نویسنده: الکساندر لیائو
تصرف تایوان وعدهای بود که شی جینپینگ، رهبر حزب کمونیست چین، به رهبران ارشد حزب داده بود تا بیش از دو دوره در رأس قدرت بماند. اما محتمل به نظر نمیرسد.
برخی از اعضای حزب کمونیست یک سال قبل به من گفتند که شی برای تغییر قانون اساسی چین و حذف محدودیت ریاستجمهوری در سال ۲۰۱۸ پیشنهاد کرده که تایوان طی ۱۰ سال اشغال شود و میخواهد که از یک دهه آتی برای تثبیت قدرت خود استفاده کند. بنابراین، او برای رسیدن به این هدف- که حتی مائو تسه تونگ، بنیانگذار چین کمونیست هم نتوانست به آن دست پیدا کند- به دوره ریاستجمهوری سوم و حتی چهارم نیاز دارد.
سال ۲۰۲۷ بسرعت در حال نزدیک شدن است و دولت دوم دونالد ترامپ شرایط را پیچیده خواهد کرد.
یوان هونگبینگ، استاد سابق رشته حقوق در دانشگاه پکن، به من گفت که کمیسیون نظامی شش نفره چین به ریاست شی، دو ماه قبل از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در ماه نوامبر، یک اتاق فکر موقت را برای پیشبینی شرایط ژئوپلیتیکی راهاندازی کرد. یوان که اکنون در استرالیا سکونت دارد، در دهه ۱۹۸۰ جزو رفقای همپیاله شی بود و ارتباطات خوبی با حزب کمونیست چین داشت.
به گفته یوان، تیم محققان ارشد نظامی و امور خارجه پیروزی ترامپ را پیشبینی کرد و گفت که رئیسجمهور منتخب آمریکا بسرعت برای دستیابی به آتشبس در خاورمیانه و اوکراین میانجیگری میکند و مقصد منابع نظامی را نیز تغییر میدهد تا بر منطقه هند-آرام متمرکز شود.
او افزود: «اندیشکده چینی نتیجه گرفت که «پنجره فرصت» اشغال تایوان تا قبل از سال ۲۰۲۷ یکبار برای همیشه گشوده شده و حزب کمونیست چین باید خود را برای نبرد سرنوشتساز با آمریکا در تنگه تایوان، که هر صد سال یکبار رخ میدهد، آماده کند.»
شاید محققان چینی پاسخی را به شی داده باشند که خودش دوست داشته بشنود، زیرا داشتن پنجره فرصت دو ساله در تایوان به عوامل مهمی در راستای منافع حزب کمونیست متکی است تا بتواند تمرکز دولت ترامپ را از روی هند-آرام بردارد: نابسامانی در جریان انتقال قدرت، ایجاد مشکل در اقتصاد آمریکا و درگیریهای جدی بین آمریکا و متحدان.
اما تاکنون هیچکدام از این موارد اتفاق نیفتاده و به نظر نمیرسد که فعلاً اتفاق بیفتد.
انتقال قدرت تا اینجا مسالمتآمیز بوده است. بانک مرکزی آمریکا تورم را بدون ایجاد رکود مدیریت کرده است؛ مسئلهای که میتوانست ترامپ را درگیر خود کند.
از این گذشته، ترامپ سیاست خارجی خود را پیش از شروع به کار اعلام کرده است. اسرائیل و حزبالله لبنان ماه گذشته با میانجیگری آمریکا و فرانسه به یک توافق آتشبس ۶۰ روزه دست یافتند که یکی از جبهههای جنگ خاورمیانه را تقلیل داد. ترامپ در آتشبس نقش مستقیم نداشت اما با استناد به گزارش رسانهای که میگفت توافق آتشبس «نتیجه مستقیم» دولت آتی او بوده است، اعتبار آتشبس را در تروث سوشال به خودش اختصاص داد. ترامپ همچنین خواستار بازگشت گروگانهای خاورمیانه تا روز تحلیف خود در ۲۰ ژانویه شد و تهدید کرد که درغیر اینصورت آمریکا دست به یک اقدام نظامی تاریخی خواهد زد.
در اروپا، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، برای همکاری با ترامپ در راستای پایان دادن به جنگ بین دو کشور ابراز تمایل کردند.
«پنجره فرصت» شی درحال بسته شدن است و او نمیتواند آن را بدون تغییر رویکرد خود در قبال تایوان باز نگهدارد.
آیا شی میتواند از پسِ این کار برآید؟ بعید است، زیرا ماندن بر سر قدرت بعد از اتمام دو دوره به تحقق وعده او مبنی بر تصرف تایوان بستگی خواهد داشت. او نمیتواند برنامه کلی خود را تغییر دهد و همچنان در رأس قدرت بماند.
رهبران قبلی حزب کمونیست از نفوذ شخصی بیشتری برخوردار بودند و میتوانستند بدون از دست دادن اعتبار یا قدرت خود دست به تغییر بزنند. مائو که سالها به چینیها میگفت آمریکا یک دشمن امپریالیستی است، با ریچارد نیکسون، رئیسجمهور وقت آمریکا، دیدار کرد. دنگ شیائوپینگ نیز پس از بیرون کردن «سرمایهداری شیطانی» از چین به دستور مائو از سرمایههای غربی استقبال کرد.
شی آزادی عمل چندانی ندارد، بویژه آنکه اکنون به دلیل برکناری یکی دیگر از معتمدان خود به نام میائو هوآ، که از اعضای کمیسیون مرکزی نظامی است، با بحران قدرت مواجه شده است. از زمان روی کار آمدن شی، هفت عضو این نهاد معتبر نظامی برکنار شدهاند. پرونده میائو از نظر مقامات حزب کمونیست دیگر یک پرونده مجزا نیست، بلکه بخشی از الگویی تلقی میشود که نشان میدهد شی دیگر کنترل مطلق ارتش چین را در اختیار ندارد.
شی جینپینگ ماه گذشته در حاشیه نشست سازمان همکاریهای اقتصادی آسیا-اقیانوسیه در پرو، با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، درباره «خطوط قرمز» و ممنوعیتهای مطلق خود صحبت کرد که از جمله میتوان به موضوع تایوان- یا به گفته حزب، حمایت آمریکا از استقلال تایوان در برابر سرزمین اصلی چین- اشاره کرد.
با اینحال، سون تزو، استراتژیست نظامی بزرگ چین باستان، میگوید که هرچه بیشتر درباره «خطوط قرمز» خود صحبت کنید، نقاط ضعف بیشتری را عیان میکنید، چراکه دشمن به حرف آخر شما در مذاکرات پی میبرد و روی نقاط ضعف شما دست میگذارد.
در مورد تایوان نیز آمریکا از پارامترهای جغرافیایی جنگِ احتمالی و زمانبندی نسنجیده شی آگاه است. این امر از توانایی حزب کمونیست برای اشغال غافلگیرکننده تایوان میکاهد و باعث میشود که در تصرف این جزیره خودگردان بازنگری کند. با اینحال، شی برای تغییر راهبرد خود هیچ انعطافی به خرج نمیدهد و زمان کافی هم ندارد.
دیدگاه ارائهشده در این مقاله نقطه نظر نویسنده بوده و لزوماً منعکسکننده دیدگاه اپک تایمز نیست.
درباره نویسنده: الکساندر لیائو روزنامهنگاری است که رویدادهای بینالمللی را با تمرکز بر آمریکا، چین و آسیای جنوب شرقی پوشش میدهد. مقالات او در روزنامهها و مجلات مالی آمریکا و هنگکنگ منتشر شدهاند.