«فقر مسکن» در ایران رکورد زده است. بدمسکنی به بدترین وضعیت در دهههای اخیر رسیده و این معضل از سال ۱۴۰۰ شیب تندتری به خود گرفته است. این رکورد در شرایطی اتفاق افتاده که قرار بود سالی یک میلیون مسکن برای شهروندان ساخته شود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس که اردیبهشت سال جاری از وضعیت مسکن در کشور منتشر شده است، «بیش از نیمی از خانوارهای ایرانی در بدمسکنی به سر میبرند؛ بدمسکنی در اوایل دهه ۹۰ معادل ۳۳ درصد بوده اما در پایان این دهه به ۵۵ درصد رسیده است.»
طبق این گزارش، بدمسکنی در سال ۸۴ شامل ۲۴ درصد کل خانوارهای ایرانی بود و این میزان در ابتدای دهه ۹۰ معادل ۳۳ درصد خانوارها، در سال ۹۸ معادل ۳۶ درصد و در سال ۱۴۰۰ تا ۵۵ درصد افزایش یافته است و بعد از آن نیز با شیبِ بسیار تند صعود کرده است.
بر اساس گزارش خبرگزاری ایلنا، قیمت هر متر مسکن در تهران، بیش از ۷ برابر حداقل دستمزد یک کارگر است. با ۷ ماه دستمزد کامل یک کارگر فقط یک متر مربع مسکن در تهران میتوان خرید آن هم در یک محله ضعیف و یا متوسط!
سیاستها در حوزه تامین مسکن شکست خورده است
طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، «تورم بالا، بیثباتی متغیرهای اقتصادی و افت درآمد سرانه» در کنار جهش تاریخی قیمت مسکن و البته پافشاری سیاستگذار بر «سیاست نادرست برای تامین مسکن» دست به دست هم دادند تا «دسترسی اقشار کمدرآمد به مسکن مناسب، قطع شود» و رفاه ملکی کل خانوارها آسیب ببیند.
در این گزارش، سیاستهای دولتها در حوزه مسکن در زمینه طرحهای مختلف ساخت مسکن «شکستخورده» توصیف شده است.
طبق این گزارش، طرحهای ساخت مسکن از جمله «مسکن امید» و «مسکن ملی» نتوانستهاند به خانهدار شدن دهکهای پایین کمک کنند.
پرویز زعیمی، فعال صنفی کارگران ایران پوپلین رشت به ایلنا گفته است که «مردم عادی و مزدبگیران که از عهده پرداخت اجاره خانه نه تنها در تهران که در شهرستانها هم برنمیآیند، چطور میخواهند هر ماه نزدیک ۱۱ میلیون تومان قسط بانکِ نهضت ملی مسکن را بپردازند.»
ایلنا در گزارش خود تاکید کرده است که «گفتار و رفتار دولت سیزدهم در حوزه تامین مسکن به خصوص برای محرومان و دهکهای فرودست، دچار یک تناقض ساختاری بوده است. ادعای تامین سالی یک میلیون مسکن برای بیخانهها داشتند اما در عمل نهتنها این شعار عملی نشد بلکه قدرت خرید مسکن به شدت سقوط کرد و به پایینترین میزان در طول تاریخ رسید.»
زمان انتظار برای خانهدار شدنِ مزدبگیران به ۵۰۰ سال رسید
طبق این گزارش، زمان انتظار برای خانهدار شدنِ مزدبگیران به ۵۰۰ سال و حتی بالاتر رسیده است.
به گفته مجید گودرزی، کارشناس اقتصاد مسکن، «در سالهای اخیر هیچکدام از مولفههای مسکن تقویت نشدهاند، به عنوان مثال جمع دستمزد و حق مسکن بالای ۵۰۰ سال کفاف خرید یک واحد مسکونی ۷۵ متری را نمیدهد.»
ایلنا با اشاره به اینکه بدمسکنی در سالهای اخیر به نقطه اوج خود رسیده است، افزود که «کارگرانی که به امید یک لقمه نان به ابرشهر تهران میآیند، چارهای جز خوابیدن در پارکها، در اتومبیلهای شخصی یا در اتوبوسهایی که برای خواب کرایه داده میشود، ندارند.»
همچنین گزارشهای متعددی از فروش محل خواب در پشت بامها یا مینیبوسها منتشر شده است که نشان میدهد دولتها در دهههای اخیر در تامین مسکن برای طبقات فرودست به شدت ناکام و ناموفق بودهاند.
روزنامه دنیای اقتصاد در هفتههای گذشته درباره معضل مسکن نوشته بود که تورم مسکن در کلانشهرهای ایران به میزانی صعودی است که جوانان این نسل امیدی به خانهدار شدن ندارند و این موضوع بخش عمدهای از آنها را به فکر مهاجرت به شهرستان یا مهاجرت خارجی انداخته است.
طبق گزارش بانک مرکزی، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در تهران در خرداد ماه امسال ۸۵.۹ میلیون تومان بوده که نسبت به اردیبهشت امسال ۱.۴ درصد و در مقایسه با خرداد پارسال ۹.۷ درصد افزایش داشته است.
طی ماههای گذشته، روزنامه «دنیای اقتصاد» از وجود پنج میلیون خانوار فاقد مسکن در ایران خبر داده بود.
در فروردین ماه امسال نیز رسانههای داخل ایران گزارشهایی درباره سبقت تورم اجاره از تورم عمومی و افزایش بیسابقه ۴۲ درصدی اجاره خانه منتشر کرده بودند.
گروه مسکن روزنامه «دنیای اقتصاد» اواخر فروردین ماه امسال از شکسته شدن رکورد تاریخی افزایش اجاره بها در ایران خبر داده بود.
در حالی که سخنگوی اقتصادی دولت وقت مدعی شده بود که رویکرد حکومت در حوزه مسکن سبب تنظیم اجاره بها شده، این رسانه اقتصادی اعلام کرد که رکورد تاریخی افزایش اجاره بها در ایران شکسته شده است.
