یکی از عمیقترین و پرچالشترین احساسات انسان، تنهایی است. حسی که گاهی باعث رنجی فرساینده میشود. تنهایی لایههای مختلفی دارد اما تقریباً همه انسانها بهنحوی آن را تجربه میکنند. تنهایی میتواند بهطور مستقیم بر سلامت جسمی و روانی ما تأثیر بگذارد؛ از ضعف سیستم ایمنی تا بیماریهای قلبی و اختلالات خواب گرفته تا افسردگی و اضطراب و کاهش عزتنفس. همچنین میتواند بهطور غیرمستقیم عملکرد ما را تحتالشعاع قرار دهد، مانند کاهش عملکرد شغلی و اختلال در روابط کاری و خانوادگی.
تنهایی مربوط به دورهٔ خاصی از زندگی نیست و ما میتوانیم در هر دورهای از زندگی آن را تجربه کنیم. مثلاً نوجوانان بهطور متفاوتی آن را تجربه میکنند. سردرگمی در مورد نقش و هویت باعث میشود نتوانند بهخوبی با اجتماع ارتباط برقرار کنند و عدم مهارتهای ارتباطی باعث میشود نتیجهٔ دلخواه را از اطرافیان خود دریافت نکنند. هرچند که تنهایی گاهی به آنها در شناخت خود و نیازهایشان کمککننده است.
در بزرگسالی اما شرایط تغییر کرده است؛ در این زمان اغلب ما درگیر زندگی شغلی و اجتماعی هستیم و شاید بهنظر برسد پرمشغلهبودن ما را از تنهایی دور میکند، اما لزوماً اینچنین پیش نمیرود. برخی از ما از تنهایی وجودی رنج میبریم که عمیقترین و فلسفیترین نوع تنهایی است. در این زمانها سوالاتی راجعبه هدف و معنای زندگی، چیستی مرگ و جهان هستی میپرسیم و بهدنبال یافتن جوابی قانعکننده هستیم یا اینکه احساس عدم تعلق نسبت به گروه خاص یا اجتماع خود داریم، ممکن است مهاجرت کرده باشیم و در فرهنگ و جامعهٔ جدید پذیرفته نشده باشیم. یا اینکه تا به آن سن نتوانسته باشیم شریک عاطفی خود را پیدا کنیم یا طلاق را تجربه کرده باشیم.
این روند تا به پیری بسیار پرفرازونشیب است چون با از دستدادن دوستان و عزیزان همراه است و بازنشستگی و کاهش تحرک و سلامتی نیز به آن اضافه میشود. درست است که تنهایی مزایا و معایب خود را دارد اما همه نمیتوانند بهسلامت از آن گذر کنند و گاهی در تلههای آن اسیر میشوند. یکی از تلههایی که ربطی به سنوسال ندارد و شاید بتوان گفت امروزه همه با آن دستبهگریبان هستیم، نقش تکنولوژی و شبکههای اجتماعی در تشدید حس تنهایی است. ما در شبکههای اجتماعی نوعی از روابط سطحی را تجربه میکنیم و بهدلیل اینکه برشی از زندگی افراد را تماشا میکنیم، ناخواسته باعث بهوجودآمدن مقایسهٔ اجتماعی میشود و حس عمیقی از تنهایی و منزویشدن را تجربه میکنیم.
البته زمانهای زیادی که به این اپها اختصاص میدهیم باعث کسلشدن و بیانگیزگی میشود؛ که همین امر میزان تنهایی ما را افزایش میدهد.
هر یک از ما تجربیات متفاوتی از تنهایی داریم، که ممکن است در این متن به آن پرداخته شده یا نشده باشد. اما نیاز داریم که خود را از این تله خارج کنیم.
تمرکز بر ارتباطات واقعی و ملموس
ساختن شبکهٔ ارتباطی مناسب یکی از ملزومات جهان اکنون است. ما بیش از هر زمان دیگر در تاریخ، تنهایی را تجربه میکنیم و بهشدت نیازمند رابطهای عمیق و تشنه شنیدهشدن هستیم. بهنظر میرسد منتظر ماندن برای تغییر شرایط، کاری بیهوده است. ما بایستی از خودمان شروع کنیم. داشتن یک رابطه خوب ساختنی است، نه یافتنی. ما میتوانیم از همان شبکهٔ اجتماعی در دسترس خود شروع کنیم، اما اینبار با رویکرد جدید. بهجای توقعداشتن از اینکه دیگران چطور و چگونه باید با ما برخورد کنند، ما سعی کنیم بیشتر شنوندهبودن، همراهبودن و همدلبودن را تمرین کنیم.
شفقت با خود
یکی از اولین قدمها برای دوری از حس تنهایی، مهربانبودن با خود است. دست از سرزنشکردن خود و دیگری برداریم و بهجای آن بپذیریم که جهان ما بیش از هر زمان دیگر به مهربانی نیاز دارد. مطمئن باشید که شفقت بر خود و دیگری بسیار مسری است و بهمحض اینکه اراده کنید انگار جهان شروع به تغییر میکند.
ذهنآگاهی
تمرین ذهنآگاهی بسیار برای از بینبردن تنهایی کمککننده است. زیرا توجه ما را از دنیای اطراف بهروی احساسات و افکار خودمان میآورد و زمانی که شنوندهٔ خود باشیم، گویی بدن و روان ما با ما صحبت میکنند و نیازها و خواستههای خود را بیان میکنند و بعد از آن ما در مسیر درست توسعهٔ فردی قرار میگیریم و چراغ راه روشن میشود.
یادگیری مهارت جدید
یادگیری در ذات خودش پویایی و سرزندگی دارد و باعث میشود ما شور و هیجان را تجربه کنیم و از طرفی ما را بهسمت داشتن زندگی پرهیجان و پرانگیزه سوق میدهد.
شناخت خود و علایق خود
خیلی از انسانها از دوران کودکی یاد گرفتهاند که همیشه تأیید دیگران را دریافت کنند و گاهی فراموش میکنند به توانمندیها و ارزشهای خود توجه کنند. ما موظف هستیم در هر جایی که قرار داریم، بهترینِ خودمان باشیم و نه اینکه بخواهیم کورکورانه دیگران را تقلید کنیم. شناخت بهتر خود و علایق خود باعث میشود احساس ارزشمندی را بیشتر دریافت کنیم.
ورزش
تحرک قطعاً در کاهش اضطراب و افسردگی ناشی از تنهایی نقش بهسزایی دارد و از طرفی عامل خوبی برای شکلگیری ارتباطات جدید است. ورزشکردن برای سلامت جسم و روان ما بسیار ضروری است و عملکرد ذهن را افزایش میدهد.
و در آخر اگر جزو کسانی هستید که عمیقاً حس تنهایی را تجربه میکنید و به این واسطه ناشاد و ناراضی هستید، از درخواست کمک نهراسید. مطمئن باشید که همه افراد کم یا زیاد و در موقعیتهای مختلف این احساس را داشتهاند و ما به ذات انسانی خود میتوانیم به یکدیگر یاری برسانیم.