم راحت‌تر آن کمک کرد.
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف باید از مصرف زیاد چای ترش خودداری کنند.
- زنان در دوران قاعدگی، بارداری یا پس از زایمان نباید گیاه چای ترش را مصرف کنند.
- افرادی با فشار خون پایین باید مصرف چای ترش خود را محدود کرده، چراکه می‌تواند شرایط آن‌ها را تشدید کند.
- در صورت ابتلا به انواع بیماری‌های کلیوی، بسته به نوع بیماری باید از مصرف زیاد چای ترش پرهیز کرد.
- در صورت ابتلا به بیماری یا مصرف دارو باید پیش از مصرف چای ترش با پزشک خود مشورت کرد.
