حتی نوشیدن الکل در حد اعتدال نیز خطر آسیب‌دیدگی عروق مغز را تا ۶۰ درصد افزایش می‌دهد.
یک مطالعه جدید که براساس کالبدشکافی مغز انجام گرفته است، نشان می‌دهد افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، به‌طور میانگین ۱۳ سال زودتر از افرادی که اهل الکل نیستند می‌میرند و خطر آسیب‌دیدگی عروق مغز در این افراد بیش از دوبرابر است.
نوشیدن الکل با وضعیت عروق مغزی ارتباط دارد
حدود هزار و ۸۰۰ داوطلب در این مطالعه که اخیراً در ژورنال عصب‌شناسی انتشار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. محققان دریافتند که نوشیدن زیاد الکل با تغییرات مغزی مرتبط با زوال شناختی و زوال عقل همراه است که برای نمونه می‌توان به تشکیل توده‌های نوروفیبریلار اشاره کرد که با انباشت غیرطبیعی پروتئین همراه بوده و باعث آلزایمر و آسیب عروقی می‌شود.
محققان نتایج کالبدشکافی متوفیان ۵۰ ساله و بالاتر را بررسی کرده و آن‌ها را از حیث نوشیدن الکل به چهار گروه تقسیم کردند: هرگز، متوسط، زیاد و سابقاً زیاد.
یافته‌ها نشان می‌دهند که هرچهار گروه با افزایش احتمال آرتریولواسکلروز هیالین مواجه می‌شوند؛ نوعی آسیب عروقی که کوچک‌ترین شریان‌های مغز و بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در مقایسه با افرادی که هرگز الکل نمی‌نوشند، افرادی که در حد اعتدال می‌نوشند ۶۰ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری عروقی هستند. افرادی که زیاد می‌نوشند، ۱۳۳ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند. افرادی نیز که پیش‌تر الکل می‌نوشیدند، ۸۹ درصد بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند و در مقایسه با افراد غیرالکلی عملکرد شناختی ضعیف‌تری دارند.
احتمال کاهش توده مغزی در افرادی که قبلاً زیاد الکل می‌نوشیدند بیشتر است که از ارتباط بالقوه مصرف الکل و تغییرات ساختاری مغز حکایت دارد. کاهش توده مغزی (آتروفی مغز) نشانه زوال شناختی است.
الکل می‌تواند عروق خونی مغز را به شیوه‌های مختلف از جمله تغییر جریان خون و اسپاسم مویرگ‌ها و رگ‌های کوچک دچار اختلال کند. از این گذشته، نوشیدن الکل زیاد می‌تواند باعث اسپاسم حاد شود که پارگی عروق خونی را به دنبال دارد. الکل همچنین می‌تواند سد خونی مغزی را مختل کرده و نفوذپذیری آن را دستخوش تغییر کند.
محققان برای شناخت الگوهای مصرف الکل در بین افراد متوفی یک پرسشنامه جامع طراحی کردند و آن را در اختیار نزدیکان سوژه‌های مورد مطالعه قرار دادند. این پرسشنامه جزئیات مربوط به مصرف الکل را در سه ماه منتهی به مرگ سوژه‌ها گردآوری می‌کرد تا تأثیر احتمالی تغییر سبک زندگی در روزهای منتهی به مرگ مشخص شود.
مصرف الکل بر اساس دوز و دفعات مصرف بررسی شد. هر ۱ دوز حاوی ۱۴ گرم الکل است که حدوداً با ۳۵۰ میلی‌لیتر آبجو، ۱۵۰ میلی‌لیتر شراب یا ۴۵ میلی‌لیتر نوشیدنی الکلی تقطیری برابری می‌کند.
پاسخ‌دهندگان افرادی را که از الکل پرهیز می‌کردند، در دسته «هرگز» قرار دادند، افرادی را که تا ۷ دوز (۹۸ گرم) در هفته الکل می‌نوشیدند، در دسته «متوسط» قرار دادند، افرادی را که به‌طور هفتگی ۸ دوز یا بیشتر (۱۱۲ گرم یا بیشتر) الکل می‌نوشیدند، در دسته «زیاد» قرار دادند و افرادی را که سه ماه قبل از مرگ‌شان اهل مصرف زیاد الکل بودند، در دسته «سابقاً زیاد» قرار دادند.
تأثیر مستقیم یا مشخصی بین مصرف الکل و عملکرد شناختی وجود ندارد، اما داوطلبانی که الکل مصرف می‌کردند، در مقایسه با همتایان غیرالکلی خود شانس بیشتری در ابتلا به زوال عقل دارند که با افول عملکرد شناختی همراه است. این امر تحت تأثیر آرتریولواسکلروز هیالین رخ می‌دهد که نشان می‌دهد پیامدهای غیرمستقیم الکل بر عملکرد شناختی ممکن است تحت تأثیر این عارضه بروز پیدا کنند.
الگوهای مختلف نوشیدن اثرات متفاوتی از خود به‌جا می‌گذارند
نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهند که الگوهای مختلف نوشیدن الکل اثرات متفاوتی بر سلامت مغز می‌گذارند.
افرادی که پیش‌تر الکل می‌نوشیدند، به‌طور متوسط با کاهش توده مغزی و عملکرد شناختی ضعیف‌تر مواجه شدند. میانگین شانس آن‌ها در ابتلا به زوال عقل از افزایش احتمال اختلال شناختی حکایت دارد.
همچنین افرادی که زیاد الکل می‌نوشیدند و افرادی که قبلاً اهل زیاده‌روی بودند، با افزایش احتمال تشکیل توده نوروفیبریلار مواجه شدند. این تغییر مغزی با عارضه‌های عصبی دژنراتیو مانند بیماری آلزایمر ارتباط مستقیم دارد.
نویسندگان گفتند: «در مطالعه حاضر متوجه شدیم افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، به‌طور متوسط ۱۳ سال زودتر از کسانی که هرگز الکل نمی‌نوشند می‌میرند. همچنین افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، در مقایسه با افرادی که الکل نمی‌نوشند، شانس کمتری در ابتلا به مشکلات مزمن سلامتی مانند فشار خون بالا و سکته مغزی دارند.
تیم پژوهشی بر این باور است که کاهش احتمال بروز مشکلات مزمن سلامتی به دلیل «سوگیری بقا» رخ می‌دهد. افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، ممکن است آن‌قدر زنده نمانند که دچار مشکلات مزمن شوند، زیرا مصرف زیاد الکل طول عمر آن‌ها را کوتاه‌تر می‌کند.
نرخ افرادی که زیاد الکل می‌نوشند، سیر صعودی دارد
یافته‌های این مطالعه در یک مقطع حساس انتشار یافته‌اند. در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۸ میلیون آمریکایی ۱۲ ساله و بزرگ‌تر به اختلال مصرف الکل مبتلا بودند. سالانه حدود ۱۷۸ هزار نفر بر اثر بیش‌مصرفی الکل جان‌شان را از دست می‌دهند. مرگ‌و‌میر ناشی از نوشیدن الکل در تمام گروه‌های سنی بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ افزایش یافته است.
کیفر ورمستیچ، مشاور الکل و مواد مخدر و مدیر برنامه تشخیص سرپایی در مرکز سلامت رفتاری کلیر، به اپک تایمز گفت: «اختلال مصرف الکل در سال‌های اخیر «به‌طور حتم» رواج بیشتری پیدا کرده است. شیوع کووید-۱۹ در این امر دخیل بوده است. استرس و انزوا و بی‌ثباتی اقتصادی و تغییر هنجارهای اجتماعی در نوشیدن الکل نیز به افزایش این آمار دامن زده است.»
او گفت: «نسل جوان، افرادی که در زمینه سوءمصرف الکل یا مواد مخدر سابقه خانوادگی دارند و افرادی که از اختلالات سلامت روان رنج می‌برند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال مصرف الکل هستند.»
درمان و پیشگیری
ورمستیچ گفت که اختلال مصرف الکل به کمک درمان‌های رفتاری، مشاوره، دارو، گروه‌های حمایتی و رسیدگی به عوامل زمینه‌ای سلامت روان قابل درمان است. او افزود: «همه چیز به شدت اختلال بستگی دارد. با این‌حال، سم‌زدایی در مراکز نگهداری و درمانی، درمان سرپایی در مراکز بازپروری و درمان سرپایی به کمک گروه‌های حمایتی بهترین گزینه‌ها هستند.»
ورمستیچ هشدار داد که حتی مصرف تفریحی الکل نیز می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد، زیرا الگوی مصرف اغلب به مرور زمان تغییر می‌کند و احتمال اختلال مصرف در شرایط بد افزایش می‌یابد.
پیت ورنیگ، متخصص اعتیاد در مراکز بازپروری، به اپک تایمز گفت که اختلال مصرف الکل ارتباط چندانی با تعداد دقیق نوشیدنی‌ها ندارد و بیشتر به تأثیر مخرب مصرف الکل بر زندگی افراد مربوط می‌شود.
اگر دیدید که برای مقابله با استرس یا دیگر احساسات ناخوشایند الکل می‌نوشید، هیچ کنترلی بر مصرف الکل خود ندارید، از تبعات پزشکی یا عاطفی ناشی الکل رنج می‌برید یا مسئولیت‌های مهم خود را بر اثر نوشیدن الکل پشت گوش می‌اندازید، «نشانه این است که از اختلال مصرف الکل رنج می‌برید.»
