نگاهی به حاشیههای رایج در ازدواجهای دانشجویی
مدیر کل دفتر برنامه ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش، در مصاحبهی روز دوشنبه، ۲۹ مهر ۱۳۹۲ خود با خبرگزاری ایسنا، ضمن دروغ خواندن آمار ۹۰ درصدی طلاق در ازدواجهای دانشجویی، نرخ واقعی آن را ۰.۷ درصد دانست.
مسعود امینی در بخش دیگری از صحبتهای خود، مناسبترین سن برای ازدواج دختران را از ۱۵ تا ۱۹ سالگی و برای پسران نیز از ۲۰ تا ۲۴ سالگی اعلام کرد.
با وجودی که امینی، منبع آمار ازدواجهای منجر به جدایی را سازمان ثبت احوال کشور ذکر کرد، اما به نظر میرسد که در آمارهای ارائه شده توسط مسئولین اختلاف نظر جدی وجود دارد.
برای مثال در موردی در تیرماه امسال، آیتالله ناصر مکارم شیرازی در یکی از سخنرانیهای خود، نسبت به بالا بودن آمار طلاق در ازدواجهای دانشجویی و لزوم پیگیری و ریشهیابی این مسأله در میان قشر نخبه تأکید کرد.
نکات مثبت و منفی ازدواج دانشجویی از دیرباز کانون اختلاف نظر مسئولان و بانیان این مسأله در ایران بوده است. اولین ازدواج دانشجویی در سال ۱۳۷۶، در دانشگاه بهشتی و با حضور ۶۰ زوج انجام شد. از آن زمان، ۱۸۶ هزار زوج از این طریق با یکدیگر ازدواج کردهاند. نهاد رهبری در ایران با همکاری وزارت علوم، متولی برگزاری مراسم ازدواج دانشجویی است.
موافقان طرح ازدواج دانشجویی، دلیل موفقیت این نوع از ازدواج را آشنایی زوجین در محیطی بدون حاشیههای ایجاد شده توسط خانوادهها و داشتن فرصت کافی برای شناخت یکدیگر عنوان میکنند. آنها معتقدند که آشنایی در محیط سالمی چون محیط دانشگاه یکی از عوامل مهم تضمین کنندهی سلامت ازدواج است.
از آنجا که هزینههای ازدواج دانشجویی، به واقعیتهای اقتصادی امروز کشور نزدیکتر است، بسیاری بر این باورند که این شکل از ازدواجِ ارزانقیمت، موجب آرامش خاطر زوجین و دوری از استرسهای ناشی از محدودیتهای اقتصادی در دوران ابتدای ازدواج میشود. مخصوصاً که سادگی در برگزاری مراسم جزء تعاریف اصلی این شکل از ازدواج است و از آنجا که مراسم به شکل گروهی و با حضور تعداد زیادی از زوجهای دانشجو برگزار میشود، سادگی و کم هزینه بودن، یکی از ارزشهای پذیرفته شده در این شکل ازدواج است و موجب سرخوردگی یا احساس شرم زوجین در میان عموم نخواهد شد. بسیاری از دانشگاهها در مقاطع زمانی مختلفی اقدام به تخصیص خوابگاههای دانشجویی ویژهی متأهلین به زوجهای جوان نمودند و با رفع مشکل مسکن در ابتدای ازدواج و در دوران دانشجویی، موجب استقبال بیشتر زوجین از این طرح شدند. البته بعدها طرح مسکن دانشجویان متأهل دچار فراز و نشیبهایی شد و در موارد بسیاری، زوجین موفق به دریافت خوابگاه متأهلین نشدند.
ازدواج دانشجویی اما روی دیگری هم دارد که بیشتر مورد تأکید مخالفان این طرح است. محیط دانشگاه، به همان اندازه که محیطی سالم و پویا برای آشنایی طرفین است، به همان اندازه هم فاقد عمق کافی برای آشنایی همه جانبهی زوجین است. زوجین بعد از سالها تحصیلات مقدماتی با تفکیک جنسیتی، برای اولین بار در زندگی خود در یک محیط رسمی با جنس مخالف روبرو می شوند. بنابراین طبیعی است که دریافتها و شناخت آنها از یکدیگر در دوران دانشجویی، بیش از هر زمان دیگری تحت تأثیر هیجانات عاطفی باشد و این مسأله بر تصمیم آنها برای انتخاب فرد مناسب تأثیر نامطلوب میگذارد.
به باور بسیاری از صاحبنظران، ازدواج در دوران دانشجویی و به سبک دانشجویی، اگرچه موجب کاهش هزینههای ازدواج و برگزاری مراسم است، اما در کل ریسک اقتصادی بالایی دارد. طرفین ازدواج هر دو دانشجو هستند و در دوران دانشجویی فرد امکان اشتغال بهصورت تمام وقت را ندارد. بنابراین هیچ یک از طرفین نمیتواند تأمین صد درصدی هزینههای زندگی را برعهده بگیرد.
از سویی دیگر با پایان روزهای تحصیل نیز اوضاع بهتر نمیشود. با توجه به رشد اقتصادی نامطلوب فعلی و حجم بالای فارغالتحصیلان دانشگاهی، امکان کاریابی برای بسیاری از این فارغالتحصیلان مشکلتر میشود و این خود تهدیدی دیگر برای بقای زندگی زوجین است. ضمن اینکه پس از فارغالتحصیلی، امکان زندگی در خوابگاههای متأهلین نیز به خودی خود منتفی میشود و مسألهی مسکن نیز به دیگر دشواریهای زندگی اضافه میشود.
مسألهی دیگری که اوضاع را پیچیدهتر میکند، حمایت خانوادههای طرفین از تصمیم آنها برای ازدواج است. به این معنی که درصورت مخالفت خانوادهی یکی از طرفین یا هردوی آنها با انجام ازدواج، معمولاً زوجین مجبور میشوند تا به تنهایی با مشکلات مالی پس از ازدواج روبرو شوند که این مسأله در سایهی تورم بالا و شرایط اقتصادی سخت امروز، کار را بیش از پیش برای آنها مشکل میسازد.
با توجه به مسائل فوق، بسیاری از کارشناسان ضمن تأکید بر لزوم حل مشکل مسکن دانشجویان و ایجاد امنیت شغلی برای دانشجویان متأهل، بر این باورند که بهتر است ازدواج تا پایان دوران دانشجویی و ثبات بیشترِ وضعیت زندگی طرفین ازدواج، به تأخیر افتد.
اپک تایمز در ۳۵ کشور و به ۲۱ زبان منتشر میشود.
